Ο ΑΓΙΟΣ ΚΟΣΜΑΣ Ο ΑΙΤΩΛΟΣ ΓΙΑ ΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ

Ο άγιος Κοσμάς είπε κάποτε ότι το κακό θα΄ρθεί από τους διαβασμένους.

Γιατί άραγε; Δεν φταίει ασφαλώς η μόρφωση. Τα περιεχόμενο της μόρφωσης, της παιδείας δηλαδή, φταίει. Γι΄ αυτό ο άγιος, προτρέποντας με εκπληκτικούς τρόπους τους σκλαβωμένους Έλληνες να φτιάξουν Σχολεία, καθόριζε ταυτόχρονα και τον σκοπό της παιδείας.

Ας τα δούμε και τα δύο στο παρακάτω υπέροχο και τόσο επίκαιρο κείμενό του:

«Σάς λέγω και άλλο αν θέλετε να με σκλαβώσετε. Έχω ένα φυσικόν ιδίωμα εγώ: από μικρόν παιδίον οπού ήμουνα αγαπούσα τα μικρά παιδιά και όταν βλέπω κανένα μικρόν παιδίον με φαίνεται να ανοίξω την καρδίαν μου ναν το βάλω μέσα.

Ανίσως και θέλετε να με σκλαβώσετε, δεν ημπορείτε με άλλον τρόπον παρά αν θέλετε να μου χαρίσετε τα παιδιά σας. Εγώ ναν τα εύχομαι, να παρακαλώ τον Θεὸν να ζήσουν, να προκόψουν και η ευγένειά σας ναν τα θρέφετε, ναν τα έχωμε μαζί. Σας βαστάει η καρδιά σας να μου τα χαρίσετε; - Χάρισμά σου, άγιε του Θεού. – Με εσκλαβώσετε, αδελφοί μου, τώρα οπού και το αίμα μου να χύσω διά την αγάπην σας, δεν με φαίνεται τίποτες…

Καλά, παιδιά μου, μου εχαρίσετε τα παιδιά σας, αμὴ να ιδούμεν, έχετε και σχολείον οπού να διαβάζουν, να μανθάνουν γράμματα τα παιδιά μας; - Δεν έχομεν, άγιε του Θεού. – Τέτοια παιδιά αγράμματα μου εχαρίσετε; Τι τα θέλω; Χάρισμά σας. Παιδιά ωσαν τα γουρουνόπουλα να έχω δεν το καταδέχομαι, διατί είμαι υπερήφανος. Χάρισμά σας. Ωσάν θέλετε χαρίσετέ μου και ένα σχολείον εδώ εις την χώραν σας να μανθάνουν τα παιδιά μας γράμματα, να ηξεύρουν που περιπατούνε και τότε ναν τα εύχομαι να ζήσουν, να προκόψουν.

Αμὴ δεν είναι καλά να βάλετε όλοι σας και να κάμετε ένα ρεφενέ, να βάλετε και επιτρόπους ναν το κυβερνούν το σχολείον, να βάνουν διδάσκαλον να μανθάνουν όλα τα παιδιά και πλούσια και πτωχά χωρίς να πληρώνουν; Διατί από το σχολείον μανθάνομεν το κατά δύναμιν τι είναι Θεός, τι είναι αγία Τριάς, τι είναι άγγελοι, αρχάγγελοι, τι είναι δαίμονες, τι είναι Παράδεισος, τι είναι Κόλασις, τι είναι αμαρτία, αρετή.

Από το σχολείον μανθάνομεν τι είναι αγία Κοινωνία, τι είναι Βάπτισμα, τι είναι το άγιον Ευχέλαιον, ο τίμιος Γάμος, τι είναι ψυχή, τι είναι κορμί, τα πάντα από το σχολείον τα μανθάνομεν, διατί χωρίς το σχολείον περιπατούμεν εις το σκότος. Καλύτερα να έχης εις την χώραν σου σχολείον ελληνικόν παρά να έχης βρύσες και ποταμούς, διατί η βρύσις ποτίζει το σώμα, το δε σχολείον ποτίζει την ψυχήν, το σχολείον ανοίγει τες εκκλησίες, το σχολείον ανοίγει μοναστήρια».