Εἰρήνη-εἰρήνη. Καὶ ποῦ ἐστιν εἰρήνη; (Ἰε 6,14)

Εἰρήνη-εἰρήνη. Καὶ ποῦ ἐστιν εἰρήνη; (Ἰε 6,14)

Γράφει η Εὐδοξία Αὐγουστίνου, Φιλόλογος-Θεολόγος

Ποῦ θά βρεθεῖ Ἰε­ρε­μίας νά θρηνήσει ἐ­πά­ξια τίς συμφορές τῆς γῆς, ὅ­που ἀ­κού­στηκε ὁ ἀγγελι­κός ὕ­μνος «Δόξα ἐν ὑψί­στοις Θε­­ῷ... καὶ ἐπὶ γῆς εἰρή­νη...»; Καί δέν εἶναι μό­νον ἡ σημερινή ἐμπό­λεμη κα­τά­στα­ση. Καί τότε, πρίν 2023 χρόνια, πρίν καλά-καλά σταματήσει ὁ ἀντί­λα­λος ἀπό τόν ἀγγελι­κό ὕμνο στά βουνά τῆς Βηθλεέμ, «φωνὴ ἐν Ραμᾶ ἠ­κού­σθη, θρῆνος καὶ κλαυθμὸς καὶ ὀ­δυρ­μὸς πολὺς» (Μθ 2,18) ἀπό τή σφαγή τῶν νηπίων μετά τή διαταγή τοῦ Ἡρώ­δη.

   Πράγματι, τί σαρκασμός καί τί εἰ­ρω­νεία! Ποῦ εἶναι αὐτή ἡ πολυθρύ­λη­τη, ἡ χιλιοτραγουδημένη εἰρήνη;

    Παραμένει παναν­θρώπινος πόθος ἀ­πό τήν ἀρχαιότητα μέχρι καί σήμερα. Εἶναι γνωστό ὅτι οἱ ἀρχαῖοι πρόγονοί μας πίστευαν πώς ἡ Εἰρήνη ἦταν θυγα­τέρα τοῦ Δία καί τῆς Θέμιδας καί ἀ­δελ­φή τῆς Εὐνομίας καί τῆς Δικαιο­­σύνης. Τή θεωροῦ­σαν φορέα ὅλων τῶν ἀγα­θῶν, τροφό καί μητέρα τῆς ἀνθρωπό­τη­τας, ἀναγκαία προϋπό­θεση τῆς εὐ­τυ­­χισμένης ζωῆς. Πο­λύ συ­χνά, μετά τό πέ­ρας τῶν ἐχθρο­πραξιῶν ἵ­δρυαν βω­μούς πρός τιμήν της. Τῆς ἀ­πέδιδαν τά ἐ­πί­θετα «Γλυκεῖα», «Βα­­θύπλουτος», «Πλουτοδότειρα» κ.ἄ. Ἐν­δεικτικά πα­ρα­θέτω ἀπόσπασμα ἀπό τόν κορυφαῖο τραγικό ποιητή Εὐρι­πί­δη, στό ὁποῖο ὁ ποιητής προσωπο­ποι­εῖ τήν εἰ­ρήνη καί μέ πολύ λυρισμό ἀπευθυ­νό­με­νος σ’ αὐ­τήν τῆς λέγει:

«Εἰρήνη ἐσύ βαθύπλουτη καί πρώτη
ἀπ᾽ τούς μακάριους θεούς στήν ὀ­μορφιά,
ἀργεῖς νά ᾽ρθεῖς· κι ἐγώ τόν πόθο σου ἔχω.
Φοβοῦμαι τῶν γηρατειῶν τά βάσανα
μή μέ δαμάσουν,
τήν ἄνθιση τῆς χάρης σου πρίν ἀντικρίσω...
Ἔλα, σεβάσμια θεά, στήν πόλη αὐ­τή, ἱκετεύω·
διῶξε ἀπ᾽ τά σπίτια τή φριχτή δι­χόνοια,
τή φρενιασμένη διῶξε ἀμάχη, πού
τό κοφτερό μαχαίρι τήν εὐφραίνει».
[Κρεσφόντης (ἀπόσπασμα 453/71 Austin)]

  Ἐπίσης, πρός τιμήν τῆς Εἰρή­νης κατα­σκεύαζαν ἀγάλματα, ὅπως τό πολύ γνω­στό σύμπλεγμα τοῦ Κηφισοδότου, πού ἀ­να­πα­ριστᾶ τήν Εἰ­ρήνη νά κρατᾶ στήν ἀγκαλιά της τόν Πλοῦτο.

  Τόν παγκόσμιο αὐτό πόθο γιά τήν εἰρή­νη ἐκφράζει καί ὁ θεόπνευστος προφήτης Ἠ­σαΐας, καθώς δέεται: «Κύ­ριε ὁ Θεὸς ἡ­μῶν, εἰρήνην δὸς ἡμῖν, πά­ντα γὰρ ἀπέ­δω­κας ἡμῖν» (26,12). Ὁ ἴδιος προφήτης εἶχε προαναγγείλει ὅτι ὁ Μεσ­σίας, πού ἐπρό­κει­το νά γεν­νη­θεῖ, θά εἶναι καί «ἄρχων εἰρήνης» (9,6), δη­λαδή δημι­ουρ­γός, ἀρχηγός, χορηγός καί συν­τηρητής τῆς εἰρή­νης.

     Ἀναμφισβήτητα, ἡ εἰρήνη ἦταν πάν­τοτε καί παραμένει ἕνα ἐπιτακτικό αἴ­τημα. Τό θέ­μα τῆς εἰρήνης οὐδέποτε συ­ζητήθηκε τόσο πολύ ὅσο στίς μέρες μας, ἀλλά καί οὐ­δέ­ποτε ἄλ­λοτε φαί­νε­ται νά βρίσκεται τόσο μα­κριά, ὅσο σή­μερα, πού μέ κομμένη τήν ἀνά­σα ὁ πλα­νήτης παρα­κολουθεῖ τίς  πολεμικές συρ­ρά­ξεις, οἱ ὁ­ποῖ­ες εἶναι σέ ἐξέλιξη καί μπο­ροῦν νά μᾶς ὁδηγήσουν σέ ἕναν Γ´ Παγκό­σμιο Πό­λεμο.

      Ἔχει ὑπολογιστεῖ πώς στά περίπου 3.400 χρόνια ἱστορίας, εἰρήνη ἐπικράτησε στά 240 καί πολεμικές συρράξεις στά 3.260. Ὁ 20ός αἰώνας ὑπῆρξε ὁ αἱ­ματη­ρότερος στήν παγκόσμια ἱστορία. Κατά τή διάρκειά του συνέβησαν οἱ δυό Παγκόσμιοι Πόλεμοι μέ περισσότερα ἀπό ἑκατό ἑκατομμύρια θύματα, πολλές ἐμφύλιες συ­γκρούσεις, δεκάδες ἐ­παναστάσεις καί πρα­­ξικοπήματα, καί ἐ­πι­βλήθη­καν ἀπάνθρωπα ὁλοκληρωτικά κα­­θε­­στῶτα. Καθημερινά τόν προη­γού­μενο αἰώνα χυνό­ταν ἄφθονο αἷμα σέ πολλά μέ­ρη τοῦ πλανή­τη. Ἐπιπλέον, με­τά τό τέ­λος τοῦ Β΄ Πα­γκό­σμιου Πολέμου τό 1945  ση­μει­ώ­θη­καν  στόν φλοιό τῆς γῆς ἐπάνω ἀ­πό 170 πόλεμοι, ἐνῶ σήμερα (2023) τριά­ν­τα δύο χῶρες βρίσκονται σέ ἐμπόλεμη κατάστα­ση. Αἱματο­­βαμ­μένο τό ἀστέρι μας!

    Καί ὅσο στίς μέρες μας διαρκοῦν καί ἐντείνονται οἱ πολεμικές συγκρούσεις, τό­σο περισσότερο οἱ ἡγέτες μας κομπορρημονοῦν μέ ἀφροσύνη ὅτι ἔχουν κατα­σκευάσει πολύ πιό ἰσχυρές πυρηνικές κε­φαλές ἀπ’ αὐτές πού ἔχουν ἤδη δοκιμασθεῖ καί δυνατή ὑψώνεται στόν οὐρανό ἡ σιωπηρή κραυγή: «Κύριε, δῶσ᾽ μας τήν εἰρήνη».

    Παρά τή βαθιά ὅμως αὐτή ἐπιθυμία, φαίνεται ὅτι ὁ ἄνθρωπος ἀγνοεῖ τή φύ­ση τῆς εἰρήνης καί ἀκολουθεῖ ἀτραπούς καί μεθόδους πού δέν τόν ὁδηγοῦν στήν ἀ­ποφυγή τῶν συγκρούσεων καί τήν κατάκτηση τῆς εἰρήνης. Νομίζει πώς μέ τή μεί­ωση τῶν ἐξοπλισμῶν, μέ τόν ἐλεγχόμενο ἀφοπλισμό ἤ τή σύστα­ση συμμαχιῶν, συμ­φωνιῶν καί συνθη­κῶν ἐξασφα­λίζει τήν εἰ­ρήνη. Εὐελπιστεῖ νά ἀπομακρύνει τόν κίνδυνο γιά τή διατάραξή της μέ τήν «ἰσορροπία τοῦ τρόμου» ἤ τό «δίκαιο τοῦ ἰσχυροτέρου». Πόσο πλανᾶται! Γιατί, ὅ­πως λέγει ὁ σο­φός ἐρευνητής τῶν αἰτίων τῶν πολέμων καί τῶν συρράξεων ὁ ἀρ­χαῖος Πλούταρχος (Περὶ στωϊ­κῶν ἐνα­ντι­ωμάτων 1049, 32Β), «Οὐδεὶς φύεται ἀν­θρώποις πόλεμος ἄ­νευ κακίας, ἀλ­λὰ τὸν μὲν φιληδονία, τὸν δὲ πλε­ονεξία, τὸν δὲ φιλοδοξία τις ἢ φιλαρχία συρ­­ρή­γνυσι» (= Κανένα πόλε­μο δέν κά­­νουν οἱ ἄνθρω­ποι χω­ρίς κα­κί­-α· ἀλλά ἄλ­­­λον τόν προ­καλεῖ ἡ φιληδονία, ἄλλον ἡ πλε­ο­νε­ξία, ἄλλον  κά­­ποια φιλοδοξία ἤ φιλαρχία).

    Τήν ἴδια γενεσιουρ­γό αἰτία ἐπιβεβαιώνει καί ὁ ἀρχιε­­πίσκο­πος Ἀλ­βα­νίας: «Ἐκ πρώτης ὄ­ψεως τό ἀντίθετο τῆς εἰ­­ρή­νης θεωρεῖται ὅτι εἶναι ὁ πόλεμος. Εἶ­μαι πεπεισμένος ὅτι τό ἀντίθετο τῆς εἰρήνης εἶναι κατά βάθος ὁ ἐγω­κεντρισμός, μέ τίς ποικίλες μορφές του, ἀλαζονεία, ὑπερηφάνεια, ἐγωπάθεια, μεγα­λο­­μανία· αὐτός καταστρέφει τίς σχέσεις μεταξύ τῶν ἀνθρώπων καί τῶν λαῶν καί ὑποδαυλίζει τίς μικρές καί μεγάλες συγκρούσεις».

     Συνεπῶς, αὐτό πού ἐπιβάλλεται εἶναι νά ἀφοπλισθοῦν οἱ καρδιές τῶν ἀνθρώπων ἀπό τήν κακία. Ἔτσι μόνο μπορεῖ νά ἀλλάξει τό σκηνικό τοῦ κόσμου μας. Δέν ἔχουμε παρά ὅλοι ἐμεῖς, οἱ νοσταλγοί τῆς βαθιᾶς εἰρήνης, νά γονατίσουμε μπροστά στή φάτνη καί καρδιόβγαλτη νά ἀναπέμψουμε τήν προ­­σευχή μας: «Κύριε, τήν εἰ­ρήνη, τή δική σου εἰρήνη, “τὴν ὑπερέ­χουσαν πάντα νοῦν”, χάρισέ την στίς καρδιές μας». Μόνον ἔτσι θά ἁπλωθεῖ στό Ἔθνος μας καί σ’ ὁλόκληρο τόν κόσμο. Μόνο τότε -ἀκόμη καί μέσα στή βαρυχειμωνιά- θ᾽ ἀκούσουμε χαρούμενο τόν ὕμνο πλήθους στρατιᾶς οὐρανίων ἀγγέλων νά ψάλλουν: «Δόξα ἐν ὑψίστοις Θεῷ καὶ ἐπὶ γῆς εἰρήνη, ἐν ἀνθρώποις εὐδοκία».