‘’Περί των σεπτογράφων εικόνων απολογίαν ποιήσωμεν’’

 

‘’Περί των σεπτογράφων εικόνων απολογίαν ποιήσωμεν’’*

Του   Β. Χαραλάμπους, θεολόγου

 ‘’Περί των σεπτογράφων εικόνων απολογίαν ποιήσωμεν, όπως εμφραγώσι στόματα λαλούντων αδικίαν’’, έγραφε ο Άγιος Λεόντιος Επίσκοπος Νεαπόλεως της Κύπρου, ο οποίος έζησε τον 7ο αιώνα, ο μαθητής του Αγίου Ιωάννου του Ελεήμονος, του οποίου και τον βίο έγραψε.  Αυτά αναφέρει ο Άγιος Λεόντιος Επίσκοπος Νεαπόλεως εις τον Πέμπτον λόγον του ‘’Υπέρ της Χριστιανών απολογίας και κατά Ιουδαίων και περί εικόνων των αγίων’’*.  Ένα αιώνα περίπου πρίν την περίοδο της Εικονομαχίας, ο Άγιος Λεόντιος συγγράφει τον απολογητικόν αυτόν λόγον του. 

 Στο Συνοδικόν της Ζ΄ Οικουμενικής Συνόδου αναφέρεται προλογικά το εξής : ‘’Οι Προφήται ως είδον, οι Απόστολοι ως εδίδαξαν, η Εκκλησία ως παρέλαβεν, οι Διδάσκαλοι ως εδογμάτισαν…’’.   Ένας τέτοιος διδάσκαλος ήταν και ο Άγιος Λεόντιος.   Ο εκπροσωπήσας την Εκκλησία της Κύπρου στην Ζ΄ Οικουμενική Σύνοδο, Επίσκοπος Κωνσταντίας Κωνσταντίνος ο Β΄, αυτό το απολογητικό κείμενο ‘’περί εικόνων των αγίων’’, διάβασε κατά την τέταρτη συνεδρία της Συνόδου. 

 ‘’Οι Χριστιανών λαοί, όσους εάν τύπους σταυρού και εικόνων ασπάζονται, ουκ αυτοίς το σέβας τοις ξύλοις ή τοις λίθοις προσάγουσιν, ή τω χρυσώ ή τη φθαρτή εικόνι ή τη λάρνακι ή τοις λειψάνοις, αλλά δι’ αυτών τω Θεώ τω και αυτών και πάντων Ποιητή την δόξαν και τον ασπασμόν και το σέβας προσφέρουσιν.  Η γαρ εις τους αγίους αυτού τιμή εις αυτόν ανατρέχει’’, αναφέρει ο Άγιος Λεόντιος στον απολογητικόν αυτόν λόγον του. 

.  «Προς το πρωτότυπον φέρει, φησί Βασίλειος, τιμή η της εικόνος», ψάλλομε στην Ακουλουθία της Εορτής της Κυριακής της Ορθοδοξίας. «Παντός εικονιζομένου, ουχ η φύσις, αλλ’ η υπόστασις εικονίζεται», λέγει ο Άγιος Θεόδωρος ο Στουδίτης.  ‘’Προσκυνούμεν δε ταις εικόσιν ου τη ύλη προσφέροντες την προσκύνησιν, αλλά δι’ αυτών τοις εν αυταίς εικονιζομένοις’’, τονίζει ο Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός. 

  «Και γαρ ο λογογράφος έγραψε το βιβλίον και τι έγραψεν εν τω Ευαγγελίω;  Πάσαν την ένσαρκον οικονομίαν του Χριστού και παρέδωκεν τη Εκκλησία.  Ομοίως και ο ζωγράφος ποιεί.  Εζωγράφισεν εν τω πίνακι της Εκλησίας την ευπρέπειαν από του πρώτου Αδάμ Αδάμ έως της Χριστού Γεννήσεως, και πάσαν την ένσαρκον οικονομίαν του Χριστού και τας μαρτυρίας των Αγίων, και παρέδωκεν και αυτός τη Εκκλησία.  Ως μάλλον αμφότεροι μίαν εξήγησιν απεγράψαντο, και διδάσκουσιν ημάς», αναφέρει ο Άγιος.  Ιωάννης ο Χρυσόστομος.

 Το Πηδάλιον της Εκκλησίας μας αναφερόμενο στο Συνοδικό της Ζ΄ Οικουμενικής Συνόδου, γράφει  :  «...εκείνο όπου η Γραφή και το Ευαγγέλιον φανερώνει δια των ρημάτων, τούτο ο ζωγράφος παριστάνει δια των εικόνων». «Α γαρ ο λόγος της ιστορίας δι’ ακοής παρίστησι, ταύτα γραφική σιωπώσα δια μιμήσεως δείκνυσι»,  λέγει ο Άγιος Βασίλειος.   

 Στη Ωδή θ΄ την Κυριακή της Ορθοδοξίας ψάλλομε «Ιερογραφίαις Εικόνων, κεκοσμημένην καθορώντες, πάλιν την σεπτήν Εκκλησίαν, μετ’ ευλαβείας πάντες προσδράμωμεν και τω Χριστώ βοήσωμεν· Σε μεγαλύνωμεν Τρισάγιε».

 Αυτή την Αγία ημέρα της Εορτής της Κυριακής  της Ορθοδοξίας, που η Εκκλησία μας εορτάζει την αναστήλωση των αγίων και σεπτών Εικόνων, ο Ορθόδοξος λαός ‘’άπασαν την Ορθόδοξον διδασκαλίαν’’ εορτάζει.  Με της ομολογίας λοιπόν το κάλλος, «των αγώνων τον καιρόν απαρξώμεθα» (Κανών β΄, Ωδή α΄ Τριωδίου) και ‘’περί των σεπτογράφων εικόνων απολογίαν ποιήσωμεν, όπως εμφραγώσι στόματα λαλούντων αδικίαν’’, όπως τονίζει  ο Άγιος Λεόντιος Επίσκοπος Νεαπόλεως.

  *Αγίου Λεοντίου Επισκόπου Νεαπόλεως, Πέμπτος λόγος ‘’Υπέρ της Χριστιανών απολογίας και κατά Ιουδαίων και περί εικόνων των αγίων’’ -  V. Dé roche, ‘’L’Apologie contre les Juifs de Leontios de Néapolis,’’ Travaux et mémoires 12 (1994) 66-71.