Ιστορικά Θεοφάνεια

Η γιορτή των Θεοφανείων, με -ει, όπως είναι η σωστή γραφή, είναι από τις πιο σημαντικές εορτές της Ορθοδοξίας.

§  Από τη Δρ. Ελένη Παπαδοπούλου*

Το τελετουργικό της περιλαμβάνει τον αγιασμό των υδάτων εντός του ναού αλλά και εκτός με την κατάδυση του Σταυρού σε ύδατα σε εξωτερικό χώρο, σε λιμάνια, ποτάμια ή δεξαμενές. Ο συμβολισμός της είναι σημαντικός, καθώς με τον αγιασμό εξαγνίζεται το κακό, ενώ επέρχεται η θεία φώτιση. Πρόκειται για ένα τελετουργικό βαθιά ριζωμένο στη λαϊκή ελληνική παράδοση. Εντελώς άστοχα και προφανώς μπερδεύοντας τη θρησκεία με την αγορά, η κυβέρνηση αποφάσισε να απαγορεύσει τις θρησκευτικές εκδηλώσεις τα Φώτα.

Πολύ σωστά η Εκκλησία αντέδρασε, ανακοινώνοντας ότι το τελετουργικό θα γίνει όπως προβλέπεται. Αυτό οδήγησε σε μια μικρή σύγκρουση, που κατέληξε σε αναδίπλωση εκ μέρους και των δύο πλευρών, με την κυβέρνηση να επιτρέπει τη λειτουργία εντός των ναών με μέτρα και την Εκκλησία να υποχωρεί ως προς την κατάδυση του Σταυρού σε εξωτερικό χώρο. Τελικά οι πιστοί προσήλθαν κανονικά να πάρουν αγιασμό και να κοινωνήσουν και κάποιοι ιερείς έκαναν μόνοι τους τον αγιασμό των υδάτων σε εξωτερικό χώρο.

Οι αντιδράσεις από ανθρώπους που στην κυριολεξία δεν έχουν ούτε ιερό ούτε όσιο ήταν πολλές. Εξύβριζαν τους πιστούς, τους ιερείς, απαιτούσαν συλλήψεις και άλλα ευτράπελα. Πρόκειται γι’ αυτούς τους ανθρώπους που, ως βαθιά ανιστόρητοι, αδυνατούν να κατανοήσουν τον ρόλο της ορθόδοξης θρησκείας στην επιβίωση του έθνους. Χάρη στην ορθόδοξη θρησκεία η Ελλάδα έφτιαξε μια Βυζαντινή Αυτοκρατορία με έναν συγκλονιστικό πολιτισμό, όταν η δυτική Ευρώπη σπαρασσόταν από πολέμους ανάμεσα σε βαρβαρικές φυλές. Χάρη στην ορθόδοξη θρησκεία η γλώσσα μας έμεινε ζωντανή έως σήμερα, αφού οι λειτουργίες της γίνονται στην κοινή ελληνική εδώ και πολλούς αιώνες. Χάρη στην ορθόδοξη θρησκεία το έθνος επαναστάτησε το 1821, αναγνωρίζοντας ως κοινό συνεκτικό στοιχείο, εκτός από τη γλώσσα, και τη θρησκεία. Και, τέλος, χάρη στην πίστη τους οι Ελληνες υπέμειναν και άντεξαν τα μαρτύριά τους, κρατώντας ζωντανό στην ψυχή τους τον Ελληνισμό, με τις αξίες του, τα έθιμα και τις παραδόσεις του.

Η απαγόρευση του τελετουργικού των Φώτων, δηλαδή ουσιαστικά η κατάργηση της χριστιανικής αυτής εορτής, με το πρόσχημα του κορονοϊού ξεπέρασε κάθε όριο. Ηταν πραγματικά θλιβερό να βλέπεις να τελείται το τελετουργικό των Θεοφανείων κανονικά στη μουσουλμανική Κωνσταντινούπολη, στην Ιμβρο και την Τένεδο καθώς και στη γειτονική Αλβανία, αλλά μέσα στη χώρα, όπου η Ορθοδοξία είναι η επίσημη θρησκεία του κράτους, ιερείς και πιστοί να συλλαμβάνονται ή να λοιδορούνται. Ο κορωνοϊός δεν μπορεί να καταλύει πολιτισμούς και συνταγματικά δικαιώματα. Ας δείξουμε τον δέοντα σεβασμό σε ό,τι μας κράτησε όρθιο ως έθνος μέσα στους αιώνες.

*Διδάκτωρ Διδακτικής Γλωσσών και Πολιτισμών του Πανεπιστημίου Paris III – Sorbonne Nouvelle

newsbreak,8-01-2021