Γιώργος Παπαθανασόπουλος, Ερντογάν και σχίσμα προβληματίζουν το Φανάρι (Μέρος 1ο)

Ερντογάν και σχίσμα προβληματίζουν το Φανάρι

Του Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου

                                                Μέρος 1ο

            Το Οικουμενικό Πατριαρχείο προβληματίζεται με τις δυσκολίες που προκαλεί στη λειτουργία του και στη ζωή της εναπομένουσας στην Τουρκία ρωμαίικης κοινότητας η κυβέρνηση Ερντογάν, καθώς επίσης και με το εξελισσόμενο σχίσμα εντός της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Ο Πατριάρχης κ. Βαρθολομαίος στις 24 Μαρτίου και απευθυνόμενος σε προσκυνητές από την Ελλάδα μίλησε για τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει ο Ελληνισμός στη γείτονα χώρα. «Ζούμε με δυσκολίες και εις το παρελθόν και εις το παρόν. Οι δυσκολίες αυτές εις το πρόσφατο ακόμη παρελθόν ήσαν πολύ μεγάλες, ήσαν ανυπέρβλητες» τους είπε και πρόσθεσε: «Αυτές οι δυσκολίες κατά τινα τρόπον υπάρχουν και σήμερα όταν και εμείς , οι Ρωμιοί, και οι άλλες μειονότητες που ζουν εδώ, για έξι χρόνια τώρα στερούμεθα του αυτονοήτου δημοκρατικού δικαιώματός μας να διεξαγάγουμε εκλογές για να ανανεώσουμε τα διοικητικά σώματα των εκκλησιών μας και των λοιπών ευαγών ιδρυμάτων μας. Αυτό δεν είναι μια κατάφωρος αδικία για τους μη μουσουλμάνους κατοίκους αυτής της Πόλεως, αυτής της χώρας; Γιατί να υφιστάμεθα αυτή την διάκριση;».

            Ενδεικτικό της καταπίεσης που υφίσταται το Οικουμενικό Πατριαρχείο από την τουρκική κυβέρνηση είναι το άρθρο, που δημοσιεύθηκε σε αθηναϊκή εφημερίδα στις 16 Μαρτίου, του Νικ. Μαγγίνα, προσωπικού φωτορεπόρτερ του κ. Βαρθολομαίου και στελέχους του Πατριαρχείου της απολύτου εμπιστοσύνης του. Το άρθρο είναι προσεκτικά γραμμένο, όπως όλα τα Φαναριώτικα κείμενα. Αναφέρεται στο παζάρι Ερντογάν, τον οποίο αναφέρει σκέτα «πρόεδρο»,  να ανταλλάξει το άνοιγμα της Σχολής της Χάλκης με το λειτουργία στην Αθήνα του κτισμένου επί βυζαντινής χριστιανικής εκκλησίας «τεμένους της κατάκτησης» (Φετιχιέ τζαμί).

Στην αρχή του άρθρου του ο κ. Μαγγίνας σημειώνει, προφανώς με σαφή εξουσιοδότηση, ότι το Πατριαρχείο «δεν θα ήθελε για την επαναλειτουργία της Σχολής να τεθεί οποιοδήποτε θέμα ανταλλάγματος». Όμως στη συνέχεια γράφει: «Στην περίπτωση που παραχωρείτο το Φετιχιέ της Αθήνας σε μουσουλμανική χρήση, τότε η Μονή Παμμακαρίστου, μετέπειτα τέμενος του Φετιχιέ και σήμερα μουσείο, θα μπορούσε να δοθεί, σε αντιστάθμισμα του Φετιχιέ τζαμιού της Αθήνας, στην ορθόδοξη λατρεία στην Κωνσταντινούπολη»... Διερωτάται κανείς: Αυτό δεν είναι ανταλλαγή; Δεν είναι συναλλαγή;... 

Σημειώνεται ότι ενώ ο Ερντογάν απειλεί ότι θα μετατρέψει σε τζαμί την Αγία Σοφία, ο κ. Μαγγίνας κάνει και δεύτερη πρόταση ανταλλαγής: «Εάν δεν ευοδούται αυτό (Σημ. γρ. Η Μονή της Παμμακαρίστου) να ανοίξει ως ορθόδοξος ναός, μια άλλη σκέψη θα ήταν να δοθεί στην ορθόδοξη λατρεία (Σημ. γρ. Σε ανταλλαγή προς το Φετιχιέ τζαμί της Αθήνας) ο δίπλα στην Αγία Σοφία Ναός της Αγίας Ειρήνης, με αυτόν να αποτελεί, κατά καιρούς, αντικείμενο μεγάλης συζήτησης, ενώ θα μπορούσε να δοθεί στην ορθόδοξη λατρεία για ορισμένες έστω εορτές». Το άρθρο του ο κ. Μαγγίνας το τελειώνει γράφοντας πως οι σκέψεις του αυτές περί ανταλλαγής «ίσως δώσουν στους αρμοδίους των δύο χωρών την αφορμή μιας διαφορετικής προσέγγισης της πρότασης για το Φετιχιέ τζαμί της Αθήνας». Επειδή από το Πατριαρχικό Μέγαρο ουδέν δημοσιοποιείται χωρίς την έγκριση του Οικουμενικού Πατριάρχη και επειδή ο κ. Μαγγίνας είναι της απολύτου εμπιστοσύνης και αφοσίωσης πρόσωπο το άρθρο έχει τη σημασία του.

Νομίζω ότι είναι η πρώτη φορά στην ιστορία, μετά τον Αγώνα του 1821, που το Φανάρι παρεμβαίνει στα εσωτερικά της Ελλάδος και στην εξωτερική της πολιτική και ζητεί, έστω εμμέσως, από την ελληνική κυβέρνηση να παζαρέψει το άνοιγμα της Σχολής της Χάλκης ή ναού στην Κωνσταντινούπολη με τη λειτουργία στην Ελληνική πρωτεύουσα του τζαμιού - συμβόλου της  άλωσης της Βασιλεύουσας και της υποδούλωσης των Ελλήνων στους Οθωμανούς.

Η πρόταση οπωσδήποτε δεν είναι τυχαία. Ο κ. Μαγγίνας ούτε μόνος του ενήργησε, ούτε ξαφνικά του ήρθε η έμπνευση να προτείνει «στους αρμοδίους των δύο χωρών» το άνοιγμα του Φετιχιέ τζαμιού στην Αθήνα, με απολύτως ανισοβαρές αντάλλαγμα. Αν γινόταν παζάρι – σημειώνεται ότι  πάγια οι ελληνικές κυβερνήσεις υποστηρίζουν πως δεν χωρεί παζάρι για το άνοιγμα της Σχολής της Χάλκης γιατί αυτό είναι θέμα ανθρωπίνων δικαιωμάτων -  μόνο το άνοιγμα στην ορθόδοξη λατρεία της Αγίας Σοφίας στην Κωνσταντινούπολη θα μπορούσε να συζητηθεί για το άνοιγμα του Φετιχιέ τζαμιού στην Αθήνα.