Τα Εισόδια της Υπεραγίας Θεοτόκου (Μητροπολίτου Γόρτυνος και Μεγαλοπόλεως Ιερεμία)

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ

ΓΟΡΤΥΝΟΣ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΕΩΣ

ΔΗΜΗΤΣΑΝΑ-ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΙΣ

Δημητσάνα - Μεγαλόπολις, Δευτέρα 21 Νοεμβρίου 2016

ΕΓΚΥΚΛΙΟ ΚΗΡΥΓΜΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ

ΤΑ ΕΙΣΟΔΙΑ ΤΗΣ ΥΠΕΡΑΓΙΑΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΕΙΣ ΤΟΝ ΝΑΟΝ

1. Τήν 21η τοῦ μηνός Νοεμβρίου, ἀδελφοί χριστιανοί, ἡ Ἁγία μας Ἐκκλησία ἑορτάζει τήν Εἴσοδο στόν Ναό τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου. Μετά τήν Γέννηση τῆς Παναγίας μας πού ἑορτάσαμε στίς 8 Σεπτεμβρίου, ἔχουμε τώρα στήν δεύτερη θεομητορική ἑορτή, τά Εἰσόδιά Της στόν Ναό. Εἶναι μεγάλη ἡ ἑορτή αὐτή. Δέν λέγεται μέν γι᾽ αὐτήν στήν Καινή Διαθήκη, ἀλλά ἡ Ἁγία Γραφή συμπληρώνεται ἀπό τήν Ἱερή μας Παράδοση. Ἤ, γιά νά τό πῶ καλύτερα, ἡ πρώτη καί μεγάλη πηγή τῆς πίστης μας εἶναι ἡ Ἱερή Παράδοση. Ἡ Ἁγία Γραφή, ἡ Καινή Διαθήκη, εἶναι τό γραπτό μέρος τῆς Ἱερῆς Παράδοσης. Ἡ ἑορτή, λοιπόν τῶν Εἰσοδίων τῆς Παναγίας μας στόν Ναό ἀναφέρεται ἀπό τήν Ἱερή μας Παράδοση καί ἔχουμε λόγους καί ὁμιλίες καί ὕμνους τῶν ἁγίων Πατέρων μας, πού ἀναφέρονται στήν γιορτή αὐτή.

2. Στό σημερινό μου κήρυγμα, ἀδελφοί, θά σᾶς πῶ ὀλίγα ἀπό μία ὁμιλία τοῦ σοφωτάτου Ἀρχιεπισκόπου Βουλγαρίας Θεοφυλάκτου, ὁμιλία ἀναφερομένη στήν ἑορτή τῶν Εἰσοδίων στόν Ναό τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου. Εἶναι πολύ καλός ἑρμηνευτής τῆς Ἁγίας Γραφῆς ὁ Θεοφύλακτος, γιατί ἔχει μελετήσει τόν μέγαν, τόν καλύτερο ἑρμηνευτή τῆς Ἁγίας Γραφῆς, τόν ἅγιο Ἰωάννη τόν Χρυσόστομο, καί τόν μεταδίδει μέ ἁπλότητα στά Ἑρμηνευτικά του συγγράμματα.

Στήν ἀρχή τῆς ὁμιλίας του ὁ Θεοφύλακτος λέγει ὅτι δέν εἶναι καθόλου εὔκολο νά ὁμιλήσει γιά τήν Θεοτόκο. Καί ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός παρουσιάζει κάπου τήν Ἴδια τήν Παναγία νά λέγει στόν καθένα μας: «Μή ἐρεύνα τά βάθη τῆς θεοτοκολογίας μου»! Ἀφοῦ ἡ ἁγιωσύνη τῆς Παναγίας εἶναι ἀνώτερη ἀπό ὅλη τήν κτίση, δέν θά βρεθεῖ κανένα κτίσμα, οὔτε καί ἄγγελοι, γιά νά ὑμνήσουν ἐπάξια τήν Παναγία: «Ἧς γάρ ἡ ἁγιωσύνη τήν κτίσιν πᾶσαν ἐκβέβηκεν, οὐκ ἄν λόγος κτίσματος ταύτην ἀξίως ὑμνῆσαι δύναιτο»! Ἀλλά στήν συνέχεια ὁ σοφός πατήρ λέγει ὅτι δέν μποροῦμε νά ἀντιπαρέλθουμε «ἀλόγως», χωρίς ὁμιλία, δηλαδή, «τήν τοῦ Λόγου Μητέρα» καί τήν «κατά λόγον ζωῆς» πρόξενο σέ μᾶς! Γι᾽ αὐτό λοιπόν καί στήν συνέχεια ξεχύνεται σέ ὕμνο πρός τήν Θεοτόκο ὁ ἑρμηνευτής Θεοφύλακτος. Εἶπα ὅτι ὀλίγα μόνο ἀπό τήν ὁμιλία του θά σᾶς ἀναφέρω, ἀδελφοί χριστιανοί, καί παρακαλῶ πολύ νά τά προσέξετε.

(α) Κατά πρῶτον ὁ ὁμιλητής ἀρχίζει ἀπό τήν πτώση. Γιατί γιά νά δοῦμε πόσο ψηλά μᾶς ἀνέβασε ὁ Θεός, πρέπει νά δοῦμε πόσο χαμηλά μᾶς κατέβασε ἡ ἁμαρτία, ἡ πτώση μας. Καί τήν πτώση μας ὁ Θεοφύλακτος τήν παριστάνει σάν ἕνα λίθο, πού ἀποκόπηκε ἀπό ἕνα βράχο καί στό κατρακύλισμά του ὅλο καί ἔσπαγε σέ μικρότερα κομμάτια! Ὡραία εἰκόνα αὐτή γιά τήν πτώση τοῦ ἀνθρώπινου γένους. Ἀποκοπήκαμε πραγματικά ἀπό τόν Θεό καί γι᾽ αὐτό κομματιαστήκαμε καί πέσαμε σέ γκρεμούς καί ρέματα. Καί γιά τήν πτώση μας πάλι ἀναφέρει μιά ἄλλη εἰκόνα ὁ Θεοφύλακτος. Τήν εἰκόνα ὅμως αὐτή τήν δανείζεται ἀπό τόν προφήτη Ἠσαΐα. Σ᾽ αὐτήν ὁ προφήτης παριστάνει τήν κοινωνία τῶν ἀνθρώπων σάν ἕνα ἀνθρώπινο σῶμα, τό ὁποῖο ἀπό τό κεφάλι μέχρι τά πόδια εἶναι καταπληγιασμένο (βλ. Ἠσ. 1,6) καί δέν ξέρει κανείς πῶς νά τό θεραπεύσει. Ὁ Θεός ὅμως ξέρει!

(β) Ὁ ποιητής Θεός, ἀγαπητοί μου, ὁ Θεός πού εἶναι ἀγάπη, καί μετά τήν πτώση δέν ἐγκατέλειψε τό ποιηθέν πλάσμα Του καί προνόησε γιά τήν ἀνόρθωσή του. Τό πῶς προνόησε τό γράφει ἡ Παλαιά Διαθήκη. Μέ ποικίλλους τρόπους ὁ Θεός φρόντισε γιά μᾶς. Ὅπως λέγει ὁ Θεοφύλακτος, «οὔκουν ἀπρονοήτους ἡμᾶς ὁ Κτίστης κατέλιπεν· ἀλλά καί ὁμιλίαις καί ἐπιφανείαις συνετίζων καί συμβιβάζων καί ἐνυπνίοις σοφίζων καί παντοίως εὐεργετῶν καί νόμον διδούς εἰς βοήθειαν»! Ἀλλά, χριστιανοί μου, μέ τήν ἁμαρτία χάλασε ἡ φύση μας. Μπῆκε ὁ θάνατος σ᾽ αὐτήν. Καί λοιπόν, ὅπως λέει ὁ Θεοφύλακτος, «φύσεως ἦν ἀνάγκη τούς τικτομένους καί φθείρεσθαι». Γι᾽ αὐτό καί εἴχαμε ἀνάγκη ἀπό ἕνα ἄλλο τρόπο θεραπείας, τρόπο πού νά ἐπαναφέρει τήν φύση μας στήν πρώτη της ροπή. Ἕνα τρόπο πού νά ἁγιάσει καί τήν γέννησή μας καί νά σταματήσει τό ἰσχυρό ρεῦμα τοῦ θανάτου. Ὅπως τό λέγει ὁ ἑρμηνευτής Θεοφύλακτος, «ἔδει ἁγιασθῆναι καί τήν γέννησιν καί στῆναι τόν τοῦ θανάτου χειμάρρουν διά τῆς κοιλάδος τῆς τῶν ἁμαρτωλῶν γεννήσεως ρέοντα, τῷ μεγάλῳ τῆς ἁγιωσύνης ἀνακοπέντα ἐρύματι». Ὁ τρόπος αὐτός ἦταν ἡ σάρκωση τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ, ἡ γέννησή Του ἀπό γυναίκα. Ἀλλά ἔπρεπε νά γεννηθεῖ πρῶτα αὐτή ἡ γυναίκα, γιά νά ὑπηρετήσει στόν τόκο αὐτό.  Καί γεννήθηκε ἀπό τούς γονεῖς Ἰωακείμ καί Ἄννα, ἀπό τήν βασιλική φυλή τοῦ Ἰούδα καταγωμένους. Ἡ γέννησή Της ἦταν θαυμαστή, γιατί ἡ Ἄννα ἦταν στείρα. Συμβαίνει στόν Θεό, λέγει ὁ Θεοφύλακτος στήν ὁμιλία του αὐτή, «στούς δυνατώτερους νά δίνει τά βαρύτερα, ὥστε καί αὐτοί νά ἀμείβωνται λαμπρότερα καί νά γίνονται παράκληση καί δίδαγμα γιά τούς μετά ἀπό αὐτούς»! Ἔτσι, λοιπόν, ὁ Ἰωακείμ καί ἡ Ἄννα γιά νά ἀποκτήσουν τέκνο κατέφυγαν σέ προσευχή πρός τόν Θεό, «τόν ποιητήν τῆς κτίσεως, τόν ἀπ᾽ ἀρχῆς δόντα τόν πληθυσμόν καί τήν αὔξησιν», καί ἀπό τήν προσ­ευχή τους αὐτή ζωοποιήθηκε ἡ νενεκρωμένη μήτρα τῆς Ἄννας καί ἐγεννήθη θυγάτριον, ἡ Παναγία!

(γ) Κατά πρῶτον θέλω νά σᾶς πῶ, χριστιανοί μου, ὅτι, ὅπως τό εἴπαμε παραπάνω, ἡ Παναγία γεννήθηκε κατά φυσικό τρόπο, ἀπό πατέρα καί μητέρα. Καί παρέμεινε ἐννέα μῆνες στήν κοιλία τῆς μητέρας της Ἄννας, ὅπως συμβαίνει κανονικά μέ ὅλους τούς ἀνθρώπους. Ὅπως λέγει ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως ἅγιος Ταράσιος, ἀντικρούοντας τούς αἱρετικούς, «ἡ γάρ Παρθένος καί θεόπαις Μαρία τέλειον τόν χρόνον τῶν ἐννέα μηνῶν ἐν τῇ τῆς Ἄννης κοιλίᾳ ἐξετέλεσεν, ὡς ἡ φύσις ἡ ἀνθρωπίνη δηλοῖ». Γιατί πρέπει νά φανεῖ ὅτι ἡ Παναγία εἶναι κανονική γυναίκα, ὅτι εἶχε κανονικό ἀνθρώπινο σῶμα, καί ὄχι, ὅπως τό λέγουν οἱ Καθολικοί, ὅτι εἶχε ἕνα αἰθέριο τρόπον τινά σῶμα. Γιατί, ἄν ἡ Παναγία δέν εἶχε πραγματικό ἀνθρώπινο σῶμα, τότε ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ, πού σαρκώθηκε σ᾽ Αὐτήν, δέν ἔλαβε πραγματική ἀνθρώπινη φύση καί ἄρα δέν τήν ἔσωσε, γιατί «τό ἀπρόσληπτον, ἀθεράπευτον», λέγει ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ θεολόγος. Ἡ Παναγία, λοιπόν, εἶναι κανονική ἄνθρωπος. Ἀλλά πρέπει νά ποῦμε ὅτι ἡ γέννησή Της δέν ἦταν ἀπό σαρκική ὄρεξη, ἀλλά κατ᾽ ἐπιταγήν Θεοῦ, γι᾽ αὐτό καί ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός τό σπέρμα Ἰωακείμ, ἀπό τό ὁποῖο ἔγινε ἡ Παναγία, τό ὀνομάζει «πανάμωμον σπέρμα»! Καί τό μυστήριο τοῦ γάμου σ᾽ αὐτό ἀποβλέπει, χριστιανοί μου. Σκοπεύει τά πτωτικά νά τά κάνει παραδείσια. Πτωτική εἶναι ἡ ὄρεξη τοῦ γάμου, γιατί ἔχει σαρκικότητα. Ἄν δέν ἁμάρταναν οἱ πρωτόπλαστοι, θά πολλαπλασιάζονταν μέν, ἀλλά κατά παρθενικό τρόπο, πού θά ὑπεδείκνυε ἡ σοφία τοῦ Θεοῦ, ἀλλά χωρίς σαρκικότητα. Καί στήν περίπτωσή μας βλέπουμε ὅτι ἡ γέννηση τῆς Παναγίας ἔγινε χωρίς καθόλου σαρκικότητα καί γι᾽ αὐτό τό σπέρμα τοῦ Ἰωακείμ καλεῖται «πανάμωμον» σπέρμα!

3. Οἱ εὐσεβεῖς γονεῖς Ἰωακείμ καί Ἄννα ἀφιέρωσαν τήν θεόπαιδα Μαριάμ στόν Θεό, ὡς ἀνταπόδομα πρός Αὐτόν γιά τήν θαυμαστή γέννησή Της. Τήν πρόσφεραν σέ ἡλικία τριῶν ἐτῶν στόν Ναό. «Δῶρον δωροῦνται Θεοῦ τό θεόσδοτον αὐτοῖς ἀγαθόν», λέγει ὁ Θεοφύλακτος. Αὐτό ἑορτάζουμε σήμερα, ἀδελφοί χριστιανοί. Τά εἰσόδια τῆς Θεοτόκου! Ἔτσι ἔπρεπε νά γίνει! Ὁ Ναός Θεοτόκος, ὁ καθαρώτατος Ναός, νά πάει στόν Ναό! «Ὁ καθαρώτατος Ναός τοῦ Σωτῆρος... σήμερον εἰσάγεται ἐν τῷ οἴκῳ Κυρίου»! Καί ἐκπληρώνεται ἐδῶ τό ψαλμικόν, ὅτι «ἐπιλανθάνεται ἡ Παῖς τοῦ οἴκου τοῦ πατρικοῦ, τῷ βασιλεῖ δέ προσάγεται τοῦ κάλλους αὐτῆς ἐπιθυμήσαντι» (βλ. Ψαλμ. 44,11.12)! Καί βέβαια ἡ προσαγωγή καί ἀφιέρωση τῆς Παναγίας στόν Ναό δέν ἦταν ἁπλῆ, ἀλλά ἔγινε μέ λαμπρή πομπή καί δόξα, ὅπως λέγει ὁ Θεοφύλακτος. Μαζί μέ τούς γονεῖς ἦταν τό «συγγενικόν» καί τό «γειτονικόν» καί «ὅσον κατά φιλίας δεσμόν». «Συνέχαιρον πατέρες περί τόν πατέρα» Ἰωακείμ, «μητέρες περί τήν μητέρα» Ἄννα «καί κόραι καί νεάνιδες λαμπαδηφόροι». Καί ἀκόμη, ὅπως λέγει ὁ Θεοφύλακτος, «πᾶσα ἐξηχεῖτο Ἰεροσόλυμα τήν καινήν ταύτην πομπήν θεώμενοι»! Μεγαλοπρεπέστατον θέαμα, λοιπόν. Ἀλλά ἐδῶ πολύ σύντομα θέλω νά θίξω δύο θέματα καί τελειώνω τόν ταπεινόν μου λόγον:

(α) Πῶς ὁ ἀρχιερεύς δέχθηκε μίαν νεάνιδα στόν Ναό καί τήν τοποθέτησε μάλιστα στά Ἅγια τῶν Ἁγίων; Αὐτό δέν ἐπιτρεπόταν ἀπό τόν Νόμον, γιατί στόν τόπο αὐτό δέν ἐπιτρεπόταν νά εἰσέλθουν οὔτε οἱ ἱερεῖς παρά μόνο ὁ Ἀρχιερεύς καί αὐτός μιά φορά μόνο τόν χρόνο. Σ᾽ αὐτό ἀπαντᾶμε μαζί μέ τόν Θεοφύλακτο ὅτι ὁ ἀρχιερεύς εἶδε κατά φώτιση Θεοῦ τίς λάμπουσες ἀρετές καί τήν μελλοντική δόξα τῆς τριετοῦς Παιδός, ἐρώτησε δέ καί ποιό εἶναι τό θέλημα τοῦ Θεοῦ ἀπό τά θεῖα μέταλλα, τήν «δήλωση» καί τήν «ἀλήθεια», καί, ὅπως λέγει, λοιπόν, ὁ Θεοφύλακτος, «χωρίς φόβο καί χωρίς συστολή ἐτόλμησε νά ὑπερβεῖ τόν νόμον, νά διαβεῖ τόν γνόφον τοῦ γράμματος καί νά φέρει τό ἀφιέρωμα στά Ἅγια τῶν Ἁγίων καί νά τό ἀποθέσει εκεῖ»! «Ὦ καινόν μέν πρᾶγμα, καινόν δέ ἄκουσμα! Θῆλυ Παιδίον τοῖς τοῦ Θεοῦ ἀδύτοις καί ἀθεάτοις ἐνδιαιτώμενον»!

(β) Τό δεύτερον θέμα, σχετικό μέ τήν ἑορτή, εἶναι τό πῶς ζοῦσε ἡ Παναγία ἐκεῖ. Τί ἔτρωγε; Ἡ Παναγία εἰς τά Ἅγια τῶν Ἁγίων ζοῦσε ἕνα παραδείσιο βίο, ὅπως ὁ Ἀδάμ καί ἡ Εὔα πρίν ἀπό τήν πτώση τους. Ὁ ἄγγελός Της, ὁ Ἀρχάγγελος Γαβριήλ, τῆς ἔφερε μία οὐράνιο τροφή, γιά τήν ὁποία δέν ξέρουμε ποιά ἦταν, σάν τό «Μάννα» ἐκεῖνο πού ἔτρωγαν οἱ Ἰσραηλῖτες στήν ἔρημο. Ἐκεῖ ἡ Παναγία ἄκουε ἀπό τίς κάθε Σάββατο ἀκουόμενες διδασκαλίες τῶν Νομοδιδασκάλων γιά τήν πτώση τοῦ ἀνθρωπίνου γένους καί προσευχόταν γιά τήν ἀνόρθωσή του, γιά τήν σωτηρία του. Τό λέγουμε αὐτό στό Θεοτοκίον «Σέ τήν μεσιτεύσασαν τήν σωτηρίαν τοῦ γένους ἡμῶν...». Ναί! Ὅταν ἡ Παναγία βρισκόταν στόν Ναό, ἀπό τριῶν ἕως δεκαπέντε ἐτῶν, προσευχόταν γιά τήν σωτηρία τῶν ἀνθρώπων. Καί τώρα τό ἴδιο κάνει ἡ Παναγία μας. Προσ­εύχεται γιά μᾶς ἡ «ἐν πρεσβείαις ἀκοίμητος Θεοτόκος». Σῶσε μας, Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, διά πρεσβειῶν τῆς παναχράντου Σου Μητρός, ΑΜΗΝ. 

Μέ πολλές εὐχες,

† Ὁ Μητροπολίτης Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως Ἰερεμίας