Πρώτη Συνεδρία της Ιεράς Συνόδου της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδος

(23/11/2016).
Συνήλθε σήμερα Τετάρτη, 23 Νοεμβρίου 2016, στην πρώτη Συνεδρία της εκτάκτου Συγκλήσεώς της, η Ιερά Συνοδος της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδος, υπό την Προεδρία του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερωνύμου, στην Αίθουσα Συνεδριών της Ιεράς Συνόδου της Ιεραρχίας.

Προ της Συνεδρίας ετελέσθη Αρχιερατική θεία Λειτουργία στο Καθολικό της Ιεράς Μονής Ασωμάτων Πετράκη, ιερουργήσαντος του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Καρπενησίου κ. Γεωργίου.

Περί την 9η πρωινή, στη μεγάλη Αίθουσα των Συνεδριών της Ιεράς Συνόδου, ετελέσθη η Ακολουθία για την έναρξη των εργασιών της Ιεράς Συνόδου. Αναγνωσθέντος του Καταλόγου των συμμετεχόντων Ιεραρχών, διεπιστώθη η απουσία των Σεβασμιωτάτων Μητροπολιτών Αλεξανδρουπόλεως κ. Ανθίμου και Σισανίου και Σιατίστης κ. Παύλου, οι οποίοι απουσιάσαν αιτιολογημένα.

Ακολούθως, συνεκροτήθη η Επιτροπή Τυπου από τούς Σεβασμιωτάτους Μητροπολίτες Δημητριάδος και Αλμυρού κ. Ιγνάτιο, Σύρου, Τήνου, Άνδρου, Κέας και Μήλου κ. Δωρόθεο και Πατρών κ. Χρυσόστομο.

Ο Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερώνυμος, ως Πρόεδρος του Σώματος της Ιεράς Συνόδου της Ιεραρχίας, προσεφώνησε τα Μέλη Αυτής ευχαριστώντας τους Σεβασμιωτάτους Αρχιερείς για την προσέλευσή τους στην Συνεδρίαση τονίζοντας τα εξής: «Η απλή και μόνο ενθύμηση του σωτήριου Λόγου του Κυρίου μας ότι ‘’ου γαρ εισι δύο η τρεις συνηγμένοι εις το εμόν όνομα, εκεί ειμι εν μέσω αυτών’’ (κατά Ματθαίον 18,20), αρκεί για να αντιληφθεί κανείς την τεράστια πνευματική σημασία που έχει από μόνο του ως γεγονός η σύγκληση και πραγματοποίηση της εν Κρήτη Αγίας και Μεγάλης Συνόδου της Ορθοδόξου Εκκλησίας, Συνόδου τόσο πολλών Προκαθημένων Ορθοδόξων Εκκλησιών, τόσο πολλών επισκόπων και άλλων πατέρων.

Εάν λάβουμε δε υπ’ όψη μας ότι ο πανάρχαιος συνοδικός θεσμός είναι θεσμός με εξαίρετη δυναμική, θεσμός άρρηκτα δεμένος με την συνείδηση του πληρώματος της Εκκλησίας μας, καθίσταται σαφές ότι μία Σύνοδος μετά την Σύνοδο, έχει να προσφέρει ρεαλιστικό και τεκμηριωμένο πνευματικό και εκκλησιαστικό Λόγο και σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι έχει κάποιον διαπιστωτικό, επικυρωτικό η καθαρά διαδικαστικό - τυπικό χαρακτήρα. 

Η θέση ενός εκάστου εξ ημών στο συνοδικό πολίτευμα δεν είναι διακοσμητική, αλλά οργανική, και ως εκ τούτου βαθύτατα ουσιαστική. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο της ζωντανής παρουσίας και ενεργείας του Αγίου Πνεύματος στην ζωή της Εκκλησίας μας είμαι βέβαιος ότι εκζητούντες άπαντες τον φωτισμό του Θεού θα καταθέσουμε υπεύθυνα τις σκέψεις μας, τις προτάσεις μας, την προσωπική μας μαρτυρία, αυτό δηλαδή που επιτάσσει η αρχιερατική μας συνείδηση και η επισκοπική μας ευθύνη μέσα στο Σώμα της Μίας, Αγίας, Καθολικής και Αποστολικής μας Εκκλησίας». 

Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Καρυστίας και Σκύρου κ. Σεραφείμ, ως αντιπρόεδρος της Ιεραρχίας, αντιφώνησε εκ μέρους των Σεβασμιωτάτων Ιεραρχών.

Ακολούθως, σύμφωνα με την Ημερησία Διάταξη, ανέγνωσε την Εισήγησή του ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Σερρών και Νιγρίτης κ. Θεολόγος, με θέμα: «Ενημέρωσις περί των διεξαχθεισών εργασιών της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου της Ορθοδόξου Εκκλησίας». Στην Εισαγωγή του αναφέρθηκε στο γεγονός, ότι η θεμελιακού χαρακτήρος Συνοδική συνείδηση διέπει, κατευθύνει και φωτίζει όλες τις θεσμικές εκφράσεις της μίας, αγίας, καθολικής και αποστολικής Εκκλησίας. Γι’ αυτό και οι αποφάσεις των επισήμως ανεγνωρισμένων αγίων Επτά Οικουμενικών Συνόδων της πρώτης χριστιανικής χιλιετίας, ως και οι μετά ταύτα των Μειζόνων καθολικού κύρους Συνόδων, αποτελούν αδιαμφισβήτητο κριτήριο, όχι μόνο για την δογματική ακρίβεια, την θεολογία, την λειτουργική ζωή και το ήθος της Ορθοδόξου Εκκλησίας, αλλά και για την εν Χριστώ και κατά Χριστόν ζωή του πληρώματος αυτής.

Ακολούθως ο Σεβασμιώτατος έκανε ιστορική αναδρομή στην μακρόχρονη προετοιμασία της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου, η οποία έρχισε το 1930 και ολοκληρώθηκε τον εφετινό Ιούνιο. Στη συνέχεια έκανε εκτενή αναφορά στην διαχρονική συνεισφορά της Εκκλησίας της Ελλάδος στην προετοιμασία της Συνόδου σε οργανωτικό επίπεδο, στην πολύτιμη συνεισφορά της στην τελική διαμόρφωση των ψηφισθέντων κειμένων από την Αγία και Μεγάλη Σύνοδο, καθώς και στην όλη παρουσία της, την οποία χαρακτήρισε αξιοπρεπή, ουσιαστική, παραδοσιακή, στιβαρή, γονίμως παρεμβατική, ενοποιό, πολυφωνική, συνθετική, ευέλικτη, ρεαλιστική και φιλάδελφη. 

Αναφερόμενος πιο συγκεκριμένα στην παρουσία της Αντιπρο-σωπείας της Εκκλησίας της Ελλάδος στην Αγία και Μεγάλη Σύνοδο τόνισε χαρακτηριστικά: «Ο Μακαριώτατος Πρόεδρος του ιερού Σώματός μας καθημερινώς σχεδόν συγκαλούσε συσκέψεις όλων των μελών της Αντιπροσωπείας προς εκτίμησιν της πορείας των εργασιών και χάραξιν ενιαίας γραμμής προς υποστήριξιν του γράμματος και του πνεύματος των Θέσεων - Αποφάσεων της Ιεράς Συνόδου της Ιεραρχίας. Ο λόγος ήταν για όλους ελεύθερος και οι τοποθετήσεις απάντων σεβαστές. Ο δρόμος προς επίτευξιν της ομοφωνίας εντός της αιθούσης της Συνοδικής Συνελεύσεως δεν ήτο ούτε εύκολος, ούτε εστρωμμένος πάντοτε με ρόδα, κατά την σχετικήν αναφοράν και του Παναγιωτάτου Προέδρου του ιερού Συνοδικού Σώματος στην καταληκτήριον προσφώνησίν του. Υπήρξαν στιγμές και ώρες εντόνου αγωνίας, ψυχικής κοπώσεως και εντόνου προβληματισμού».

Συνεχίζοντας την Εισήγησή του, ο Σεβ. Μητροπολίτης Σερρών και Νιγρίτης κ. Θεολόγος παρέθεσε τον πλήρη κατάλογο των 162 συμμετασχόντων Αρχιερέων και αναφέρθηκε λεπτομερώς στο πρόγραμμα των εργασιών, στις προτάσεις, τροπολογίες και διορθώσεις της Ιεραρχίας της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος επί των προς συζήτησιν και ψήφισιν Κειμένων υπό της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου.

Κάνοντας μνεία των τελικών αποφάσεων της Συνόδου επισήμανε μεταξύ των άλλων: «Η Αγία και Μεγάλη Σύνοδος ηργάσθη επιμελώς και έλαβεν αποφάσεις επί θεμάτων ποιμαντικού χαρακτήρος, ως αυτά της θεαρέστου νηστείας και των κωλυμάτων του γάμου, επί θεμάτων κανονικού και διοικητικού ενδιαφέροντος, ως αυτά της ορθοδόξου διασποράς και του εκκλησιαστικού καθεστώτος του Αυτονόμου, και τέλος επί θεμάτων σχέσεων της Ορθοδόξου Εκκλησίας μετά του λοιπού χριστιανικού κόσμου και της αποστολής αυτής στον σύγχρονον κόσμον. Εξέδωκε προς τον λαόν και τον κόσμον δύο θεολογικά κείμενα, ορθοδόξου μαρτυρίας, ήθους και επικαιρότητος, την τε Εγκύκλιον και το Μήνυμα αυτής. 

Κατετέθη προς όλον τον κόσμον η αγιοπνευματική μαρτυρία της ποθεινοτάτης μητρός μας, Ορθοδόξου Εκκλησίας, επί λίαν επικαίρων και φλεγόντων θεμάτων ως : α. Της διακηρύξεως της αυτοσυνειδησίας της αγίας Ορθοδόξου Εκκλησίας ως της Μίας, Αγίας, Καθολικής και Αποστολικής Εκκλησίας του Χριστού. β. Της ποιμαντικής αναγκαιότητος της ιεραποστολής, του επανευαγγελισμού και του πνευματικού αναβαπτισμού των ανθρώπων στα ζωηφόρα νάματα της αγίας ορθοδόξου πίστεως και παραδόσεως, γ. Της διατυπώσεως των αναγκαίων αρχών δεοντολογίας και ηθικής για την αλματωδώς προοδεύουσαν επιστημονικήν και τεχνολογικήν έρευναν, εξικνουμένην σήμερον έως αυτού του ιερού μυστηρίου της ζωής, δ. Της ιερότητος του μυστηρίου του Γάμου ως εικόνος της αγάπης του Χριστού προς την Εκκλησίαν και του θεσμού της οικογενείας. ε. Της οφειλετικής μερίμνης για θέματα χριστιανικής παιδείας και αγωγής των νέων, στ. Του φαινομένου της παγκοσμιοποιήσεως, ζ. Της φρίκης του πολέμου, η. Του φλέγοντος μεταναστευτικού και προσφυγικού προβλήματος, θ. Των σχέσεων Εκκλησίας και επιστήμης και Εκκλησίας και πολιτικής, ι. Της οικολογικής κρίσεως. ια. Της πτωχείας, της εκκοσμικεύσεως, της μοναξιάς και του ατομοκεντρισμού στις σχέσεις των ανθρώπων. 

Επίσης, η Αγία και Μεγάλη Σύνοδος ύψωσε φωνήν διαμαρτυρίας για τον ανηλεή εκτοπισμόν και τις διώξεις χριστιανικών πληθυσμών εκ των αρχαίων κοιτίδων των, εζήτησε προστασίαν του αγαθού της θρησκευτικής ελευθερίας και κατεδίκασεν απεριφράστως τον θρησκευτικόν φανατισμόν, τονίσασα ότι κάθε πόλεμος στο όνομα της οιασδήποτε θρησκείας συνιστά πόλεμον κατ’ αυτού του θρησκευτικού γεγονότος. Εν τέλει η όποια αξιολογική, με εκκλησιολογικούς και αγιοπνευματικούς πάντοτε όρους, προσέγγισις της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου επαφίεται στην νηφαλίως και αδεκάστως ενεργούσαν ιστορίαν και κυρίως στην εγρηγορούσαν και ένθεον συνείδησιν του εκκλησιαστικού Σώματος».

Ο Σεβασμιώτατος Εισηγητής εξέφρασε τις ευχαριστίες όλων των μετασχόντων της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου στην φιλοξενήσασα Αυτήν Εκκλησία της Κρήτης και κατ’ επέκτασιν στο Οικουμενικό Πατριαρχείο για την υποδειγματική προετοιμασία και υλοποίηση της λαμπράς αυτής πανορθοδόξου και παγκοσμίου βεληνεκούς διοργανώσεως. Επίσης ευχαρίστησε τον Θεοφιλέστατο Αρχιγραμ-ματέα και τις Συνοδικές Υπηρεσίες της Εκκλησίας της Ελλάδος για την κατά πάντα άρτια και σχολαστική προετοιμασία και υλοποίηση όλων των αφορώντων στην συμμετοχή της Εκκλησίας μας στην μεγάλη αυτή πανορθόδοξη διοργάνωση.

Κατόπιν εισηγήθηκε τις ακόλουθες προτάσεις προς ποιμαντική αξιοποίηση των Κειμένων-Αποφάσεων της εν Κρήτη Αγίας και Μεγάλης Συνόδου:

«1. Παραπομπή, αποφάσει της Δ.Ι.Σ., στις αρμόδιες Συνοδικές Επιτροπές των αφορωσών σε αυτές σχετικών Αποφάσεων της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου προς νηφάλιον μελέτην, αγιοπατερικήν εμβάθυνσιν και ερμηνείαν, ανάλυσιν και αξιοποίησιν (λ.χ. Συνοδικές Επιτροπές Δογματικών και Νομοκανονικών Θεμάτων, Διορθοδόξων και Διαχριστιανικών Σχέσεων, Ποιμαντικού Έργου, Θείας Λατρείας, Τύπου κ.τ.λ.). Καθηκόντως, οι εισηγήσεις των ανωτέρω Συνοδικών οργάνων θα υποβληθούν ακολούθως στην Δ.Ι.Σ. ή στην Ι.Σ.Ι. για τα περαιτέρω.

2. Συνεργασία μετά των Θεολογικών Σχολών της ημεδαπής σε θέματα θεολογικής μελέτης των κειμένων και αξιοποιήσεως των αποτελεσμάτων της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου.

3. Ενημέρωση σε επίπεδο Ιερών Μητροπόλεων πρωτίστως του εφημεριακού κλήρου, των μοναστικών αδελφοτήτων και των αμέσων συνεργατών μας, γενικώς περί της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου και των Αποφάσεων αυτής, και ειδικώς περί των σχετικών Αποφάσεων - Θέσεων της Εκκλησίας της Ελλάδος, προς οικοδομήν και αποφυγήν παρερμηνειών. (Προσεκτική μελέτη και αξιοποίησις του σχετικού υλικού. Κείμενα, Εγκύκλιος - Μήνυμα, επιστημονικές μελέτες και αναλύσεις).

4. Πληροφόρηση, ως ποιμαντικώς οφείλομεν, του πληρώματος της Εκκλησίας της Ελλάδος δι’ εκδόσεως ευσυνόπτου και σε κατανοητήν γλώσσαν Εγκυκλίου, ως έπραξεν ήδη η Εκκλησία της Κύπρου, προς οικοδομήν και υπεύθυνον ενημέρωσιν. (Έκδοσις, μερίμνη της Δ.Ι.Σ., του ενημερωτικού φυλλαδίου «Προς τον λαό»).

5. Ανάπτυξη στους κύκλους συμμελέτης, κατηχητικές ομάδες, συνάξεις και ομιλίες των κατά τόπους Ιερών Μητροπόλεων της Εκκλησίας της Ελλάδος, του σκεπτικού, του έργου και των αποτελεσμάτων της Μεγάλης Συνόδου.

6. Παρουσίαση εκπομπών από του Ρ/Σ της Εκκλησίας αναφορικώς προς την ιστορίαν, τους σκοπούς και τα αποτελέσματα για το Εκκλησιαστικόν Σώμα, της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου. Προς τούτο θα ηδύναντο να αξιοποιηθούν Ιεράρχες, καθηγητές των Θεολογικών Σχολών, νηφάλιες και συγκροτημένες φωνές.

7. Εμπλουτισμό της σχετικής επισήμου ιστοσελίδος της Εκκλησίας της Ελλάδος με τα ψηφισθέντα κείμενα της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου, μελέτες και σοβαρές αναλύσεις.

8. Ανάθεση στην Συνοδική Επιτροπή επί των Διορθοδόξων και Διαχριστιανικών Σχέσεων σχηματισμού πλήρους και εμπεριστατωμένου αρχείου με παν ό,τι αφορά στην Αγίαν και Μεγάλην Σύνοδον».

9. Τέλος, η Αγιωτάτη Εκκλησία μας θα ηδύνατο, μερίμνη και προνοία της Δ.Ι.Σ., να αναθέσει σε αρμοδίαν ή και σε ειδικήν Συνοδικήν Επιτροπήν την σε βάθος μελέτην και θεολογικήν αποτίμησιν των εκκλησιολογικώς και θεολογικώς τεκμηριωμένων κειμένων που έχουν ήδη γραφεί και εμπεριέχουν είτε θετικές ή και επιφυλακτικές θέσεις για τις Αποφάσεις της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου. Οφείλομεν, ως υπεύθυνοι και φιλόστοργοι Ποιμένες, μετά μεγίστης προσοχής και ποιμαντικής ευαισθησίας να ακούωμεν όλες τις σοβαρές και εποικοδομητικές θέσεις. Το καταστάλαγμα αυτής της μελέτης, που θεωρώ ότι εκφράζει δυνατά ένα Συνοδικόν ήθος και ποιότητα, μπορεί να βοηθήσει, καταλλήλως αξιοποιούμενον, ουσιαστικώς και την Αγιωτάτην Εκκλησίαν μας και την Πανορθόδοξον γενικώς».

Περαίνοντας την Εισήγησή του ο Σεβ. Μητροπολίτης Σερρών και Νιγρίτης κ. Θεολόγος ανέφερε χαρακτηριστικά: «Τελικώς, πολυσέβαστοι Πατέρες, η όποια αξιολογική, με εκκλησιολογικούς, αγιοπνευματικούς και ποιμαντικούς πάντοτε όρους, προσέγγισις της εν Κολυμπαρίω Κρήτης συνελθούσης Αγίας και Μεγάλης Συνόδου, επαφίεται στην νηφαλίως και αδεκάστως ενεργούσαν ιστορίαν και κυρίως στην εγρηγορούσαν και ένθεον συνείδησιν του εκκλησιαστικού Σώματος».

Ακολούθησε ευρύτατος διάλογος επί της Εισηγήσεως, κατά τον οποίο έλαβαν τον λόγο πολλοί Σεβασμιώτατοι Αρχιερείς.

Η Ιερά Συνοδος της Ιεραρχίας θα συνεχίσει και θα ολοκληρώσει τις εργασίες Της αύριο, Πέμπτη 24 Νοεμβρίου ε.έ.

Η Επιτροπή Τυπου της Ιεράς Συνόδου της Ιεραρχίας