Η αγία Θεοδώρα της Βάστας Αρκαδίας (Μητροπολίτου Γόρτυνος και Μεγαλοπόλεως Ιερεμία)

IEΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ

ΓΟΡΤΥΝΟΣ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΕΩΣ

ΔΗΜΗΤΣΑΝΑ-ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΙΣ

Δημητσάνα - Μεγαλόπολη, Κυριακή 11 Σεπτεμβρίου 2016

ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΟ ΕΓΚΥΚΛΙΟ ΚΗΡΥΓΜΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ

Η ΑΓΙΑ ΘΕΟΔΩΡΑ ΤΗΣ ΒΑΣΤΑΣ ΑΡΚΑΔΙΑΣ

1. Στίς 11 τοῦ μηνός Σεπτεμβρίου, ἀδελφοί μου χριστιανοί, ἡ ἁγία μας Ἐκκλησία ἑορτάζει τήν ὁσία Θεοδώρα, παλαιά ἁγία, πού ὁ μαρτυρικός της θάνατος ἔγινε στήν δική μας ἐδῶ Μητρόπολη, καί στό προσκύνημά της ἔρχονται χριστιανοί ἀπ᾽ ὅλο τόν κόσμο. Ἔρχονται νά δοῦν καί νά θαυμάσουν τό φοβερό θέαμα, τό πῶς στέκονται χωρίς ρίζες δέκα ἑπτά (17) δένδρα πάνω στήν στέγη μιᾶς μικρῆς Ἐκκλησίας, καί πῶς τά δένδρα αὐτά ἀντέχουν στήν ἀνεμοθύελλα τόσων αἰώνων. Ναί! Ὅπου τό θέλει ὁ Θεός, ἀδελφοί, νικῶνται οἱ νόμοι τῆς φύσης. Πολλά εἶναι τά θαυμαστά τῆς γύρω φύσης μας, ἀπό τό μικρό χαλικάκι μέχρι τό πανύψηλο βουνό, θαυμαστά καί περίεργα, ἀπό τά ὁποῖα πρέπει νά κράξουμε: «Ὡς ἐμεγαλύνθη τά ἔργα σου, Κύριε, πάντα ἐν σοφίᾳ ἐποιήσας»!

2. Τό θαυμαστό αὐτό φαινόμενο, κάτω ἀπό τό χωριό Βάστα Μεγαλόπολης, τό φαινόμενο δένδρα χωρίς ρίζες νά στέκονται στήν στέγη τοῦ Ναοῦ τῆς ἁγίας Θεοδώρας, συνέ­βηκε γιά τόν θαυμαστό βίο τῆς ἁγίας, πού μαρτύρησε στόν τόπο αὐτό τοῦ ἱεροῦ προσ­κυνήματος. Θά ἀναφερθῶ, ἀγαπητοί μου, σέ δύο-τρία σημεῖα ἀπό τόν περίεργο ἅγιο βίο της.

Ἡ ἁγία Θεοδώρα ἀγάπησε τό Θεό καί ἐπεθύμησε ἀπό νεαρή νά ἀφιερωθεῖ σ᾽ Αὐτόν καί νά γίνει μοναχή. Ἀλλά πῆγε σέ ἀνδρῶο μοναστήρι. Ἴσως νά μήν ὑπῆρχε ἐκεῖ κοντά γυναικεῖο μοναστήρι καί μέ ἁπλότητα κατέφυγε σέ ἀνδρῶο μοναστήρι. Καί γιά νά γίνει δεκτή, προσποιήθηκε τόν ἑαυτό της ὡς ἄνδρα μέ τό ὄνομα «Θεόδωρος»! Δηλαδή, φόρεσε παντελόνια, σάν νά λέγαμε σήμερα, καί ἔλαβε σέ ὅλα τά μέτρα της, γιά νά μήν ἀνακαλυφθεῖ ὅτι εἶναι γυναίκα. Πιθανόν τό ἀνδρῶο αὐτό μοναστήρι, στό ὁποῖο κατέφυγε ἡ Θεοδώρα, νά μήν ἦταν ὀργανωμένο κοινόβιο, ὅπως εἶναι σήμερα τά μοναστήρια, ἀλλά νά ἦταν ὅπως τά πολύ παλαιά ἀσκηταριά, ἑνωμένα ὅμως μέ μιά κοινή διοίκηση. Αὐτή ἡ ὑπόθεση ἐξηγεῖ πολλά ἀπό τόν βίο τῆς ἁγίας.

Πάντως ἀπό τήν ἁγία Θεοδώρα πρέπει νά μᾶς κάνει μεγάλη ἐντύπωση τό ὅτι μέ πολλή ἁπλότητα μόνασε, γυναίκα αὐτή, σέ ἀνδρῶο μοναστήρι, εἴτε γιατί ἡ ἴδια τό προτίμησε νά γίνει ἔτσι, εἴτε γιατί δέν ὑπῆρχε στήν ἐπαρχία της γυναικεῖο μοναστήρι, ὅπως ὑποθέσαμε. Αὐτό σημαίνει ὅτι ἡ Θεοδώρα, καί πρίν ἀκόμη νά πάει στό μοναστήρι ζοῦσε τήν παραδείσια κατάσταση. Ἡ σαρκική ἕλξη τοῦ ἄνδρα καί τῆς γυναίκας, ἀδελφοί, ἦρθε μετά τήν πτώση τῶν πρωτοπλάστων. Καί ἄν δέν ἁμάρταναν οἱ πρωτόπλαστοι, θά πολλαπλασιάζονταν μέν, ἀλλά κατά παρθενικό τρόπο, πού ἡ σοφία τοῦ Θεοῦ θά ὑπεδείκνυε. Λέγει ἡ Ἁγία Γραφή καί οἱ ἅγιοι Πατέρες ὅτι ἡ Δευτέρα τοῦ Χριστοῦ Παρουσία θά γίνει καί ὅταν ἡ ἁμαρτία φθάσει στό χειρότερο βάθος, ἀλλά καί ὅταν ἡ ἀρετή τῶν ἀνθρώπων φθάσει στό μεγαλύτερο ὕψος (βλ. Ἀπ. 22,11). Ἕνα ἀπό τά ἄγραφα λόγια τοῦ Χριστοῦ μας λέγει ὅτι δεῖγμα τῆς μεγάλης ἀρετῆς τῶν εὐσεβῶν ἀνθρώπων πρίν ἀπό τήν Δεύτερη Παρουσία τοῦ Χριστοῦ θά εἶναι τό ὅτι οἱ ἄνδρες θά συναναστρέφονται μέ τίς γυναῖκες καί οἱ γυναῖκες μέ τούς ἄνδρες χωρίς νά αἰσθάνονται καθόλου, μά καθόλου, τίποτε τό σαρκικό (βλ. Β´ Κορ. Κλήμεντος ΧΙΙ, 2-6). Ἡ ἁγία Θεοδώρα, λοιπόν, μέ τό νά πάει, γυναίκα αὐτή, σέ ἀνδρῶο μοναστήρι, σημαίνει ὅτι εἶχε παράδεισο στήν ψυχή της, ὅτι εἶχε τό ἐντελῶς ἁγνό καί ἀπονήρευτο μέσα της. Καί ἔμεινε στό ἀνδρῶο μοναστήρι, σέ κάποιο ἀσκηταριό του, καί τήν ἤξεραν ὅλοι ὡς «Θεόδωρο» μοναχό.

3. Αὐτή λοιπόν, ἡ καθαρή καί ἁγνή μοναχή, ὁ τάχα «Θεόδωρος» μοναχός, κατηγορήθηκε ἀπό κάποια νέα, πού ἔμεινε ἔγκυος ἀπό τόν ἐρωμένο της, ὅτι αὐτός, ὁ τάχα μοναχός Θεόδωρος, τήν κατέστησε ἔγκυο. Ἐνῶ ὁ φαινόμενος καί λεγόμενος ὡς Θεόδωρος, ἦταν Θεοδώρα μοναχή. Ἔγινε μεγάλη ταραχή ἀπό τό ἄκουσμα αὐτό, ἀλλά ἡ μοναχή Θεοδώρα, ὁ τάχα Θεόδωρος μοναχός, δέχθηκε ἀτάραχα τήν κατηγορία αὐτή, ἡ ὁποία τῆς στοίχισε τήν ζωή της. Γιατί ὁ ἁμαρτήσας τάχα μοναχός Θεόδωρος – ἡ μοναχή Θεοδώρα –, κατά τά αὐστηρά μάλιστα ἤθη τῆς τότε ἐποχῆς, ὁδηγήθηκε σέ τόπο ἐρημικό, μακρυά ἀπό τό μοναστήρι – ἐκεῖ πού τώρα εἶναι τό προσκύνημα τῆς ἁγίας –, καί θανατώθηκε.

Θά ἤθελα, ἀδελφοί χριστιανοί, νά σταθοῦμε σ᾽ αὐτό, τό ὅτι ἡ μοναχή Θεοδώρα δέχθηκε μέ ἀπάθεια τήν συκοφαντία ὅτι κατέστησε ἔγκυο μία κοπέλα. Πῶς σκέφθηκε καί δέχθηκε ἀτάραχα μία τέτοια κατηγορία, ἐνῶ μποροῦσε πάραυτα νά ἀποδείξει τήν ἀθωότητά της.

Ὑποθέτω – καί ἔτσι πρέπει νά εἶναι – ὅτι ἡ ἁγία Θεοδώρα θά σκέφθηκε ἁπλᾶ ὡς ἑξῆς: Αὐτή τήν ἁμαρτία στήν ἔγκυο νέα, σκέφθηκε, κάποιος τήν ἔκανε. Ἄς τοῦ τήν πάρω ἐγώ τήν ἁμαρτία, ἀφοῦ μάλιστα συνέβηκε νά μέ κατηγορήσουν ὅτι ἐγώ τήν ἔκανα!... Αὐτή, χριστιανοί μου, ἡ πράξη τῆς ἁγίας Θεοδώρας, τό νά φορτωθεῖ τήν ἁμαρτία ἄλλου καί νά ἐνοχοποιηθεῖ καί νά τιμωρηθεῖ αὐτή γι᾽ αὐτήν, ἐνῶ ἦταν ἀθώα, αὐτή, λέγω, ἡ πράξη τῆς ἁγίας ἦταν θεϊκή. Ἔκανε ὅ,τι ἔκανε ὁ Χριστός μας. Ὁ Χριστός μας, ἐνῶ ὁ ἴδιος εἶναι ἀναμάρτητος, ὅμως φορτώθηκε τά ἁμαρτήματα ὅλων τῶν ἀνθρώπων, καί αὐτῶν πού εἶχαν πεθάνει καί αὐτῶν πού ζοῦσαν καί αὐτῶν πού ἐπρόκειτο νά γεννηθοῦν, καί ὑπέστη τόν σταυρικό θάνατο γιά ὅλους ἐμᾶς τούς ἁμαρτωλούς ἀνθρώπους. Αὐτό, λοιπόν, τό θεϊκό ἔργο τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, αὐτό μιμήθηκε στήν περίπτωσή της ἡ ἁγία Θεοδώρα καί ἄν καί ἐντελῶς ἀθώα αὐτή, ὅμως δέχθηκε ἀδιαμαρτύρητα τήν κατηγορία πού τῆς προσῆψαν καί θυσίασε μάλιστα καί τήν ζωή της γι᾽ αὐτό. Θυμούμεθα ἐδῶ τόν ἅγιο Μακάριο τόν Αἰγύπτιο, πού τόν συκοφάντησαν καί αὐτόν, μοναχόν ὄντα, ὅτι κατέστησε ἔγκυο μία νέα κοπέλα. Καί αὐτός δέχθηκε ἀδιαμαρτύρητα τήν συκοφαντία. Μάλιστα οἱ γονεῖς τῆς νεαρᾶς κοπέλας πῆγαν στό ἀσκηταριό τοῦ ἁγίου καί τόν κτύπησαν καί τόν ἔβρισαν καί τόν ὑπεχρέωσαν νά ἀναλάβει τά τροφεῖα τοῦ μωροῦ, ὅταν γεννηθεῖ. Καί αὐτός τό βράδυ, μόνος του στό κελί του, εἶπε στόν ἑαυτό του: «Μακάριε, τώρα ἔχεις καί γυναίκα, γι᾽ αὐτό πρέπει νά ἐργάζεσαι διπλᾶ»! Καί πήγαινε, λοιπόν, χρήματα στούς γονεῖς τῆς ἐγκύου κοπέλας, γιά νά εἰσπράττει ἀπ᾽ αὐτούς κτυπήματα καί βρισιές. Αὐτό, χριστιανοί μου, διήρκεσε ἐννέα μῆνες, μέχρι τόν τοκετό τῆς κοπέλας. Τότε ἡ κοπέλα στήν ὠδίνη τοῦ τοκετοῦ ὁμολόγησε τήν ἀθωότητα τοῦ μοναχοῦ. Καί ὁ Μακάριος, ὅταν ἅκουσε ὅτι ἡ ὠδίνουσα κοπέλα ὁμολόγησε τήν ἀθωότητά του, ἐξαφανίστηκε γιά νά μήν τόν τιμήσουν ὡς ἅγιο!...

4. Αὐτοί εἶναι οἱ ἅγιοι μας, ἀδελφοί χριστιανοί. Ἄς τά δοῦμε αὐτά ἐμεῖς, πού σέ μιά κατηγορία πού μᾶς λέγουν οἱ ἄλλοι ἀπολογούμεθα μέ φυλλάδια καί καταφεύγουμε στό δικαστήριο γιά νά ὑποβάλουμε μήνυση κατά τῶν κατηγόρων μας.  Δέν θά ἁγιάσουμε μέ αὐτή τήν τακτική πού ἀκολουθοῦμε, δέν θά ἁγιάσουμε ἔτσι!..

Εἶναι ἀλήθεια βέβαια, ἀδελφοί, ὅτι τά δύο παραδείγματα πού σᾶς ἀνέφερα σήμερα στό κήρυγμά μου, τῆς ἁγίας Θεοδώρας, πού ἑορτάζουμε, καί τοῦ ἁγίου Μακαρίου τοῦ Αὐγυπτίου, φαίνονται ὡς πολύ περίεργα στή σημερινή κοινωνία, πού ἔχει ποτιστεῖ κατά πολύ μέ τό δυτικό πνεῦμα. Πραγματικά! Μέ τήν νεο-πατερική θεολογία αὐτοί οἱ ἅγιοι εἶναι ἀπαράδεκτοι, γιατί δέν ἐνήργησαν λογικά καί μέ ἀξιοπρέπεια. Ναί, αὐτοί οἱ ἅγιοι, οἱ «σαλοί» λεγόμενοι ἅγιοι, μόνο ἀπό τήν ὀρθόδοξη θεολογία καί πνευματικότητα ἀναδεικνύονται. Ἐνῶ οἱ Δυτικοί (Παπικοί) μέ τά λογικά τους καλούπια καί τήν δική τους ἠθικολογία κατασκευάζουν «ἀξιότιμους κυρίους» καί ὄχι θεοφόρους ἁγίους. Τό κακό ὅμως εἶναι ὅτι καί πολλοί δικοί μας, καί μάλιστα ἱερωμένοι, ἔχουν ὑποταχθεῖ καί ἐγκλωβιστεῖ στά δυτικά αὐτά καλούπια. Καί αὐτοί, μέ τήν ὄχι ὀρθόδοξη ποιμαντική τους, κατασκευάζουν χριστιανούς μέ πολλή «ἀξιοπρέπεια», χριστιανούς, σάν νά εἶναι οἱ καλοί μαθητές τοῦ Πλάτωνα καί τοῦ Ἀριστοτέλη. Ἄν ἡ Θεοδώρα νεάνιδα τῆς Βάστας Μεγαλόπολης, εἶχε ἕνα τέτοιον πνευματικό καθοδηγό, ἀσφαλῶς δέν θά γινόταν ποτέ Ἁγία Θεοδώρα. Ἄς μᾶς φωτίσει ὁ Χριστός, διά τῶν εὐχῶν τῆς Ἁγίας νά γίνουμε σωστοί, ὅπως μᾶς θέλει τό Ἅγιο Εὐαγγέλιο καί ἡ θεολογία τῶν Ἁγίων Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας μας.

Μέ πολλές εὐχές,

† Ὁ Μητροπολίτης Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως Ἰερεμίας