Κυριακὴ ΙΓ΄ Λουκά – Αυτογνωσία και μετάνοια

ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ Τῆς Κυριακῆς: Λουκ. ιη΄ 18-27

ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΚΣΤ΄ Κυριακῆς: Εφεσ. ε΄ 8-19

ΑΥΤΟΓΝΩΣΙΑ ΚΑΙ ΜΕΤΑΝΟΙΑ

1. Γνωρίζουμε τόν ἑαυτό μας;

    Δὲν εἶναι εὔκολο νὰ ποῦμε ὅτι ἔχουμε ὀρ­θὴ γνώση τοῦ ἑαυτοῦ μας. Πολὺ περισσότερο δὲν εἶναι εὔκολο νὰ προχωρήσουμε στὴ μετάνοια καὶ τὴ διόρθωση. Ὡστόσο αὐτὸ εἶναι τὸ ζητούμενο, ὅπως μᾶς τὸ ὑπέδειξε ὁ Κύριος μέσα ἀπὸ τὸν διάλογο μὲ τὸν πλούσιο νεανίσκο, ποὺ περιγράφεται στὴ σημερινὴ εὐαγγελικὴ περικοπή. 

    Κάποτε πλησίασε ἕνας πλούσιος ἄρχον­τας τὸν Κύριο καὶ τὸν ρώτησε: 

    –Διδάσκαλε ἀγαθέ, τί νὰ κάνω γιὰ νὰ κληρονομήσω τὴν αἰώνια ζωή; 

    –Γιατί μὲ ὀνομάζεις ἀγαθό, ἀφοῦ ἀπευθύνεσαι σὲ μένα μὲ τὴν ἰδέα ὅτι εἶμαι ἕνας ἁ­­­πλὸς ἄνθρωπος;... τοῦ ἀποκρίθηκε ὁ Κύριος. Κανεὶς δὲν εἶναι ἀπὸ μόνος του ἀπο­λύ­­­­τως ἀγαθὸς παρὰ μόνο ἕνας, ὁ Θεός. Καὶ συμπλήρωσε: Γνωρίζεις τὶς ἐντολές: Νὰ μὴ μοι­χεύσεις, νὰ μὴ σκοτώσεις, νὰ μὴν κλέψεις, νὰ μὴν ψευδομαρτυρήσεις, νὰ τιμᾶς τὸν πατέρα σου καὶ τὴ μητέρα σου. 

    Ἀπόρησε ὁ νεαρὸς συνομιλητής, διότι κά­­­τι ἄλ­λο περίμενε. Πράγματι, οἱ ἐντολὲς αὐ­­­τὲς τοῦ ἦταν πολὺ γνωστές. Γι’ αὐτὸ καὶ βιάστηκε νὰ βεβαιώσει τὸν Κύριο: «ταῦτα πάντα ἐφυλα­ξάμην ἐκ νεότητός μου»· δηλαδή, ὅλα αὐτὰ τὰ φύλαξα ἀπὸ τὴν παιδική μου ἡλικία. 

   Ὅλα;... Ὄχι ὅλα! Κάτι ἔλειπε. Κι ὁ καρδιογνώστης Κύριος τοῦ τὸ ἀποκάλυψε: 

    –Ἀκόμη ἕνα πράγμα σοῦ λείπει, τοῦ εἶπε. Ἂν θέλεις νὰ γίνεις τέλειος, πούλησε ὅλα ὅσα ἔχεις καὶ μοίρασέ τα στοὺς πτωχούς· ἔτσι θὰ ἀποκτήσεις θησαυρὸ στὸν οὐρανό. Κι ἔλα νὰ μὲ ἀκολουθήσεις ὡς μαθητής μου ζώντας σύμφωνα μὲ τὸ παράδειγμα καὶ τὴ διδασκαλία μου.

    Μὲ τὸν λόγο Του αὐτὸ ὁ Κύριος φανέρωσε στὸν πλούσιο νεανίσκο μιὰ κρυφὴ πτυχὴ τοῦ ἑαυτοῦ του, ἕνα ἀδιάγνωστο πάθος: τὴ φιλαργυρία. Πάθος σοβαρὸ κι ἐπικίνδυνο, διότι ὑποβαθμίζει τὴ ­σχέση τοῦ ἀνθρώπου μὲ τὸν Θεό, ἀφοῦ ἡ ψυχὴ προσκολλᾶται στὰ χρήματα καὶ δὲν μαθαίνει νὰ ἀγαπᾶ καὶ νὰ ἐμπιστεύεται τὸν φιλάνθρωπο Κύριο. Ἄρα λοιπὸν δὲν ἦταν σ’ ὅλα ἐντάξει ὁ νεαρὸς ἄρχοντας, κι ἂς διαβεβαίωνε ὅτι ἀπὸ μικρὸς τηροῦσε ὅ­­­λες τὶς θεῖες ἐντολές. 

   Ἀλλὰ μήπως ἐμεῖς ὡς χριστιανοὶ εἴμαστε σ’ ὅλα ἐντάξει ἀπέναντι τοῦ Θεοῦ; Με­­ρικὲς φορὲς νομίζουμε ὅτι εἴμαστε τά­χα καλοί, ἐπειδὴ δὲν ἔχουμε ­ὑποπέσει σὲ μεγάλες παραβάσεις καὶ ἐγκλήματα. Κι ὅμως ἔχουμε τόσα ἄλλα πάθη, βαθιὰ ριζωμένα στὴν ψυχή μας, ποὺ ­διαφεύγουν τὴν προσοχή μας!

Ἂς ἐξετάσουμε προσεκτικὰ τὰ κίνητρά μας, τὶς σκέψεις, τὶς ἐπιθυμίες, τοὺς λόγους μας καὶ τότε θὰ ἀνακαλύψουμε πλῆθος ἀπὸ ­ἀδυναμίες ποὺ ὑπάρχουν μέσα μας. Ἂς σκεφθοῦμε ἀκόμη καὶ πόσες φορὲς ­μπορούσαμε νὰ κάνουμε κάποιο καλό, κι ὅμως τὸ παραλεί­­ψαμε. Γενικότερα, ἂς ­κάνουμε τακτικὰ τὴν αὐτοκριτική μας μὲ πολλὴ προσοχὴ καὶ θερμὴ προσευχὴ καὶ τότε θὰ ἀποκτοῦμε ὅλο καὶ καλύτερη γνώση τοῦ ἑαυτοῦ μας. 

    Δὲν ἀρκεῖ ὅμως νὰ μείνουμε σ’ αὐτό. Ἡ ὀρθὴ αὐτογνωσία ἔχει νόημα, ὅταν ὁδηγεῖ σὲ μετάνοια κι ὄχι στὴ λύπη καὶ τὴν ἀπόγνωση ποὺ δοκίμασε ὁ πλούσιος νεανίσκος, ὅπως φαίνεται στὴ συνέχεια τῆς εὐαγγελικῆς περικοπῆς.

2. Ἡ σωτήρια μετάνοια

    Σὰν κεραυνὸς ἔπεσαν τὰ λόγια τοῦ Κυρίου στὴν ψυχὴ τοῦ νέου. Ὁτιδήποτε ἄλ­λο ἂς τοῦ ζητοῦσε, ὄχι ὅμως νὰ ἀποχω­ρισθεῖ τὰ πλούτη του! Αὐτὸ δὲν μποροῦ­σε νὰ τὸ κάνει. Γι’ αὐτὸ καὶ λυπήθηκε πάρα πολὺ καὶ ἔφυγε. 

    Τὸν εἶδε ὁ Κύριος ποὺ ­στενοχωρήθηκε τόσο πολὺ καὶ εἶπε στοὺς μαθητές Του: 

    –Ἀλήθεια, πόσο δύσκολα θὰ μποῦν στὴ βασιλεία τοῦ Θεοῦ αὐτοὶ ποὺ ἔχουν τὰ χρήματα! Εὐκολότερο εἶναι νὰ περάσει μία καμήλα ἀπὸ τὴ μικρὴ τρύπα ποὺ ἀνοίγει ἡ βελόνα, παρὰ νὰ μπεῖ ἕνας πλούσιος στὴ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ. 

    –Καὶ ποιὸς μπορεῖ τότε νὰ σωθεῖ; ρώτησαν ἐκεῖνοι. Ἀφοῦ εἶναι τόσο πολὺ δύσ­κολο νὰ σωθοῦν οἱ πλούσιοι, ποὺ φαίνον­ται οἱ πλέον εὐνοημένοι, εἶναι δυνατὸν νὰ σωθοῦν οἱ ἄλλοι ποὺ ­στεροῦνται καὶ ὑποφέρουν;...

   Καὶ ὁ Κύριος τοὺς ἀπάντησε: 

    ─«Τὰ ἀδύνατα πα­­ρὰ ἀνθρώποις δυνα­τὰ πα­ρὰ τῷ Θεῷ ἐστιν». Ἐκεῖνα ποὺ εἶ­ναι ἀδύ­να­το νὰ γίνουν μὲ τὶς ἀσθενεῖς δυνάμεις τοῦ ἀνθρώπου, εἶναι κατορθωτὰ καὶ δυνατὰ μὲ τὴ Χάρη καὶ τὴ δύναμη τοῦ Θεοῦ. 

   Ὁ πλούσιος νεανίσκος δὲν ἀκολούθησε τὸν δρόμο τῆς σωτηρίας.

Λυπήθηκε βέβαια· ὄχι ὅμως γιὰ τὰ πάθη του, ἀλλὰ γιὰ τὰ πλούτη του ποὺ δὲν ἤθελε μὲ κανέναν τρόπο νὰ ἀποχωρισθεῖ. Γι’ αὐτὸ καὶ τελι­κὰ ἔφυγε λυπημένος. Ἂν θέλουμε ὅμως ἐμεῖς πραγματικὰ νὰ σωθοῦμε, ὀφείλουμε νὰ μετανοήσουμε. Νὰ ­συναισθανθοῦμε τὶς ἁμαρτίες μας καὶ νὰ ζητήσουμε τὸ ἔλεος τοῦ Θεοῦ. Νὰ Τὸν παρακαλέσουμε νὰ μᾶς φωτίσει καὶ νὰ μᾶς ἐνισχύσει γιὰ νὰ ἀλλάξουμε ζωὴ καὶ νὰ διορθωθοῦμε.

    Ἂς μὴν ἀπελπιζόμαστε. Τίποτε δὲν εἶναι ἀδύνατο γιὰ τὸν Θεό. Ἀκόμη καὶ ὁ πιὸ ἁμαρτωλὸς ἄνθρωπος εἶναι δυνατὸν μὲ τὴ Χάρη τοῦ Θεοῦ νὰ μετανοήσει καὶ νὰ σωθεῖ. Ἀρκεῖ νὰ ταπεινωθεῖ καὶ νὰ καταφύγει στὸ ἔλεος τοῦ Κυρίου.

Ορθόδοξο Περιοδικό “Ο ΣΩΤΗΡ”