Τί λατρεύουμε καί τί προσκυνοῦμε;

Τί λατρεύουμε καί τί προσκυνοῦμε;

Αρχιμ. Δανιήλ Αεράκης

Στήν Ἐκκλησία πηγαίνουμε γιά νά λατρεύσουμε τόν Κύριό μας Ἰησοῦ Χριστό. Τό ὄνομα τοῦ Κυρίου μας εἶναι μεγάλο καί εἶναι ἀπαραίτητο νά Τόν ἔχουμε στό νοῦ μας καί νά Τόν προσκυνοῦμε.

Τιμᾶμε ἐμεῖς οἱ ὀρθόδοξοι καί τούς ἁγίους, πού ὅλοι ὑπῆρξαν Χριστοδείκτες. Τούς τιμᾶμε καί γιά νά τούς μιμηθοῦμε. Καί τά λείψανά τους τιμᾶμε πρεπόντως, ὄχι φυσικά πρωτίστως. Πρῶτο εἶναι τό Εὐαγγέλιο καί ἡ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ καί ἀκολούθως ἄλλα εὐλαβῆ ἐνθυμήματα. Λέει ὁ ἱερός Χρυσόστομος γιά τήν τιμή τῶν λειψάνων:

«Μετά την διά τοῦ λόγου δύναμιν, δευτέραν ἔχουσι τάξιν οἱ τῶν ἁγίων τάφοι, πρός τό διεγείρειν εἰς τόν ἴσον ζήλον τάς τῶν θεωμένων αὐτούς ψυχάς καί εἴπου τις ἐπιστῇ θήκῃ τοιαύτῃ καί τῆς ἐνεργείας εὐθέως ταύτης σαφῆ λαμβάνει τήν αἴσθησιν» (Ε.Π.Ε. 34,474).

Μετάφρασις: Πρώτη εἶναι ἡ δύναμις τοῦ κηρύγματος. Δεύτερη θέσι ἔχουν οἱ τάφοι τῶν ἁγίων, στό νά διεγείρουν σέ ἴσο ζῆλο πρός τή ζωή τῶν ἁγίων. Νά διεγείρουν τίς ψυχές ἐκείνων, πού πηγαίνουν καί βλέπουν τούς τάφους. Ὅπου δέ ὑπάρχει κάποια λειψανοθήκη, ἀμέσως οἱ ψυχές αἰσθάνονται ὁλοφάνερα τίς θαυμαστές ἐνέργειές της.

• Κάποτε ὑπῆρχαν σέ ἱερούς τόπους, ναούς ἤ μοναστήρια, λείψανα. Ἀλλ’ οὕτε τά ἐκμεταλλεύονταν, οὕτε εὐκαίρως ἀκαίρως τά ἔβγαζαν στούς δρόμους. Τήν ἡμέρα τῆς ἑορτῆς τοῦ ἁγίου, πού βρισκόταν λείψανο, τό ἔβγαζε ὁ λειτουργός ἀπό τό ἱερό βῆμα, στούς αἴνους, τό ἀσπάζονταν μέ εὐλάβεια οἱ ἐκκλησιαζόμενοι (μοναχοί καί λαϊκοί) καί ἀμέσως τό ἀπέσυραν στή θέσι του.

• Τώρα παρατηρεῖται κατάχρησις τῆς τιμῆς τῶν λειψάνων. Γίνονται πομπώδεις μεταφορές. Ἐκτίθενται λείψανα στό κέντρο τοῦ ναοῦ γιά πολλές ἡμέρες (σάν νά τιμῶν­ται περισσότερο καί ἀπό τό... Ἅγιο Ποτήριο!). Ἀποπροσανατολίζεται ὁ χριστιανός ἀπό τό πρωταρχικό του ἔργο στό ναό, πού εἶναι ἡ προσευχή, ἡ καινή διδαχή καί ἡ θεία Κοινωνία.

• Ἕνας ἀθέμιτος ἀνταγωνισμός παρατηρεῖται: Ποιός μητροπολίτης ἤ ποιός προϊστάμενος ναοῦ θά συμφωνήση μέ μοναστήρια ἤ ἄλλα προσκυνήματα, νά φέρη στήν περιφέρειά του περισσότερα λείψανα, ὀνομαστές εἰκόνες τῆς Παναγίας (ἀντίγραφα ὡς ἐπί τό πλεῖστον...) καί νά διαφημίση τόν ἐρχομό τους καί τό ὀργανωτικό πρόγραμμα!!!

Τό θέμα δέν εἶναι μόνο τό οἰκονομικό, πού πολλές φορές συνάγονται οὐκ ὀλίγα χρήματα. Τό θέμα κυρίως εἶναι πνευματικό καί θεολογικό. Δημιουργεῖται ἡ ψευδαί­σθησις στό λαό, ὅτι τακτοποιήθηκε μέ τόν Θεό καί τή συνείδησί του, προσκυνώντας κάποιο λείψανο, ἀμφιβόλου κάποτε γνησιότητας. Καί προβάλλεται ἕνας μαγικός τρόπος εὐλαβείας καί σωτηρίας.

• Τώρα τελευταῖα δέν ἔχουμε μόνο ἀθρόες ὑποδοχές λειψάνων καί εἰκόνων, ἀλλ’ ἔχουμε καί ὑποδοχές καί προσκυνήματα ἀντικειμένων ἤ ἐνδυμάτων ἁγίων, κυρίως νεο­φανῶν.

Στήν ἕδρα νησιώτικης Μητροπόλεως ἔτρεξαν πολλοί νά προσκυνήσουν τήν «παντόφλα» (ἐμβάδα) τοῦ ἁγίου (τάδε)! Σέ μεγάλη πόλι τῆς Βορείου Ἑλλάδος ἔτρεξαν χιλιάδες νά προσκυνήσουν τό «ρασάκι» τοῦ τάδε νεοφανοῦς ἁγίου! Ἀλλοῦ ἔτρεξαν νά προσκυνήσουν τό σκουφάκι του, ἄλλου τή φανέλλα του καί ἀλλοῦ τόν τόπο, ὅπου ὁ ἅγιος ὑπηρέτησε... στρατιώτης!!!

• Τελικά θά μεταβάλλουμε τήν Ἐκκλησία τού Σταυροῦ καί τῆς Ἀναστάσεως σέ θρησκεία τῆς... παντόφλας, τοῦ σκούφου, τοῦ ράσου, τῆς φανέλλας!

Εὐλαβώς παρακαλοῦμε τήν Ἱ. Σύνοδο νά παρέμβη. Διότι πίσω ἀπό ὅλα αὐτά δέν κρύβεται τυπολατρεία μόνον, ἀλλά κάποτε καί «εὐσεβής» ἀπάτη καί ἀγυρτεία.