Πρωτοπρ. Βασίλειος Γεωργόπουλος, Σαββατιανοί - Οι αρνηταί της Κυριακής

Σαββατιανοί - Οἱ ἀρνηταί τῆς Κυριακῆς

Τοῦ πρωτ. π. Βασιλείου Ἀ. Γεωργοπούλου, Ἐπικ. Καθ. Θεολογικῆς Σχολῆς Α.Π.Θ

Μέ τήν ὀνομασία «Σαββατιανοί» χαρακτηρίζονται οἱ αἱρετικές κινήσεις, οἱ ὁποῖες πολεμοῦν καί ἀρνοῦνται τήν Κυριακή ὡς ἡμέρα λατρείας τοῦ Θεοῦ. Ἀδυνατοῦν νά κατανοήσουν τό ριζικῶς διαφορετικό θεολογικό περιεχόμενο τῆς Κυριακῆς καί ἐμμένουν στή διατήρηση τοῦ Ἰουδαϊκοῦ Σαββάτου.

Μέσα στήν ἱστορία ἡ διατήρηση τοῦ Σαββάτου ὡς ἡμέρα λατρείας τοῦ Θεοῦ, ἀποτελοῦσε διδασκαλία διαφόρων αἱρετικῶν κινήσεων ὅπως τῶν ἀρχαίων ἰουδαϊζόντων αἱρετικῶν κινήσεων (Ἐβιωνίτες, Ναζαρηνοί, Ἐλκεσαΐτες), ἐνῶ στόν ὕστερο Μεσαίωνα (12ος αἰώνας) τῶν λεγομένων Passaginer.

Ἡ συστηματική ἐμφάνιση τῶν «Σαββατιανῶν» στούς νεότερους χρόνους θά γίνει ἀπό τά χρόνια τῆς Μεταρρύθμισης. Τό θέμα θά τό ἐπαναφέρουν στήν ἐπικαιρότητα ἀρχικά οἱ Ἀναβαπτιστές. Τά ἑπόμενα χρόνια οἱ O. Glait καί A. Fischer, πρώην Ρωμαιοκαθολικοί ἱερεῖς, διέδιδαν συστηματικά τή λατρεία τοῦ Σαββάτου ἀντί τῆς Κυριακῆς, σέ περιοχές τῆς Κεντρικῆς Εὐρώπης.

Τόν 16ο αἰώνα στήν Ἀγγλία, διάφορα ἄτομα προερχόμενα ἀπό τό χῶρο τῆς Διαμαρτύρησης ἐπανέφεραν τό ζήτημα τῆς λατρείας τοῦ Σαββάτου. Ἀποκήρυτταν τήν ἐκκλησιαστική διδασκαλία περί Κυριακῆς μέ τό πρόσχημα, ὅτι δέν ὑπῆρχε, κατ' αὐτούς, βιβλική κατοχύρωση παρερμηνεύοντας ταυτοχρόνως τίς παλαιοδιαθηκικές μαρτυρίες περί τοῦ Σαββάτου πού ἐπικαλοῦνταν.

Στή συνέχεια, τή λατρεία τοῦ Σαββάτου, τήν ὑποστήριζαν οἱ προερχόμενοι ἀπό τόν χῶρο τῶν πρώιμων Οὐνιτάριων οἱ Davidisten, μιά ἰουδαΐζουσα αἵρεση τόν 16ο-17ο αἰώνα στήν Κεντρική Εὐρώπη.

Τό 1617 θά δημιουργηθεῖ στό Λονδῖνο ἡ πρώτη ὀργανωμένη κοινότητα, ἀπό τό χῶρο τῶν Βαπτιστῶν, γιά τή λατρεία τοῦ Σαββάτου ἀντί τῆς Κυριακῆς ὑπό τήν ἡγεσία τοῦ John Trask.

Τόν ἴδιο αἰώνα, τό Σάββατο, θά γίνει ἡμέρα λατρείας τοῦ Θεοῦ γιά μιά ἰουδαΐζουσα ρωσική αἵρεση τούς Subbotniki στήν περιοχή τοῦ Καυκάσου, ὅπως ἐπίσης καί στήν Ἀγγλία ἀπό τούς ὀπαδούς τῆς Ἀγγλίδας ὁραματίστριας Southcote Jane (17501814).

Τήν ἴδια χρονική περίοδο, «Σαββατιανοί» ἐμφανίζονται καί στίς ΗΠΑ στό χῶρο τῶν Βαπτιστῶν, καθώς θά ἱδρυθεῖ ἡ πρώτη Βαπτιστική Ἐκκλησία τῆς Ἑβδόμης Ἡμέρας (Seventh Day Baptist) ἀπό τόν Stephen Mumford. Ἡ κίνηση αὐτή ἔγινε ἀφορμή γιά τήν περαιτέρω διάδοση τῆς λατρείας τοῦ Σαββάτου ἀντί τῆς Κυριακῆς στήν Ἀμερικανική Ἤπειρο καί ἐπηρέασε καί ἄλλους προτεσταντικούς κλάδους καί κοινότητες.

Τήν ἴδια περίοδο θά δημιουργηθεῖ μιά ἐθνική ἀγγλόφωνη ὀργάνωση γιά τούς Βαπτιστές, πού ἀποδέχονταν τή λατρεία τοῦ Σαββάτου ἡ «The Seveth Day Baptist General Conference », ἡ ὁποία στά χρόνια πού θά ἀκολουθήσουν θά ἐργαστεῖ συστηματικά μεταξύ τῶν Βαπτιστικῶν κοινοτήτων γιά τήν ἀποδοχή τοῦ Σαββάτου καί τήν ἀντικατάσταση τῆς Κυριακῆς ὡς ἡμέρα λατρείας τοῦ Θεοῦ.

Τό δεύτερο μισό τοῦ 19ου αἰώνα θά δημιουργηθοῦν στίς ΗΠΑ ἡ αἵρεση τῶν Ἀντβεντιστῶν τῆς Ἑβδόμης Ἡμέρας ἀπό τήν Ε. G. White, ὅπου ἡ λατρεία τοῦ Σαββάτου, μέ τήν συνδρομή τῶν ὁραμάτων της, κατέχει δεσπόζουσα θέση μέ ταυτόχρονη ἄκρως ἐπιθετική ἀπόρριψη τῆς Κυριακῆς.

Τόν 20ο αἰώνα ἡ δεύτερη μεγάλη διεθνής αἱρετική κίνηση πού υἱοθέτησε τό Σάββατο ὡς ἡμέρα λατρείας εἶναι ἡ «Παγκόσμια Ἐκκλησία τοῦ Θεοῦ» (Worldwide Church of God), πού ἵδρυσε ὁ H. W. Armstrong.

Τόν ἴδιο αἰώνα (1943) ὅλες οἱ Προτεσταντικές κοινότητες τῶν ΗΠΑ πού ἀποδέχονταν τό Σάββατο ἀντί τῆς Κυριακῆς, θά δημιουργήσουν τήν Bible Sabbath Association, ἐνῶ στό χῶρο τῶν Βαπτιστῶν τό 1965 γιά τό ἴδιο ζήτημα ἱδρύθηκε ὡς συντονιστικός ὀργανισμός -ὀμπρέλα τό «World Federation of Seventh Day Baptist Conferences».

Ἐπιπλέον τόν 20ο αἰώνα, Προτεσταντικές κοινότητες πού ἀντικατέστησαν τήν Κυριακή μέ τό Σάββατο, θά ἐμφανιστοῦν καί στόν λεγόμενο Τρίτο Κόσμο (Ἀφρική) μέ πιό ἀντιπροσωπευτικό παράδειγμα αὐτό στή Γκάνα μέ τό Sabbath Assotiation of Ghana.

Ἡ πιό ριζοσπαστική κριτική γιά τίς θέσεις τῶν λεγομένων «Σαββατιανῶν», προέρχεται ἀπό τόν ἅγιο Ἰγνάτιο τόν Θεοφόρο. Ὁ λόγος του μέ ἀνάλογες ἀφορμές, ἀκριβής, σαφής καί διαχρονικός: «Ἄτοπον ἐστιν Ἰησοῦν Χριστόν λαλεῖν ἐπί γλώσσης, καί τόν παυσθέντα Ἰουδαϊσμόν ἐπί διανοίας ἔχειν. Οὗ γάρ Χριστιανισμός, οὐκ ἐστιν Ἰουδαϊσμός» (Μαγνησίους, 10. ΒΕΠΕΣ 2, 296).

Ορθόδοξος Τύπος, 11/07/2014