«Τι σοι και τη οδώ Αιγύπτου;» «Τι σοι και τη οδώ Ασσυρίων;» (Περί συμπροσευχών με αιρετικούς και αλλόθρησκους)

«Τι σοι και τη οδώ Αιγύπτου;»  «Τι σοι και τη οδώ Ασσυρίων;»[1]

(Περί συμπροσευχών με αιρετικούς και αλλόθρησκους)

Βασίλειος Χαραλάμπους , Θεολόγος

Είναι η συμπροσευχή, προσευχή;   «Προσευχή εστίν ο Θεός, ο ενεργών τα πάντα εν πάσι» λέγει ο Άγιος Γρηγόριος ο Σιναΐτης (Κεφάλαια πάνυ ωφέλιμα).  Ο Κύριος ημών  λέγει «εν πνεύματι και αληθεία δει προσκυνείν» Ιω. 4,24.   Πως τούτο θα γίνει, όταν οι συμπροσευχόμενοι είναι ετερόδοξοι «ή κάλλιον ειπείν κακόδοξοι» και παρέκκλιναν από την αληθινήν Πίστιν  ή αλλόθρησκοι ο οποίοι προσκυνούν θεούς αλλοτρίους, «ων οι θεοί αυτών ουκ εισί θεοί» Ιερ.2,11;  Και φυσικά, ούτε κατ’ οικονομίαν οι συμπροσευχές μετά των ετεροδόξων και των αλλοθρήσκων επιτρέπονται. 

Καμία  πατερική βάσις δεν υπάρχει για  τέτοιες εκτροπές.  Πώς να ορίσομεν λοιπόν την συμπροσευχήν;  Είναι η συμπροσευχή, προσευχή;  Συμπροσευχόμενοι «ο εις εν αληθεία» και ο έτερος «εν πλάνη ζοφώδη», ερώτημα μέγα θα ακούσουν, «τι εστήκατε ώδε;» (Ματθ. 20,6) και «ινατί λαλείτε προς με;» Ιερ. 2,29.   «Εν αληθεία προσκυνήσουσι οι αληθινοί προσκυνηταί» Ιω. 4,23.  Πως  λοιπόν είναι επιτρεπόμενον «κατ’ οικονομίαν», το «συνεύχεσθαι» με ετεροδόξους και αλλοθρήσκους; 

Το περί ειρήνης επιχείρημα, καταδεικνύει ότι  τους λόγους του Κυρίου «ειρήνην την εμήν δίδωμι υμίν, ου καθώς ο κόσμος δίδωσιν, εγώ δίδωμι υμίν» Ιω. 14,27 αγνοούν.  Γιατί λοιπόν, περί της του κόσμου ειρήνης, τόσον προσπαθούν και επί «προσκαίροις αγάλλονται»[2];  Γιατί  αλλοτρόπως την ειρήνην επιδιώκουν;  «Ειρήνευσον μετά σου και έσεταί σοι ειρηνικός ο ουρανός και η γη», μας λέγει ο Αββάς Ισαάκ ο Σύρος (Ασκητικοί λόγοι- Λόγος Α). 

Είναι σπουδαία επίσης, τα λόγια του Αγίου Νείλου του Ασκητού, στον «Λόγον περί προσευχής», (θέλει να χωρισθεί από όλους και να μείνει μόνος του με τον Θεόν, αλλά «πάντων χωρισθείς να είναι πάσι συνηρμοσμένος»).  Δανειζόμενος ο Άγιος Νείλος ο Ασκητής, τον λόγον του Ευάγριου του Ποντικού «πάντων χωρισθείς τοις πάσι συνηρμοσμένος», καταδεικνύει το διάπυρον κάλλος της προσευχής προς κάθε άνθρωπον.  Συνεπώς είναι αχρείαστη και αντικανονική, η προσπάθεια να κερδίσουν τον κόσμον όλον ζημιώνοντας την ψυχήν των καθότι η «σιωπή της απωλείας», δηλαδή η μη ομολογία της Αληθείας, στερεί από τους συνανθρώπους μας, τη σωτηριώδη συγκαρίθμηση τους στην Μίαν Αγίαν Εκκλησίαν.

Γιατί λοιπόν, γίνεται παράλογος απόκλισις από την ακρίβειαν των Ιερών Κανόνων;   Ποια σωτηρία ψυχών επιτυγχάνεται;  Η μη έλλογος παρέκκλησις από την ακρίβειαν των Ιερών Κανόνων, δεν καλείται οικονομία, αλλά παρέκκλισις.  Πως δύναται η καρδία των προς τον Θεόν να υψωθεί, κατά το αντίφωνον «η καρδία μου προς σε Λόγε υψωθήτω…», όταν από τους κανόνες της Εκκλησίας παρεκκλίνουν; Ποίων «νοημάτων απόθεσις»[3] είναι η προσευχή-συμπροσευχή τούτη;  Που λοιπόν είναι το «τριπλούν βίωμα, οράς, προσεύχεσαι, θεολογείς» κατά τον Σιμωνοπετρίτην Γέροντα Αιμιλιανό;  Για να έλθει από τον ίδιο  Γέροντα Αιμιλιανό απάντησις αληθείας, «προσεύχεσαι λοιπόν και κατόπιν θεολογείς».  Από τοιούτου είδους συμπροσευχές η καταισχύνη ακολουθεί.

 Η ολιγοπιστία μάλλον, είναι η αιτία των συμπροσευχών.  Διότι επ’ ολίγον μονάχα, ικανοποιούν το της ανθρωπαρέσκειας μάταιον.  Αγνοούν  ότι εάν δεν γίνουν διάπυροι προς Κύριον ευχέτες, για να γνωρίσουν οι ετερόδοξοι και οι αλλόθρησκοι την αλήθειαν, είναι ωσάν να «ώρυξαν  λάκκον συντετριμμένον, μη δυνάμενον ύδωρ συνέχειν» Ιερ.2,13.  Στο τέλος, καρπούς ματαιότητος θα γευθούν, αναλογιζόμενοι το του Προφήτου Ιερεμίου «και από Αιγύπτου καταισχυνθήσονται, καθώς κατησχύνθησαν από Ασσούρ»[4].

 …………………………………………………………….

[1] «Τι σοι και τη οδώ Αιγύπτου;»  «Τι σοι και τη οδώ Ασσυρίων;» Ιερ. 2,18

2 «Ο γευσάμενος των άνω, ευχερώς των κάτω καταφρονεί, ο δε εκείνος άγευστος και επι προσκαίροις αγάλλεται» (Λόγος ιστ΄ 15) Αγίου Ιωάννου Σιναΐτου.

3 «Προσευχή γαρ εστίν απόθεσις νοημάτων» Ευάγριος Ποντικός

4«και από Αιγύπτου καταισχυνθήση, καθώς κατησχύνθης από Ασσούρ» Ιερ. 2,36