Νίκος Χειλαδάκης, Με την «ουρά στα σκέλια» η Τουρκία για την κρίση στην Ουκρανία

ΜΕ ΤΗΝ «ΟΥΡΑ ΣΤΑ ΣΚΕΛΙΑ» Η ΤΟΥΡΚΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΡΙΣΗ ΣΤΗΝ ΟΥΚΡΑΝΙΑ

Γράφει ο Νίκος Χειλαδάκης, Δημοσιογράφος-Συγγραφέας-Τουρκολόγος

Σε πολλούς στρατηγικούς αναλυτές προκαλεί αίσθηση και απορία η μέχρι τώρα στάση της Τουρκίας στην ουκρανική κρίση, γιατί όχι μόνο δεν συντάχτηκε από την αρχή με τους Ευρωπαίους και Αμερικανούς, όχι μόνο δεν καταδίκασε την ρωσική επέμβαση στην Κριμαία, που σίγουρα άπτεται άμεσα της μειονότητας των Τατάρων που συνδέονται με στενούς δεσμούς με την Άγκυρα, αλλά προσπαθεί επιμελώς να κρατήσει ίσες αποστάσεις ενώ έχει απορρίψει μετά βδελυγμίας τις όποιες «δυτικόστροφες’ σκέψεις για πιθανό μπλοκάρισμα  ρωσικών πολεμικών στα Στενά.            

Για όσους όμως παρακολουθούν εκ του σύνεγγυς την τουρκική πραγματικότητα η στάση αυτή δεν είναι καθόλου περίεργη. Η πρώτη διαπίστωση είναι πως η Τουρκία έχει σε μεγάλο βαθμό θορυβηθεί έντονα από το ξέσπασμα της κρίσης της Ουκρανίας και κυρίως από την ρωσική αποφασιστικότητα που δεν δίνει κανένα περιθώριο στην Άγκυρα να παίξει κάποια διπλωματικά παιχνίδια με τους Ρώσους. Από την μια διακυβεύονται τεράστια οικονομικά συμφέροντα της Τουρκίας με την Ρωσία, ( είναι χαρακτηριστικό πως οι Ρώσοι στις 3/2 έστειλαν πίσω τουρκικό εμπορικό πλοίο που μετέφερε τόνους τουρκικής ντομάτας στην Ρωσία, γιατί δεν ήταν αμφιβόλου ταυτότητας.

 Όπως φαίνεται οι Ρώσοι δεν… καταλαβαίνουν τίποτα!)),  και από την άλλη ο ίδιος ο Ερντογάν, θα έλεγε κανείς αντιμετωπίζει με κάποια χαιρεκακία τις όποιες αμερικανικές πιέσεις να σταθεί στο πλευρό των Αμερικανών, μετά την υπονόμευση που έχει δεχτεί τους τελευταίους μήνες από την Ουάσιγκτον. Χαρακτηριστικό είναι πως μετά από μήνες έντονης ψυχρότητας των σχέσεων Ερντογάν-Ομπάμα, όπου ο τελευταίος αρνήθηκε επανειλημμένα να συνομιλήσει μαζί του σε αλλεπάλληλες τηλεφωνικές κλήσεις του Τούρκου πρωθυπουργού, πριν από λίγες μέρες δέχτηκε ένα τηλεφώνημα από τον Αμερικανό πρόεδρο για την κρίση στην Ουκρανία.

Σύμφωνα με ένα πολύ εμπεριστατωμένο άρθρο στην εφημερίδα Milliyet, ο παλαίμαχος και πολύ  γνωστός αρθογράφος και αναλυτής, Sami Kohen, αναφέρει πως η Τουρκία έχει βρεθεί από τη αρχή της κρίσης σε πολύ δύσκολη θέση, η οποία θα δυσκολευτεί ακόμα περισσότερο αν η κρίση παραταθεί και πιο χειρότερα, αν καταλήξει σε θερμή αναμέτρηση. Σύμφωνα με τον Sami Kohen, η Τουρκία δεν μπορεί με τίποτα να διακινδυνεύσει τα στρατηγικά της συμφέροντα στην περιοχή της Μαύρης θάλασσας από τις όποιες πιέσεις των Αμερικανών και Ευρωπαίων. Ο Τούρκος αναλυτής επισημαίνει ότι στην παρούσα συγκυρία και ενώ η τουρκική κυβέρνηση διέρχεται μια από τις μεγαλύτερες κρίσεις στην δεκαετή ιστορία της, είναι αδύνατο να προχωρήσει σε σπάσιμο των σχέσεων της με την Ρωσία, και γιατί οι «σύμμαχοι» της υπονόμευσαν τον Ερντογάν με τον χειρότερο τρόπο. Σχετικά με το σημαντικό ζήτημα των Τατάρων, σύμφωνα με δημοσιεύματα του τουρκικού τύπου, οι ίδιοι οι Τάταροι ζήτησαν από την Άγκυρα να μεσολαβήσει με το πρόεδρο Πούτιν και την ρωσική πλευρά για να μην υπάρξουν προβλήματα στην νέα κατάσταση που έχει διαμορφωθεί στην Κριμαία. Γεγονός είναι και αυτό το επισημαίνει μεγάλο μέρος του τουρκικού τύπου, (όπως εφημερίδες Hürriyet, Milliyet, Zaman), πως η Τουρκία έχει βρεθεί σε πολύ δυσχερή κατάσταση από την κρίση της Ουκρανίας και το μεγάλο «αγκάθι», η βάση του Ιντζιρλίκ, αν χρησιμοποιηθεί κατά των Ρώσων, θα  δυσχεράνει ακόμα περισσότερο την κατάσταση στην Άγκυρα και θα αναγκάσει την τουρκική κυβέρνηση να αντιδράσει. Όσον αφορά την ίδια την κρίση, με ένα άλλο αναλυτικό άρθρο της Hürriyet οι Τούρκοι βλέπουν τρία πιθανά σενάρια : α) Το σενάριο της Γεωργίας, δηλαδή με την προέλαση των Ρώσων σε όλη την Ουκρανία που έχει ρωσικό πληθυσμό, β), Σενάριο Γιουγκοσλαβίας, δηλαδή διάσπαση της Ουκρανίας στο δυτικό και ανατολικό ρωσόφιλο τμήμα και, γ) Διπλωματική λύση, αλλά μόνο με την καθοριστική συμβολή της Ρωσίας.

Από όλα αυτά σαν ένα πρώτο συμπέρασμα διαφαίνεται ξεκάθαρα πως το τω ρωσικό φοβικό σύνδρομο είναι έντονο στην Τουρκία. Ενδιαφέρων όμως έχει και να εξετάσουμε το πώς λογαριάζουν οι Τούρκοι να χειριστούν τα συμφέροντα τους, σε αντίθεση με την ραγιαδίστικη πολιτική του «γιέςμεν» της ελληνικής πλευράς.