Περιτομὴ Κυρίου – Ο Ιησούς δωδεκαετὴς (+Μητροπολίτου Φλωρίνης Αυγουστίνου Καντιώτου)

Ὁ Ἰησοῦς δωδεκαετὴς

(Ομιλία του †Επισκόπου Φλωρίνης Αυγουστίνου Καντιώτου)

Πόσο γρήγορα φεύγει ὁ χρόνος, ἀγαπητοίμου! Πρὶν μιὰ βδομάδα εἴχαμε τὴν ἑορτὴ τῆς Γεννήσεως τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, ποὺ εἶνε τὸ μεγαλύτερο γεγονὸς τῆς παγκοσμίου ἱστορίας. Σήμερα ἄλλη ἑορτή. Τιμοῦμε δύο ἄλλα γεγονότα τῆς ζωῆς τοῦ Κυρίου· τὸ ἕνα ὅταν ἦταν ἀκόμα βρέφος - νήπιο, καὶ τὸ ἄλλο ὅταν ἔγινε δώδεκα ἐτῶν. Γι᾽ αὐτὰ μιλάει τὸ εὐαγγέλιο, γι᾽ αὐτὰ θὰ ποῦμε κ᾽ ἐμεῖς λίγες λέξεις.

⃝ Σήμερα εἶνε ἡ ἑορτὴ τῆς Περιτομῆς. Τί σημαίνει «περιτομή» ; Οἱ ἱεροκήρυκες, ἀπὸ συστολὴ –καὶ δικαίως–, ἀποφεύγουν νὰ δώσουν ἀπὸ τὸν ἄμβωνα ἐξηγήσεις τί ἀκριβῶς εἶνε «περιτομή». Ἐμεῖς, ὅσο κι ἂν περιορίζουμε τὴγλῶσσα, ἂς τολμήσουμε νὰ τὸ ἐξηγήσουμε.Στὸν Ἰσραήλ, ὅταν τὸ ἀρσενικὸ παιδὶ γινό-ταν ὀκτὼ ἡμερῶν, οἱ γονεῖς τὸ πήγαιναν στὸνἱερέα. Κι ὁ ἱερεὺς μὲ ἕνα εἰδικὸ ὄργανο, ἕνα ξυραφάκι, ἔκοβε γύρω - γύρω τὸ ἄκρο τῆς ἀνδρικῆς φύσεως, τὸ κάλυμμα τοῦ γεννητικοῦ τουὀργάνου. Αὐτὸ εἶνε ἡ «περιτομή» . Κι ἀπὸ τὴνὥ ρα ποὺ γινόταν αὐτὴ ἡ ἱερὰ τελετή, τὸ παιδὶ ἔπαιρνε ὄνομα, τὸ ὄνομά του, καὶ ἐγγραφότανστὰ ληξιαρχεῖα τῆς κοινότητος· χωρὶς περι-τομὴ δὲν ἐθεωρεῖτο γνήσιος Ἰσραηλίτης.

Τὸ ἔθιμο αὐτὸ ἀπὸ τοὺς ἰουδαίους τὸ πῆραν καὶ ἄλλοι . Σήμερα ὅλοι οἱ μωαμεθανοὶ στὸν κόσμο φέρουν ἐπάνω τους ὡς ἐξωτερικὸ γνώρισμα τὴν περιτομή. Ἀλλὰ καὶ οἱ αἱρετικοὶ μονοφυσῖτες στὴν Ἀβησσυνία διατήρησαν τὸ ἔθιμο αὐτό.

Σ᾽ ἐμᾶς τοὺς Χριστιανούς, χάρις στοὺς ἀγῶνες τοῦ ἀποστόλου Παύλου, ἡ περιτομὴ καταρ- γήθηκε, δὲν ἔχει πλέον θέσι. Ἦταν ἕνας τύπος, σκιὰ μιᾶς ἄλλης πραγματικότητος· ἐμεῖς ἀντὶ γιὰ τὴν περιτομὴ ἔχουμε κάτι ἀσυγκρίτως ἀνώτεροκαὶ ὑψηλότερο· ἔχουμε τὸ ἱερὸ βάπτισμα . Μὲτὸ βάπτισμα ὁ Χριστιανὸς παίρνει ἄφεσι ἁμαρτιῶν, ἀναπλάθεται, ἀρχίζει νέα ζωή. Ὅπως κήρυξε ὁ ἀπόστολος, τώρα δὲν ἰσχύει «οὔτε περιτομὴ οὔτε ἀκροβυστία, ἀλλὰ καινὴ κτίσις» (Γαλ. 5,6· 6,15).

Ὁ Χριστὸς δέχθηκε τὴν περιτομὴ τὴν ὀγδόηἡμέρα, ὡς ἀπόγονος κατὰ σάρκα τοῦ Ἀβραάμ,στὸν ὁποῖο δόθηκε γιὰ πρώτη φορὰ ἡ ἐντολή αὐτή (βλ. Γέν. 17,10-12) . Ἔδειξε ἔτσι, ὅτι εἶνε ἄνθρωπος πραγματικὸς καὶ ὄχι φαινομενικὸς ὅπως νό-μιζαν μερικοὶ αἱρετικοὶ τῶν πρώτων αἰώνων.

⃝ Τὸ ἕνα γεγονὸς λοιπὸν ποὺ ἑορτάζουμε σήμερα εἶνε ἡ Περιτομή. Τὸ ἄλλο ποιό εἶνε; Συνήθεια πάλι τῶν Ἑβραίων ἦταν, μιὰ φορὰ τὸ χρόνο νὰ πηγαίνουν τὸ πάσχα στὰ Ἰεροσόλυμα , στὸ μοναδικὸ ναό τους, τὸ ναὸ τοῦ Σολομῶντος. Οἱὀρθόδοξοι Χριστιανοὶ ἔχουμε πλῆθος ναούς , ἐκεῖνοι εἶχαν ἕνα· τώρα δὲν ἔχουν κανένα ναό· καὶοἱ διαμάχες ποὺ ἀκοῦμε στὴν περιοχή τους ἀπ βλέπουν, μεταξὺ ἄλλων, σ᾽ αὐτὸ κυρίως· νὰ χτίσουν οἱ Ἰσραηλῖτες ναὸ στὰ Ἰεροσόλυμα, πρᾶγμα ποὺ μέχρι σήμερα δὲν τὸ κατώρθωσαν.Ὅταν λοιπὸν ὁ Ἰησοῦς ἔγινε δώδεκα ἐτῶν,ἡ Παναγία μὲ τὸν Ἰωσὴφ τὸν πῆραν, πέρασαν βουνὰ - λαγκάδια, ὡδοιπόρησαν μέρες, διήνυσαν διακόσα περίπου χιλιόμετρα, καὶ ἦρθαν στὰ Ἰεροσόλυμα. Γιὰ πρώτη φορὰ ὁ Ἰησοῦς σὰν παιδὶἀντίκρυζε τὸ μεγαλεῖο τῆς πόλεως καὶ ἔμπαινε στὸ ναὸ τοῦ Σολομῶντος νὰ προσευχηθῇ καὶ αὐτός.

Ὁ Ἰησοῦς στὸ ναό. Ποῦ εἶ νε οἱ χιλιασταὶ καὶ μερικοὶ ἄλλοι, ποὺ λένε ὅτι δὲν χρειάζεται ἐκκλησία . Βλέπουμε ἐδῶ τὸν ἀρχηγὸ τῆς πίστεώς μας, τὸ πρότυπο καὶ ὑπόδειγμα τῶν Χριστιανῶν ὅλων τῶν αἰώνων, βλέπουμε τὸ Χριστὸ νὰ πηγαίνῃ σήμερα στὴν ἐκκλησία, στὸ ναὸ τοῦΣολομῶντος. Καὶ ὄχι μόνο ὅταν ἦταν μικρός· κι ὅταν μεγάλωσε καὶ βγῆκε στὴν δημοσία ζωή, τὸν βλέπουμε κατ᾽ ἐπανάληψιν νὰ ἔρχεται στὸ ναό.Ἔδειξε μάλιστα καὶ ζωηρὸ ἐνδιαφέρον γιὰ τὴν καθαρότητα τῆς λατρείας. Δὲν εἶπε, Καταργῆστε τὴ λατρεία. Ὅταν εἶδε ὅτι τὸ ἐμπόριο ὀργιάζει στὸ προαύλιο τοῦ ναοῦ κι ὅτι οἱ ἀρχιερεῖς καπηλεύονται τὰ ἱερὰ καὶ τὰ ὅσια, ὁ Χριστὸς δὲν ἔμεινε ἀδιάφορος· πῆρε φραγγέλλιο κ᾽ ἔδιωξε τοὺς ἐμπόρους λέγοντας· «Μὴ ποιεῖτε τὸν οἶκον τοῦ πατρός μου οἶκον ἐμπορίου» (Ἰω. 2,16) .

Ὁ Χριστὸς λοιπὸν στὸ ναό. Βρέθηκε ἐκεῖ  νάμεσα σὲ διδασκάλους τοῦ νόμου, ἱερεῖς,γραμματεῖς καὶ φαρισαίους, ποὺ δίδασκαν.Τοὺς ἄκουγε ὁ μικρὸς Ἰησοῦς, ἀλλὰ καὶ τοὺς ὑ-πέβαλλε ἐρωτήματα. Κι ὅλοι ὅσοι τὸν ἄκουγαν ἔμεναν κατάπληκτοι ἀπὸ τὴ σύνεσι καὶ τὶς ἀπαντήσεις του. Δὲν ἦταν ἁπλῶς ἕνα παιδὶ - θαῦμα,ὅπως λέμε σήμερα ὅταν π.χ. ἕνας μικρὸς λύνει προβλήματα μαθηματικῶν· ἦταν κάτι πρωτοφανὲς κι ἀνεπανάληπτο. Ποῦ νὰ φανταστοῦν,ὅτι πίσω ἀπ᾽ τὸ παιδὶ αὐτὸ κρύβεται ἡ Θεότης!

Ὁ Χριστὸς στὸ ναό. Καὶ δὲν τοῦ ἔκανε καρδιὰ νὰ φύγῃ. Ἔμεινε ἐκεῖ τρεῖς μέρες. Στὸ διάστημα αὐτὸ οἱ δικοί του ἔφυγαν νομίζοντας ὅτι ἐκεῖνος ἀκολουθεῖ στὴ συνοδεία μαζὶ μὲ τὰ παιδιὰ τῶν ἄλλων οἰκογενειῶν. Ὅταν διαπίστωσαν ὅτι λείπει ἀνησύχησαν. Γύρισαν πίσω κ᾽ ἔψαχναν παντοῦ στὰ Ἰεροσόλυμα. Ἐπὶ τέλους τὸν βρῆκαν ἐκεῖ, στὸ ναό, νὰ συζητῇ μὲ τοὺς διδασκάλους τοῦ Ἰσραήλ, καὶ μὲ παράπονο ἡ Πανα-ία τοῦ λέει· –Παιδί μου, τί ἦταν αὐτὸ ποὺ μᾶς ἔκανες; δές, ὁ πατέρας σου κ᾽ ἐγὼ σὲ ζητούσαμε μὲ ἀγωνία. Καὶ τότε ἐκεῖνος ἀπήντησε μὲ σεβασμὸ πρὸς τὴ μητέρα του· –Γιατί μὲ ζητούσατε; δὲν ξέρατε ὅτι πρέπει νὰ βρίσκωμαι στὸ σπίτι τοῦ πατέρα μου; Ἄλλη πάλι κι αὐτὴ μαρτυρία σεβασμοῦ γιὰ τὸ ναό, τὸ νὰ τὸν ὀνομάζῃ δηλαδὴ ὁ Χριστὸς σπίτι τοῦ Θεοῦ Πατέρα του,λόγος ποὺ ἰσχύει σήμερα γιὰ τὴν ἐκκλησία.Αὐτὰ εἶνε τὰ δύο γεγονότα τῆς παιδικῆς ἡ-λικίας τοῦ Κυρίου ποὺ ἑορτάζουμε σήμερα.

Μὲ ἀφορμὴ αὐτά, ἀγαπητοί μου, ἐρωτῶ τώρα· Ποῦ εἶνε τὰ παιδιά; Ψάξτε στοὺς ναοὺς τὴν ἅγια αὐτὴ ἡμέρα. Λὲς καὶ δὲν ὑπάρχουν. Παλαιότερα, ποὺ ἡ πίστι τῶν προγόνων μας ἦταν θερμή, τὰ παιδιὰ ἐκκλησιάζονταν στὴ Μακεδονία, Θρᾴκη, Βόρειο Ἤπειρο, Κύπρο, παντοῦ. Κυριακὴ πρωὶ ἡ μάνα, ὅπως λέει ἕνα ποίημα, φώναζε·«Ἔ, παιδιά, καιρός, ξυπνῆστε· εἶνε Κυριακή.Ἡ καμπάνα μᾶς φωνάζει· τὴν ἀκοῦτε ἐκεῖ;».Τά ᾽πλενε - τά ᾽ντυνε, καὶ μετά, μπροστὰ οἱγονεῖς - πίσω αὐτά , ἔρχονταν στὴν ἐκκλησίακαὶ ὅλοι μαζὶ προσεύχονταν.

Ἐκκλησιάζονταν οἰκογενειακῶς. Τώρα τὸ οἰκογενειακῶς ἔλειψε. Μέσα σὲ ἑκατὸ - διακό-σες οἰκογένειες ζήτημα νὰ ἐκκλησιάζεται μία.Οἰκογενειακῶς κάνουν ἐκδρομὲς καὶ διασκεδάζουν, οἰκογενειακῶς καὶ χθὲς τὸ βράδυ ξενύχτησαν, ἀλλὰ οἰκογενειακῶς δὲν ἐκκλησιάζονται.

Τί ἔπαθαν τὰ παιδιά; Τὰ τσίμπησε ἀλογόμυγα τοῦ σατανᾶ , ἔχουν ὑποστῆ φθορὰ ἀπὸ τὸ περιβάλλον. Τὸ ἀκόμη χειρότερο εἶνε, ὅτι καὶ γονεῖς ἄπιστοι ἐμποδίζουν τὰ παιδιὰ νὰ Ωἐκκλησιάζων-ται, νὰ ἐξομολογοῦνται, νὰ ἔρχωνται στὸ κατηχητικό. Ζήτησα νὰ μάθω γιὰ ἕνα πα δάκι ποὺ ἐκ-κλησιαζόταν τακτικὰ καὶ ξαφνικὰ τὸ χάσαμε. –Ποῦ εἶνε ὁ μικρός; Ρώτησα τὴ μητέρα. Κι αὐτὴ μὲ κλάματα ἀπήντησε· –Ὁ πατέρας του τοῦ εἶπε·

Κοίταξε καλά, ἂν ξαναπᾷς στὴν ἐκκλησία, θὰσοῦ κόψω τὰ πόδια… Τέτοιοι γονεῖς κρατοῦν τὰπαιδιὰ μακριὰ ἀπ᾽ τὴν Ἐκκλησία. Τὰ δὲ μέσα ἐνημερώσεως διακωμῳδοῦν τὴ θρησκεία μας·παρουσιάζουν τὴν προσευχὴ καὶ τὸν ἐκκλησιασμὸ ὡς δεισιδαιμονίες, ποὺ πρέπει νὰ καταργη-θοῦν. Ἂν πῇς καὶ γιὰ τὸ σχολεῖο; Ἕνας ἄθεοςδάσκαλος στὴ θέσι τῆς εἰκόνας τοῦ Χριστοῦκρέμασε ἕναν οὐραγγοτάγκο. Σὲ ἄλλο σχολεῖομιὰ Ἑλληνίδα(!) μαθήτρια ἔγραψε στὸν πίνακαγιὰ τὴν Παναγία μιὰ λέξι ποὺ δὲν μποροῦμε νὰτὴν ποῦμε ἐδῶ. Καὶ σ᾽ ἕνα λύκειο μαθηταὶ τί ἔκαναν· ἀντὶ γιὰ προσευχή, ξεκρέμασαν τὴν εἰκό-να τοῦ Χριστοῦ καὶ στὸ στόμα του ζωγράφισαν ἕ-να τσιγάρο, γιὰ διακωμῴδησι. Γενικὰ ὑπάρχει τάσι, τὰ παιδιὰ νὰ μὴν ἐκκλησιάζωνται. Κάποιακυρία διέταξε, νὰ σταματήσῃ ἡ προσευχὴ στὶς παιδοπόλεις. Διαμορφώνεται ἕνας κόσμος ἄθεος.

Γι᾽ αὐτὸ λιγόστεψαν τὰ παιδιὰ στὴν ἐκκλη-σία. Καὶ στὰ χωριὰ ἀκόμα ἱερεῖς δὲν βρίσκουνπαιδὶ νὰ κρατήσῃ τὸ θυμιατὸ καὶ τὴ λαμπάδα.Ἀλλά, ἀδελφοί μου, ὅσοι ἔχετε τὴν τιμὴ νὰ εἶστε γονεῖς, δεῖξτε ἐνδιαφέρον, ἀνησυχῆστε .

Ἂν ἡ Παναγία ἀνησύχησε γιὰ τὸ μικρό της Ἰησοῦ, –ποὺ ὡς Θεάνθρωπος δὲν διέτρεχε κίνδυνο–, ἐσεῖς πρέπει ν᾽ ἀνησυχήσετε πραγματικά. Ἄλλοτε τὰ παιδιὰ ἔτρεχαν τὸ βράδυ στὸ σπί-τι, στὴν εὐλογημένη φωλιά· τώρα, μόλις βρα- διάσῃ βγαίνουν ἔξω, καὶ γυρίζουν τὶς πρωινὲς ὧρες· ἔχουν τὸ σπίτι μόνο ξενοδοχεῖο φαγη-τοῦ καὶ ὕπνου, κι ἀλλοίμονο στὸ γονιὸ ποὺ θὰτολμήσῃ νὰ πῇ κάτι γιὰ τὸν τρόπο ποὺ ζοῦν.Χρόνια πολὺ ἄσχημα. Ἂς δείξουμε ἐγκαίρως ἐνδιαφέρον, ἂς ὁδηγήσουμε τὰ παιδιὰ ἀπὸ μικρὰ στὴν Ἐκκλησία. Ἁμαρτάνει, ναί ἁμαρ-τάνει, ὅποιος πατέρας καὶ ὅποια μάνα ἐκκλησιάζονται μόνοι τους. Νὰ συνηθίσῃς τὸ παιδὶ ἀπ᾽ τὰ μικρά του χρόνια νὰ μπαίνῃ στὴν ἐκκλησία. Καὶ νά ᾽σαι βέβαιος –τὸ εἶπα καὶ ἄλλοτε· θὰ περάσουν τὰ χρόνια, θὰ γεράσῃς, θ᾽ ἀσπρίσῃς, θὰ πεθάνῃς· τὸ παιδὶ θὰ μεγαλώσῃ, πολλὰ θὰ λησμονήσῃ, ἕνα δὲν θὰ λησμονήσῃ· θὰ θυμᾶται μὲ δάκρυα, ὅτι ἡ μάνα κι ὁ πατέρας τὸ ὡδηγοῦσαν στὴν ἐκκλησία, ὅπως ἡ Παναγία ὡδήγησε τὸ Χριστὸ στὸ ναό.Εἴθε ὁ Θεὸς διὰ πρεσβειῶν τῆς ὑπεραγίαςΘεοτόκου καὶ πάντων τῶν ἁγίων νὰ ἐλεήσῃ καὶ παιδαγωγήσῃ ὅλους ἐμᾶς· ἀμήν.

(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος-

Ἀπομαγνητοφωνημένη ὁμιλία, ἡ ὁποία ἔγινε στὸν ἱ. ναὸ Ἁγίου Παντελεήμονος πόλεως Φλωρίνης τὴν Κυριακὴ 1-1-1984.