Η λαγνεία. Απ' το “παρατηρώ” στο “επιθυμώ”

Η λαγνεία

απ' το “παρατηρώ” στο “επιθυμώ”

του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου, δασκάλου-συγγραφέα

ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ – ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ: Η ανάγκη μας να βρούμε σύντροφο βιολογικά διασφαλίζει την απρόσκοπτη διαιώνιση του ανθρώπινου είδους. Όπως και με άλλα πάθη, η λαγνεία αποτελεί πρόβλημα για το άτομο όταν γίνεται ανεξέλεγκτη ή διεγείρεται από ακατάλληλα πρόσωπα. Ανάλογα με το περιβάλλον στο οποίο μεγαλώνει κανείς, γαλουχείται με διαφορετικές αρχές σχετικά με τι είναι αποδεκτό και τι όχι, σχετικά με την σεξουαλικότητά του. Στη Δύση, προβάλλεται κυρίως ως αποδεκτή η δυνατότητα επιλογής μέσα από έναν αριθμό συντρόφων που το άτομο θα γνωρίσει. Η λαγνεία είναι μόνο ένα από τα τρία συναισθήματα που συνδέονται με την αναπαραγωγή. Τα άλλα δύο είναι ο έρωτας (ερωτική αγάπη) και η συντροφική αγάπη.

H λαγνεία είναι το βασικό κίνητρο για την αναζήτηση ερωτικού συντρόφου και ικανοποίησης, ενώ ο έρωτας μας βοηθά να εστιάσουμε στις προσπάθειές μας να “κατακτήσουμε” τον άνθρωπο που μας ενδιαφέρει. Η συντροφική αγάπη, χαλυβδώνει το μακροχρόνιο, αμοιβαία επωφελές, δέσιμο του συντροφικού ζεύγους και προωθεί την απόκτηση απογόνων. Όπως λοιπόν η λαγνεία και η απλή σεξουαλική ικανοποίηση δεν είναι αρκετή ώστε ένα άτομο να νιώσει ολοκλήρωση, το ίδιο συμβαίνει και με τη συντροφική αγάπη η οποία είναι κάτι που αποκτάται σταδιακά.

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ: Βλέποντας κάποιον γεννιέται ο έρωτας, λέει η λαϊκή σοφία, ή αλλιώς: “εκ του οράν, το εράν”. Όμως ισχύει και το αντίθετο, δηλαδή το να μην επιθυμείς, γεννιέται απ’ το να μη βλέπεις. Αυτό λέει κι η Π. Διαθήκη: “Πορνεία γυναικός, εν μετεωρισμοίς οφθαλμών” (Σειράχ κστ΄ 9).

Γνωρίζοντας αυτά, πολλοί από τους Αρχαίους Έλληνες με το να μη βλέπουν απέκτησαν το να μην επιθυμούν. Γι’ αυτό ο Μ. Αλέξανδρος δεν τόλμησε ούτε να κοιτάξει τις κόρες του Δαρείου, που ήταν ξακουστές για την ομορφιά τους,. Το ίδιοέκαναν ο Κύρος τη σύζυγο του Αβραδάτου, Πάνθεια, και ο Καμβύσης την ιέρεια της Άρτεμης, ξεχωριστές σε ομορφιά γυναίκες, που αρνήθηκαν να τις κοιτάξουν. Ο συνετός Κύρος, γνωρίζοντας πόσο τραυματίζουν την καρδιά τα ωραία κάλλη, δε θέλησε να ρίξει στην Πάνθεια ούτε βλέμμα. Γι’ αυτό, όχι μόνο δε δοκίμασε την ταραχή και το πάθος της λαγνείας, αλλά έγινε περιβόητος για τη σωφροσύνη του.

Αντίθετα ο σατράπης Αράσπας, αφού υπερηφανεύτηκε ότι μπορεί να βλέπει τα κάλλη της γυναικός και να μη την επιθυμεί, την είδε. Αλλά τόσο την επιθύμησε, και σε τόση αδιαντροπιά κατάντησε, ώστε εκλιπαρούσε να πετύχει αυτό που ποθούσε, αλλά δεν το πέτυχε. Και αλήθεια επιβεβαιώθηκε σ’ αυτούς τους δύο εκείνο, που λέει η Γραφή: “σοφός φοβηθείς εξέκλινεν από κακού, ο δε άφρων, εαυτώ πεπονθώς, μίγνυται ανόμω” (Παρ. ιδ΄ 16). Συμπερασματικά: “ή βλέποντας, μην επιθυμείς, ή επιθυμώντας, μη βλέπεις.” (Άγιος Ισίδωρος). Και αν το πρώτο είναι σε πολλούς αδύνατο, το δεύτερο μπορεί να ασκηθεί.

Η ΑΓΙΑ ΓΡΑΦΗ: Κατά τη Βίβλο η λαγνεία ή σαρκική επιθυμία είναι από τα κύρια χαρακτηριστικά του κόσμου και του κοσμικού βίου, προερχόμενη από την κατά κόσμον ζωή. Διαβάζουμε σχετικά: “η επιθυμία της σαρκὸς και η επιθυμία των οφθαλμών και η αλαζονεία του βίου, ουκ έστιν εκ του πατρὸς, αλλ' εκ του κόσμου εστί. και ο κόσμος παράγεται (παρέρχεται) και η επιθυμία αυτού, ο δε ποιών το θέλημα του Θεού μένει εις τον αιώνα.” (Α΄Ιωάν. β΄16,17). Η λαγνεία προάγει και τη μοιχεία: “πας ο βλέπων γυναίκα προς το επιθυμήσαι αυτὴν ήδη εμοίχευσεν αυτὴν εν τη καρδία αυτού.” (Μτθ. ε΄28), λέει ο Κύριος. Όταν η λαγνεία μάλιστα οδηγεί στη μοιχεία τότε ο “πάσχων” θα υποστεί τις συνέπειες: “Μην ορεχθείς το κάλλος στην καρδιά σου. Και ας μην σε θηρεύσει με τα βλέφαρά της. (...) Μπορεί κανείς να περπατήσει επάνω σε κάρβουνα φωτιάς και τα πόδια του να μην κατακαούν; Έτσι κι εκείνος που πάει στη γυναίκα του διπλανού του. Όποιος την αγγίζει δεν θα αθωωθεί.” (Παροιμ. στ΄25-29).

Μόνο με τη Θεία χάρη, τη σωφροσύνη και την ευσέβεια μπορεί να θεραπευθεί το πάθος: “Επεφάνη γαρ η χάρις του Θεού η σωτήριος πάσιν ανθρώποις, παιδεύουσα ημάς ίνα αρνησάμενοι την ασέβειαν και τας κοσμικὰς επιθυμίας σωφρόνως και δικαίως και ευσεβώς ζήσωμεν εν τω νυν αιώνι”, (Τίτ. β΄11,12). Ο άγιος Ιωάννη της Κλίμακος τονίζει: “Ας αποφεύγουμε πάση θυσία να βλέπουμε και να ακούμε τον καρπό και δε θα συγκατατεθούμε ούτε να τον γευτούμε. Γιατί αναρωτιέμαι, αν από το Δαβίδ τον προφήτη, θεωρούμε ισχυρότερους τους εαυτούς μας”. Στο τελευταίο επιχείρημα του Ιωάννη γίνεται νύξη σε ένα θύμα της λαγνείας, τον Προφητάνακτα Δαβίδ, ο οποίος οδηγήθηκε από το πάθος και τον άνομο έρωτα μιας παντρεμένης, εμμέσως, στο έγκλημα, το φόνο του συζύγου της. Βεβαίως ο Δαβίδ μετανόησε και η εν γένει βιοτή του υπήρξε οσιακή, αλλά η πράξη του αυτή που πήγασε από την ορμή του πάθους της λαγνείας, έμεινε αιώνιο παράδειγμα προς αποφυγή για κάθε πιστό, αναδεικνύοντας την ευκολία και την “ολισθηρότητα” του πάθους αυτού.

Ο ΕΝΩΧ, Η ΛΑΓΝΕΙΑ ΤΩΝ ΔΑΙΜΟΝΩΝ ΚΑΙ Η ΠΤΩΣΗ ΤΟΥΣ: Ο Ενώχ είναι ο έβδομος μετά τον Αδάμ Πατριάρχης, που έζησε στα χρόνια πριν τον κατακλυσμό και κατά την Π. Διαθήκη αυτός, όπως και ο Προφήτης Ηλίας, δεν γνώρισε θάνατο καθώς ανελήφθη στους ουρανούς. Στον Ενώχ αποδίδεται η συγγραφή ενός βιβλίου, εκτός του Ιερού Κανόνος, το οποίο μας παραθέτει μια διαφορετική άποψη σχετικά με την πραγματική αιτία της Πτώσης των Αγγέλων, καθώς μας λέει ότι ήταν η λαγνεία και όχι η αλαζονεία αίτιο αυτής, βασιζόμενο σε χωρία της Γένεσης. Λέει λοιπόν το απόκρυφο κείμενο: «όταν επληνθύνθησαν οι υιοί των ανθρώπων εν εκείναις ταις ημέραις εγεννήθησαν αυτοίς θυγατέραι ωραίαι και καλαί. Και εθεάσαντο αυτάς οι άγγελοι, υιοί ουρανού και είπον προς αλλήλους. Δεύτε εκλεξώμεθα εαυτοίς γυναίκας από των ανθρώπων και γεννήσωμεν εαυτοίς τέκνα. (...)

Και έλαβον εαυτοίς γυναίκας, έκαστος αυτών εξελέξαντο εαυτοίς γυναίκας και ήρξαντο εισπορεύεσθαι προς αυτάς και μιάνεσθαι εν αυταίς (...). Αι δε εν γαστρί λαβούσιν ετέκοσαν γίγαντας μεγάλους (...) οίτινες κατήσθοσαν τους κόπους των ανθρώπων.». Η αιτία της πτώσης κατά τον Ενώχ λοιπόν, ήταν η λαγνεία που ξύπνησαν σε μερίδα Αγγέλων οι θυγατέρες των ανθρώπων. Το αποτέλεσμα της αμαρτίας τους ήταν τρομερό για όλους. Όταν άλλοι Άγγελοι διαβίβασαν στο Θεό τι είχε συμβεί, εκείνος πρόσταξε να ριχτούν οι εκπεσόντες στα Τάρταρα και να μείνουν εκεί δεμένοι αιώνια, οι Γίγαντες να σκοτωθούν με εμφύλιο πόλεμο και οι άνθρωποι με τον Κατακλυσμό. Τα πνεύματα των Γιγάντων-Δαιμόνων, όμως, επέτρεψε να μείνουν στη Γη και αυτά βασανίζουν τους ανθρώπους. Βεβαίως η όλη εξιστόρηση δεν γίνεται αποδεκτή από την Εκκλησία, καταγράφεται απλώς εγκυκλοπαιδικά.

Η ΑΝΤΙΘΕΤΗ ΑΡΕΤΗ: Η Αγνεία, αντίθετη της λαγνείας, είναι υπερφυσική απάρνηση της ανθρώπινης φύσεως. Αγνός είναι εκείνος που με θείο ερώτα απέκρουσε τον άλλο έρωτα και έσβησε το υλικό με το άυλο πυρ. Αυτό επιτυγχάνεται μόνο με τη βοήθεια του Θεού. Αγνός θεωρείται εκείνος που υπέταξε το σώμα στην ψυχή. Είναι δύσκολο να αποκρουστεί ο δαίμονας της λαγνείας-πορνείας, γιατί πολεμά με σύμμαχο την φύση του ανθρώπου. Το πνεύμα της λαγνείας προξενεί στον άνθρωπο πόνο στην καρδιά που τον καίει. Τον κάνει να μην φοβάται τον Θεό και να αδιαφορεί, ή ακόμη να απεχθάνεται, την προσευχή. Τον κάνει εκτός εαυτού και έξω φρένων, μεθυσμένο συνεχώς από την σαρκική επιθυμία. Λέει ο Άγιος Ιωάννης της Κλίμακος: “κάθε πράγμα αναζητεί με σφοδρότητα ότι του είναι συγγενικό; Το αίμα αναζητεί το αίμα, το σκουλήκι το σκουλήκι, ο πηλός τον πηλό. Έτσι και η σάρκα την σάρκα, έστω και αν προσπαθούμε εμείς οι βιάστες της φύσεως και ερασταί της ουράνιας βασιλείας να εξαπατήσουμε με τεχνάσματα την απατεώνα, δηλαδή την σάρκα.” Πριν το πάθος της λαγνείας, ο εχθρός Διάβολος, ονομάζει το Θεό δίκαιο και ελεήμονα για να σπρώξει τον άνθρωπο στην αμαρτία. Αμέσως μετά τον ονομάζει αυστηρό, για να τον καταποντίσει στην απελπισία. Όταν όμως ξεπεραστεί η απελπισία, πάλι ο διάβολος ομιλεί για την φιλανθρωπία του θεού. “Όσο ο Κύριος ευφραίνεται με την αγνότητα, και αφθαρσία του σώματος μας, τόσο οι δαίμονες με κανένα άλλο δεν χαίρονται τόσο, όσο με την δυσωδία της πορνείας, και με κανένα άλλο πάθος όσο με τον μολυσμό του σώματος”, καταλήγει ο Ιωάννης ο Σιναϊτης.