Δημήτρης Νατσιός, Το θέατρο λόφου και ο Αιμίλιος Βεάκης

Το θέατρο λόφου και ο Αιμίλιος Βεάκης

Δημήτρης Νατσιός, Δάσκαλος -Κιλκίς

Ο σεβαστός και ακούραστος δάσκαλός μας κ. Χρήστος Ίντος – και δεινός ερευνητής της τοπικής κυρίως ιστορίας – στο τελευταίο του πόνημα για τους Βαλκανικούς Πολέμους του 1912-13 με τίτλο «Από το Κιλκίς στη Δοϊράνη και στην Στρώμνιτσα (εκδ. «Παρασκήνιο») στην σελίδα 175 μας αποκάλυψε ένα πολύ ενδιαφέρον στοιχείο για τους ενδόξους πολέμους. Ο μεγάλος ηθοποιός Αιμίλιος Βεάκης πολέμησε στο Κιλκίς, κατά την τριήμερο εποποιϊα, και μάλιστα προήχθη «επ’ ανδραγαθία» σε λοχία, ενώ του απονεμήθηκαν και δύο πολεμικοί σταυροί για την ανδρεία και το θάρρος, που επέδειξε στο πεδίο της τιμής.

Όπως αναφέρει ο Χρήστος Ίντος, το γεγονός αυτό παρέμενε άγνωστο και μόλις το 1981, κατά την διάρκεια έκθεσης ενθυμημάτων του μεγάλου ηθοποιού, που διοργανώθηκε προς τιμήν του στην Αθήνα, 30 χρόνια μετά τον θάνατό του, έγινε γνωστή η ηρωική του συμμετοχή στους Βαλκανικούς Πολέμους. Προφανώς ουδέποτε θέλησε «να εξαργυρώσει» την εθνική του δράση ούτε την διατυμπάνισε για να προβληθεί και να επιβραβευθεί με κάποια σύνταξη. Έτσι φέρονται, οι ήρωες. Είναι ταπεινοί. 

Την εποχή εκείνη οι λογοτέχνες, οι διανοούμενοι, ποιητές και οι καλλιτέχνες δεν έσπευδαν στα υπουργικά γραφεία για να νομιμοποιήσουν την φυγοστρατία τους ούτε προσέρχονταν στα στρατολογικά γραφεία υποδυόμενοι, λόγω δειλίας, τον σχιζοφρενή για να αποφύγουν την κατάταξη στον στρατό.

Αντιθέτως, πολλοί εξ αυτών, όπως ο ήρωας ποιητής Λορέντζος Μαβίλης, αν και προχωρημένης ηλικίας, ντύνονταν στο χακί εθελοντικά και πότιζαν με το αίμα τους την ελληνική γη.

Παρένθεση: Άκουγα τις προάλλες πολύ γνωστό σκηνοθέτη να κολακεύει και να υμνεί γλοιωδώς τον πρωθυπουργό. Το ίδιο πράττει το σύνολο σχεδόν του λεγόμενου «πνευματικού κόσμου». Οι διανοούμενοι κατάντησαν χαμερπείς υμνωδοί και χειροκροτητές των εξουσιών, καταπροδίδοντας την προσωπική τους αξιοπρέπεια, μεταβαλλόμενοι σε γελωτοποιούς για εξυπηρέτηση πολιτικών και οικονομικών εξουσιών. Αληθινοί όμως άνθρωποι του πνεύματος είναι οι θαρραλέοι και ανυπότακτοι, οι ευαίσθητοι και ικανοί να προβάλλουν αντίσταση στην εγκληματική πολιτική των κυβερνήσεων και να καταγγέλουν με παρρησία τις ατιμωτικές ενέργειες των «αρχόντων». Τα τελευταία χρόνια που οι αξίες έγιναν σκουπίδια και τα σκουπίδια, αξίες, της χρηματολατρίας και της διαφθοράς, στίφη ψευτοδιανοουμένων και λοιπών ημιμαθών τζιτζιφιόγκων, όλων των κατηγοριών-συγγραφείς, δημοσιογράφοι, λογοτέχνες, (τύπου Τατσόπουλου) επιστήμονες, μεγαλοκαθηγητές, έχουν ενταχθεί στο πλαίσιο των «νέων επαγγελμάτων» της εποχής: παράγοντες των τηλεοπτικών σταθμών, σύμβουλοι και εκπρόσωποι κομμάτων εξουσίας, «χρυσές» εφεδρείες για ειδικές αποστολές σε μνημονιακές κυβερνήσεις, εθνοαποδομητές και εκκλησιομάχοι, χρηματοδοτούμενοι συγγραφείς λόγων-συμπιλήματα παραπλανητικών μεγαλοστομιών και ψευδολογιών-που εκφωνούν κομματάρχες. Διαμέσου των ΜΜΕ οι «διανοούμενοι»-αργυρώνητα όργανα κομματικών εξουσιών και οικονομικών συγκροτημάτων-εκφαυλίζουν, αποναρκώνουν, εκφυλίζουν, καταδολιεύονται, διαβουκολούν, φενακίζουν και παγιδεύουν τις κοινωνίες. Και είναι γνωστό ότι πολλοί εξ αυτών – ζώντες και τεθνεώτες-υπήρξαν υμνητές της Δικτατορίας. Όπως γράφει ο Αριστοτέλης στα «πολιτικά» του οι κόλακες, διανοούμενοι, τιμώνται και στην δημοκρατία και στην τυραννία. Στις δημοκρατίες είναι δημαγωγοί κόλακες του λαού, στις τυραννίες είναι εκείνοι που συμπεριφέρονται με δουλοφροσύνη - «παρά μεν τοις δήμοις ο δημαγωγός (έστι γαρ ο δημαγωγός του δήμου κόλαξ / παρά δε τοις τυράννοις οι ταπεινώς ομιλούντες» (1315b).

Ας αφήσουμε όμως τα τηλεπώνυμα σκύβαλα και ας έλθουμε στον ήρωα ηθοποιό Αιμίλιο Βεάκη και το Κιλκίς. Πολλοί θα αναρωτηθούν ποιός ο λόγος της μνείας του; Εξηγώ.

Αυτήν την στιγμή εκκρεμεί στο Κιλκίς η ονοματοδοσία του θεάτρου που βρίσκεται στο λόφο του Αγίου Γεωργίου. Οι γνώμες διίστανται. Πολλοί προτείνουν να δοθεί το όνομα του δημάρχου που το οικοδόμησε. Διαφωνώ. Κα επειδή δεν θέλω καθόλου να μειώσω το έργο και την προσφορά ενός ανθρώπου που δεν βρίσκεται πια στην ζωή, θα καταγράψω τους λόγους και τα επιχειρήματα που, κατά την προσωπική μου άποψη, «ευνοούν» την επιλογή του ονόματος «Αιμίλιος Βεάκης» για το θέατρο του Κιλκίς. (Το όνομα του παλαιού δημάρχου μπορεί να δοθεί, ως είθισται, σε μία κεντρική οδό της πόλης ή σε κάποιο άλλο δημοτικό κτήριο).

Πρώτον: Για προφανείς και ευεξήγητους λόγους. Ομιλούμε για θέατρο και τι πιο φυσικό να λάβει το όνομα του μεγαλύτερου κατά γενική ομολογία Έλληνα ηθοποιού. Η Κατίνα Παξινού, μεγάλη και αυτή ηθοποιός συνήθιζε να λέει, εκτιμώντας το τεράστιο ταλέντο του Αιμίλιου Βεάκη: «Ο μεγαλύτερους ηθοποιός του τόπου μας ο μεγαλύτερος μέσα σε άντρες και γυναίκες».

Δεύτερον: Τα δύο παράσημα ανδρείας που έλαβε για τον ηρωισμό και την γενναιότητα, που επέδειξε κατά την διάρκεια της μάχης. «Τιμή σ’ εκείνους όπου στην ζωή του / όρισαν και φυλάγουν Θερμοπύλες», γράφει ο ποιητής. Το Κιλκίς, την εποχή εκείνη, ήταν οι Θερμοπύλες της Ελλάδας. Η πόλη του Κιλκίς φέτος τιμά τα εκατόχρονα της μάχης. Είναι λαμπρή ευκαιρία να τιμήσει «εκείνους» τους άγνωστους ήρωες δίδοντας το όνομα, ενός απ’ αυτούς, σ’ ένα εξέχον (κυριολεκτικά και μεταφορικά) σημείο της πόλης.

Τρίτον. Σε καιρούς σακάτικους σαν τον δικό μας που όλα τα σκιάζει η μνημονιακή φοβέρα και τα πλακώσει η οικονομική σκλαβιά, η ανάδειξη της θυσίας και του ηρωισμού, των αγώνων υπέρ της ελευθερίας της πατρίδας, συνιστούν μία σαφή υπενθύμιση ότι «τούτη την πατρίδα την έχομεν όλοι μαζί» και τούτη η πατρίδα βάδιζε ολόρθη και περήφανη μόνον όταν την στόλιζαν οι αρετές και οι αξίες «που υψώνουν τον άνθρωπο στο ύψος του ανθρώπου». (Σεφέρης). Οι ήρωες είναι οι αφανείς σημαίες ενός έθνους και αυτές τις «σημαίες» πρέπει να τις τιμούμε. Η πατρίδα μας ελευθερώθηκε με ποταμούς αιμάτων που έχυσαν τα παιδιά της. Στα πεδία των μαχών δεν πολεμούν ιδέες, αλλά άνθρωποι, ζωντανοί με σάρκα και οστά. Το ελάχιστο που μπορούμε να κάνουμε για να τους τιμήσουμε είναι να διασώσουμε ένα όνομα. Δεν μπορείς, για παράδειγμα, να ονομάζεις ένα στάδιο «ειρήνης και φιλίας» - τα γνωστά θολοκουλτουριάρικα, φληναφήματα-όταν έχεις θαμμένο σ’ εκείνο τον τόπο έναν Κολοκοτρώνη ή Κανάρη; Γιατί πλατεία Ειρήνης στο Κιλκίς και όχι συνταγματάρχη Καμπάνη; Αν βγάλεις τις πλάκες της και σκάψεις θα βρεις κόκκαλα Ελλήνων ιερά. Το πρότυπο του ήρωα, της φιλοπατρίας έθαψαν τόσα χρόνια τα ποικιλώνυμα τσιράκια της Νέας Τάξης και καταντήσαμε "παλιόψαθα των εθνών». Καιρός να βρούμε τον εαυτό μας. Να τιμούμε αυτούς που, σαν τον ήρωα πολεμιστή, Αιμίλιο Βεάκη, έγραψαν την νεότερη ιστορία μας, αυτήν για την οποία καμαρώνουμε.

Ο δήμος Κιλκίς ας πράξει το χρέος του, δίδοντας το όνομα του Αιμίλιου Βεάκη στο θέατρο τιμώντας και τον σεμνό ηθοποιό, αλλά κυρίως, μέσω αυτού, και τους χιλιάδες αντρειωμένους που δόξασαν την γη που μας φιλοξενεί...