Θεοφάνεια – Η παιδεία του Θεού

Η ΠΑΙΔΕΙΑ ΤΟΥ ΘΕΟΥ

«Ἐπεφάνη γάρ ἡ χάρις τοῦ Θεοῦ ἡ σωτήριος  πᾶσιν ἀνθρώποις παιδεύουσα ἡμᾶς»

Ἡ μεγάλη σημερινή ἑορτή φέρει τό ὄνομα Θεοφάνεια. Ἑορτάζουμε τήν  φανέρωση τοῦ Θεοῦ στόν κόσμο. Ὁ Θεός φανερώθηκε στούς  ἀνθρώπους διά τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ περί τοῦ ὁποίου ὁ Ἀπόστολος Παῦλος μᾶς διδάσκει, ὅτι ὁ Ἰησοῦς Χριστός εἶναι «ἡ εἰκόνα τοῦ ἀοράτου Θεοῦ». Τόσο μάλιστα πιστή εἰκόνα εἶναι ὁ Ἰησοῦς Χριστός ὥστε νά μᾶς βεβαιώνει ὁ ἴδιος ὅτι ὅποιος εἶδε ἐμένα εἶδε καί τόν Πατέρα (Ἰωάννου ιδ΄14). Ὁ ἀπόστολος Παῦλος γράφει στούς Ἑβραίους ὅτι ὁ Ἰησοῦς Χριστός εἶναι ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ καί ἀκτινοβολεῖ τήν θεία δόξα, ὁ χαρακτήρας τῆς ὑποστάσεως τοῦ Θεοῦ.

 Ἑπομένως στό πρόσωπο τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ ἐμεῖς εἴδαμε τόν Θεό τόν ἀληθινό, τον ἐγνωρίσαμε. Εἴδαμε τήν ζωή του. Πληροφορηθήκαμε τό θέλημά του. Ἀλλά ὁ Θεός καί μάλιστα τά τρία πρόσωπα της θεότητος, ὁ Πατέρας, ὁ Υἱός καί τό Ἅγιο Πνεῦμα φανερώθηκαν στούς ἀνθρώπους καί κατά τήν ὥρα πού ὁ Υἱός ὡς ἄνθρωπος βαπτιζόταν στόν Ἰορδάνη ποταμό.

Τότε ὁ Υἱός βαπτιζόταν, τό Ἅγιο Πνεῦμα σάν περιστέρι ἦλθε καί κάθισε πάνω του καί ὁ Πατέρας ἀπό τόν οὐρανό συνιστοῦσε στούς ἀνθρώπους τόν ἀγαπητόν Υἱόν του.

Αὐτά τά θαυμαστά καί ὑπερφυή γεγονότα δηλαδή τῆς σαρκώσεως τοῦ Θεοῦ Λόγου, τοῦ Βαπτίσματος καί τῆς κατά τό βάπτισμα φανερώσεως τῆς Ἁγίας Τριάδος εἶναι ἐνέργειες τῆς χάριτος τοῦ Θεοῦ. Ἐνέργειες τῶν ὁποίων ὁ σκοπός εἶναι ἡ σωτηρία τῶν ἀνθρώπων. Μέ αὐτές τίς ἐνέργειες ἐκδηλώθηκε ἡ φροντίδα, ἡ ἀγάπη, ἡ καλωσύνη τοῦ Θεοῦ γιά μᾶς τούς ἀνθρώπους. Ὁ ἀπόστολος Παῦλος σήμερα μᾶς ἐξηγεῖ ὅτι ἡ χάρις τοῦ Θεοῦ φανερώθηκε «παιδεύουσα ἡμᾶς». Φανερώθηκε δηλαδή γιά νά μᾶς ἐκπαιδεύσει, νά μᾶς διδάξει. Γι’ αὐτό λοιπόν σήμερα θά μάθουμε ἀπό τόν Ἀπόστολο Παῦλο τί μᾶς διδάσκει ὁ Θεός, πάνω σέ ποιά πράγματα θέλει νά ἐκπαιδευθοῦμε.

α-  Νά ἀρνηθοῦμε τήν ἀσέβεια.

Τό πρῶτο πρᾶγμα, τό πρῶτο μάθημε πού ὁ Θεός θέλει νά μᾶς μάθει εἶναι νά «ἀρνηθοῦμε τήν ἀσέβεια καί τίς κοσμικές ἐπιθυμίες». Τί εἶναι ἀσέβεια; Ἀσέβεια κατά τήν ἄποψη τῆς Ἁγίας Γραφῆς εἶναι μία κατάσταση πνευματική   πού ἐκδηλώνεται  μέ τά ἔργα ἤ τά λόγια ἤ  τίς ἐπιθυμίες. Χαρακτηριστικό της εἶναι ὅτι περιφρονεῖ τόν Θεό καί μάλιστα μέ ἐχθρότητα καί ἀλαζονεία.

 Φοβερή κατάσταση στήν ὁποία πολύ εὔκολα μπορεῖ νά γλιστρίσει ὁ ἄνθρωπος. Ὁ Θεός λοιπόν μᾶς ἐκπαιδεύει γιά νά ἀρνηθοῦμε κάθε εἶδος ἀσέβεια. Νά παύσουμε να περιφρονοῦμε τόν Θεό. Νά παύσουμε νά καταπατοῦμε τόν νόμο του. Νά παύσουμε νά ἔχουμε ἐχθρότητα πρός Αὐτόν. Νά μήν εἴμαστε ἀλαζόνες. Μαζί ὅμως μέ τήν ἀσέβεια μᾶς μαθαίνει νά ἀρνούμεθα καί τίς κοσμικές ἐπιθυμίες. Οἱ ἐπιθυμίες πού γεννοῦν τά πάθη τῆς ἁμαρτίας. Κοσμικές ἐπιθυμίες εἶναι οἱ ἐπιθυμίες τοῦ πλούτου, τῆς πλεονεξίας, τοῦ ἐγωϊσμοῦ καί τῶν ἡδονικῶν ἀπολαύσεων, τῶν ἀνέσεων, τῆς ἐκδικήσεως, τοῦ φθόνου, τῆς κακίας καί ὅλων τῶν ἁμαρτωλῶν παθῶν. Ὅλες αὐτές τίς ἐπιθυμίες ὁ Θεός θέλει  νά τίς πολεμήσουμε καί νά τίς ἀρνηθοῦμε.

β- Νά ζοῦμε μέ ἐγκράτει, δικαιοσύνη καί εὐσέβεια.

Τό δεύτερο μάθημα τοῦ Θεοῦ εἶναι νά ζοῦμε μέ ἐγκράτεια, δικαιοσύνη καί εὐσέβεια. Ὁ Θεός θέλει νά περιορίσουμε τίς ἁμαρτωλές ἐπιθυμίες, ἐπειδή αὐτές καθιστοῦν τόν ἄνθρωπο ἔνοχο, τόν καταστρέφουν καί τόν ὁδηγοῦν στόν θάνατο. Γι’ αὐτό πρέπει νά τίς περιορίσουμε ὡς καταστροφικές καί μάλιστα φονικές. Αὐτή ἡ κατάσταση περιορισμοῦ τῶν ἁμαρτωλῶν ἐπιθυμιῶν καλεῖται ἐγκράτεια. Ἐκδηλώνεται δέ σ’ ὅλες τίς ἀνθρώπινες ἐκδηλώσεις. Ὁ χριστιανός ὀφείλει νά ζεῖ σέ συνεχή λιτότητα. Κι ἄν ἀκόμα ἔχει πολλά ἀγαθά πρός χάριν τῆς ἐγκράτειας πρέπει νά τά διανείμει διά τῆς ἐλεημοσύνης καί νά τά θυσιάσει μέ τήν θέληση του. Νά εἶναι ὀλιγαρκής καί νά μήν κυριεύεται ἀπό ἐπιθυμίες πλεονεξίας, πλουτισμοῦ, πορνείας καί κάθε κακίας. Νά ζεῖ ὅμως καί μέ δικαιοσύνη. Δίκαιος εἶναι ἐκεῖνος πού τηρεῖ τόν νόμο τοῦ Θεοῦ. Δίκαιος εἶναι ἐκεῖνος πού ἀγωνίζεται νά εἶναι συνεπής μέ τίς ἐντολές τοῦ Θεοῦ. Ἡ τήρηση τῶν ἐντολῶν τοῦ Θεοῦ καί ἡ ὑπακοή στό θέλημα του εἶναι πολύ σπουδαία ὑπόθεση. Ὁ Θεός θέλει νά τηροῦμε τίς ἐντολές του. Μᾶς παιδεύει ὥστε νά τηροῦμε ὅλες τίς ἐντολές του. Ὄχι μόνο μερικές. Ἀλλά ὅλες. Στό τρίπτυχο αὐτό ἀνήκει καί ἡ εὐσέβεια. Ἡ παιδεία τοῦ Θεοῦ ἀποσκοπεῖ ὥστε νά γίνουμε εὐσεβεῖς. Ἄνθρωποι πού δέν θά περιφρονοῦμε τόν Θεό, πού δέν θά ἔχουμε μεγάλη ἰδέα γιά τόν ἑαυτό μας. Μάλιστα δέ πολλοί τολμοῦν ὄχι μόνο νά συγκρίνουν τόν ἑαυτό τους μέ τόν Θεό ἀλλά καί πιστεύουν ὅτι αὐτοί εἶναι πιό σοφοί, πιό δίκαιοι, πιό ἄξιοι, πιό φιλάνθρωποι ἀπό τόν Θεό. Ἀνώτεροί του. Ὁ Θεός τίποτε ἄλλο δέν σιχαίνεται ἀπό μία τέτοια ὑπερφίαλη ἐντύπωση γιά μᾶς.

Κι ἀκόμη στήν εὐσέβεια περιέχεται καί ἡ συμφιλίωση μέ τόν Θεό διά τῆς μετανοίας καί τῆς ἐξομολογήσεως.

γ- Νά πιστεύουμε στόν Ἰησοῦ Χριστό.

Καί τέλος ὁ ἀπόστολος Παῦλος μᾶς διδάσκει ὅτι τό ἐκπαιδευτικό ἔργο τῆς χάριτος τοῦ Θεοῦ ἀποσκοπεῖ στό νά πιστεύουμε στόν Ἰησοῦ Χριστό, νά ἐκτιμοῦμε θετικά τό ἔργο, τήν προσφορά τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Θέλει νά ζοῦμε μέ τήν εὐλογημένη ἐλπίδα, ὅτι θά φανερωθεῖ ἡ δόξα τοῦ μεγάλου Θεοῦ καί σωτῆρος μας Ἰησοῦ Χριστοῦ.

Κανένας δέν μᾶς ἀγάπησε τόσο ὅσο μᾶς ἀγάπησε ὁ Τριαδικός Θεός. Ἡ ἀγάπη τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ, ἡ ὁποία καλεῖται καί φιλανθρωπία ἐκδηλώθηκε παντοιοτρόπως.  Κορυφώθηκε ὅμως μέ τόν θάνατο τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Ἐκεῖ φάνηκε ἡ δύναμη αὐτῆς τῆς θείας ἀγάπης πού δέν σταμάτησε οὔτε μπροστά στήν θυσία τοῦ μονογενοῦς Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ. Ὅλα αὐτά τά ἔκανε ἡ χάρις τοῦ Θεοῦ γιά νά μᾶς λυτρώσει ἀπό κάθε ἀνομία καί νά συγκροτήσει γιά τόν ἑαυτό του ἕνα λαό ἐκλεκτό, ζηλωτή καλῶν ἔργων.

Ἀδελφοί μου

Ἡ παιδεία τοῦ Θεοῦ σ’ αὐτό ἀποβλέπει νά συγκροτηθοῦν σ’ ἕνα λαό, σέ μία οἰκογένεια ὅλοι ὅσοι ἐπιθυμοῦν τά καλά ἔργα, ὅσοι ζηλεύουν τά ἀγγελικά ἔργα, ὅσοι σαγηνεύονται ἀπό τήν θεία ζωή, τήν ζωή τοῦ Χριστοῦ καί τῶν Ἁγίων.

Γι’ αὐτό λοιπόν ἄν θέλουμε νά ἀνήκουμε στό λαό τοῦ Θεοῦ ὀφείλουμε νά ἐκπαιδευθοῦμε πάνω σ’ αὐτά τά θέματα πού ἀναφέραμε σήμερα τά ὁποῖα συνιστοῦν τά καλά ἔργα πού δοξάζουν τόν Θεό καί τιμοῦν τόν ἄνθρωπο. 

Αρχιμ. Καλλίνικος Νικολάου - Ι. Μητρόπολη Καισαριανής