Αρχιμ. Παύλος Δημητρακόπουλος, Το αιώνιον Πάσχα

Το αιώνιον Πάσχα

Υπό Αρχ. Παύλου Δημητρακοπούλου

Εάν το Πάσχα της Παλαιάς Διαθήκης προεικονίζει και προτυπώνει το Πάσχα της Καινής, τούτο πάλι διαδοχικά προαναγγέλλει και προδιαγράφει το αιώνιον Πάσχα, το Πάσχα της Βασιλείας των Ουρανών. Και όπως το Πάσχα της Παλαιάς καταργήθηκε από το Πάσχα της Καινής, έτσι και αυτό με τη σειρά του θα καταργηθεί από το αιώνιον Πάσχα. Τούτο φαίνεται σαφέστατα από τους βαρυσήμαντους εκείνους λόγους, τους οποίους απηύθυνε ο Κύριος προς τους μαθητάς του κατά το τελευταίο πασχάλιο δείπνο, κατά το οποίο συνέφαγε μαζί τους ολίγον προ του πάθους Του.
Όπως μας πληροφορούν οι συνοπτικοί ευαγγελιστές (Ματθ.26,26-29, Μαρκ.14,22-25, Λουκ.22,16-20), ο Ιησούς κατά την διάρκεια του δείπνου εκείνου «λαβών τον άρτον και ευχαριστήσας έκλασε και εδίδου τοις μαθηταίς και είπε, λάβετε φάγετε τούτο εστί το σώμα μου». Πήρε δηλαδή στα άχραντα χέρια του άρτον και ευχαρίστησε τον Πατέρα του.

Προτού παραδώσει το μυστήριον ευχαριστεί, για να διδάξει και σε μας την αδιάλειπτη ευχαριστία μας προς τον Θεόν,  αφού αυτό καθ’ εαυτό το μυστήριο αποτελεί έκφραση της υψίστης αγάπης του Θεού προς τον άνθρωπον. Από την  πράξη δε αυτή της ευχαριστίας έλαβε στη συνέχεια το μυστήριο την ονομασία Θεία Ευχαριστία. Κατόπιν, αφού ετεμάχισε τον άρτον, τον διεμοίρασε στους  μαθητές του και τους προέ-τρεψε να φάγουν όλοι από αυτόν με την βεβαιότητα, ότι δεν τρώγουν πλέον κοινό ψωμί αλλά το ίδιο το σώμα του. Στη συνέχεια κατά παρόμοιον τρόπον έλαβε ποτήριον πλήρες οίνου και αφού και πάλι ευχαρίστησε τον Πατέρα του, έδωσε να πιούν όλοι από αυτό και είπε «τούτο εστί το αίμα μου το της Καινής Διαθήκης…». Τους βεβαιώνει δηλαδή, ότι αυτό που πίνουν τώρα δεν είναι πλέον κρασί, αλλά το ίδιο το αίμα του. Είναι το αίμα εκείνο, το οποίον πρόκειται σε λίγο να χυθεί επάνω στο σταυρό και να ποτίσει την γή του Γολγοθά υπέρ της του κόσμου ζωής και σωτηρίας. Είναι το αίμα της Καινής Διαθήκης, το οποίον επικυρώνει και επισφραγίζει τη Νέα Διαθήκη, που πραγ-ματοποιεί ο Θεός με τους ανθρώπους, όπως ακριβώς το αίμα του αμνού, τον οποίον εθυσίαζαν οι Εβραίοι στην εορτή του Πάσχα, επεσφράγιζε και επεκύρωνε το παλαιό Πάσχα. Όπως επισημαίνει ο ιερός Χρυσόστομος «ώσπερ η Παλαιά πρόβατα και μόσχους είχεν, ούτω και αύτη το αίμα το Δεσποτικόν». Στο σημείο αυτό πολύ εύστοχα παρατηρεί ο άγιος Κύριλλος Αλεξανδρείας: «Δεικτικώς είπε τούτο μου εστί το σώμα, τούτο μου εστί το αίμα, ίνα μη νομίσης τύπον είναι τα φαινόμενα, αλλά δια τινός αρρήτου, του πάντα ισχύοντος Θεού μεταποιείσθαι εις σώμα και αίμα Χριστού». Δηλαδή δείχνοντας αυτά (τον άρτον και τον οίνον) είπε «τούτο εστί το σώμα και τούτο εστί το αίμα μου», για να μη νομίσης, ότι είναι τύπος τα φαινόμενα, αλλ’ ότι πραγμα-τικά μεταβάλλονται σε σώμα και αίμα Χριστού με την άρρητη παντοδυναμία του Θεού.

Στη συνέχεια, αφού εγκαινίασε το Πάσχα της Καινής Διαθήκης, προανήγγειλε το αιώνιον Πάσχα, το Πάσχα της Βασιλείας των Ουρανών: «λέγω δε υμίν, ότι ου μη πίω απ’ άρτι εκ τούτου του γεννήματος της αμπέλου, έως της ημέρας εκείνης, όταν αυτό πίνω μεθ’ υμών καινόν εν τη Βασιλεία του Πατρός μου» (Ματθ.26,29). Δηλαδή σας βε-βαιώνω, ότι από τώρα και στο εξής δεν πρόκειται να ξαναπιώ το προϊόν αυτό της αμπέλου, (το κρασί), μέχρι της ημέρας εκείνης, κατά την οποίαν θα το πίνω ευφραινόμενος μαζί σας με ένα καινούργιο τρόπο στην Βασιλεία του Πατρός μου. Μ’ άλλα λόγια δεν πρόκειται να συνεορτάσω μαζί σας άλλο πασχάλιο δείπνο στην παρούσα ζωή, πίνοντας μαζί σας και ευφραινόμενος από το γέννημα της αμπέλου, διότι σε λίγο θα βαδίσω τον δρόμο, που οδηγεί στο πάθος, την ταφή και την ανάσταση. O επόμενος συνεορτασμός θα γίνει όχι πλέον στην παρούσα ζωή, αλλά στην Βασιλεία του Πατέρα μου. Τότε θα χαρώ και θα συνευφρανθώ μαζί σας με ένα άλλο κρασί, που δεν θα είναι φθαρτό και υλικό, όπως αυτό, που πίνουμε τώρα, αλλά «καινόν». Εδώ ο Κύρι-ος χρησιμοποιεί την εικόνα του καινούργιου κρασιού, για να περιγράψει την άρρητη χαρά και ευφροσύνη της Βασιλείας του, επείδη το κρασί είναι σύμβολο χαράς και ευφροσύνης και επειδή δεν υπάρχουν κτιστές λέξεις και περιγραφές, που μπορούν να αποδώσουν το μέτρο εκείνης της απολαύσεως. Πέραν τούτου στην Βασιλεία του τα πάντα θα είναι καινά, όπως μας βεβαιώνει ο ευαγγελιστής της αγάπης στην Αποκά-λυψη: «Ιδού καινά ποιώ τα πάντα» (21,5).

Στο τριετές διάστημα της δημοσίας του δράσεως ο Κύριος είχε συνεορτάσει με τους μαθητές του τρία πασχάλια δείπνα. Τα δύο πρώτα ήταν το νομικό Πάσχα της Παλαιάς Διαθήκης. Το τρίτο και τελευταίο, που αντικατέστησε το νομικό, ήταν το Πάσχα της Καινής. Ήταν ένα Πάσχα, που με πολλή λαχτάρα περίμενε να συνεορτάσει, καθώς τούτο φαίνεται από όσα σημειώνει ο Λουκάς: «επιθυμία επεθύμησα τούτο το Πάσχα φαγείν μεθ’ υμών προτού με παθείν» (22,16). Και είχε αυτή την λαχτάρα ο Κύριος, διότι κατ’ αυτό επρόκειτο να εγκαινιάσει το Πάσχα της Καινής Διαθήκης, καταργώντας το Παλαιό. Θα τους παρέδιδε δηλαδή το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας. Αλλά και για έναν ακόμη λόγο. Για να τους αναγγείλει το Πάσχα της Βασιλείας των Ουρανών, το οποίο θα αποτελέσει την συνέχεια αυτού, το οποίο εορτάζει τώρα μαζί τους. Οι μαθητές, διά της μεθέξεώς των στο ζωοποιό σώμα και αίμα του Χριστού, ενώθηκαν μυστικά σ’ ένα σώμα μαζί του. Η μυστική εμπειρία αυτής της ενώσεως είναι η εμπειρία του Καινού Πάσχα, είναι η απαρχή, ο αρραβώνας της πλήρους και τελείας ενώσεως και εν ταυτώ της πλήρους και τελείας ευφροσύνης και αγαλλιάσεως, την οποία πρόκειται να απολαύσουν όχι μόνον οι μαθητές, αλλά και όλα τα πιστά μέλη της Εκκλησίας, στην ανέσπερη ημέρα της Βασιλείας των Ουρανών. Αυτήν ακριβώς την πραγματικότητα περιγράφει και ο Μέγας Βασίλειος σε μια ευχή της Θείας Λειτουργίας του «Ος εστίν…Λόγος ζών, Θεός αληθινός…ο αρραβών της μελλούσης κληρονομίας, η απαρχή των αιωνίων αγαθών…». Τούτο το Πάσχα είναι επίσης και μυστικόν, επείδη κατά τρόπον μυστικόν ενούμεθα με τον Χριστόν διά της μεταλήψεως των αχράντων μυστηρίων. Γι’ αυτό και ψάλλουμε την ώρα αυτή το τροπάριο «του Δείπνου σου του μυστι-κού σήμερον υιέ Θεού κοινωνόν με παράλαβε…». Αυτό επίσης θέλει να δηλώσει και ο υμνογράφος στο τροπάριο του αναστασίμου κανόνος «…και Πάσχα το μυστικόν σοις Χριστέ μαθηταίς ευηγγελίσαντο». Αντίθετα το αιώνιον Πάσχα δεν θα είναι πλέον μυ-στικόν, αλλά φανερόν, σύμφωνα με τον λόγον του αποστόλου Παύλου «όταν ο Χρι-στός φανερωθεί, η ζωή ημών, τότε και υμείς συν αυτώ φανερωθήσεσθε εν δόξη» (Κολ. 3,4). Σ’ εκείνο το Πάσχα θα έχουμε άμεση την θεωρία και εν ταυτώ την άρρητη ηδονή και ευφροσύνη, που πηγάζει από την θεωρία της θείας δόξης. Θα βλέπουμε και θα απολαμβάνουμε πρόσωπον προς πρόσωπον τον επουράνιον νυμφίον Χριστόν, καθώς μας βεβαιώνει ο απόστολος: «Βλέπομεν γαρ άρτι δι’ εσόπτρου εν αινίγματι, τότε δε πρόσωπον προς πρόσωπον» (Α΄ Κορ.13,12) και παλιν «Οψόμεθα αυτόν καθώς εστίν» (Α΄ Ιω. 3,2). Την ίδια αυτή πραγματικότητα θέλει να δηλώσει ο υμνογράφος σ’ ένα άλλο τροπάριο του αναστασίμου κανόνος: «…ώ σοφία και Λόγε του Θεού και δύναμις, δίδου ημίν εκτυπώτερον σού μετασχείν εν τη ανεσπέρω ημέρα της Βασιλείας σου».

Μακάρι, αγαπητέ φίλε αναγνώστα, να αξιωθούμε και εμείς αυτής της «εκτυπωτέρας» μεθέξεως και χαράς της Βασιλείας των Ουρανών. Αμήν.