Περί μεταπατερικής Θεολογίας ( Μητροπολίτου Γόρτυνος & Μεγαλοπόλεως Ιερεμίου)

ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΟ ΕΓΚΥΚΛΙΟ ΚΗΡΥΓΜΑ  

TOY ΣΕΒΑΣΜΙΩΤΑΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ 

ΓΟΡΤΥΝΟΣ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΕΩΣ κ. ΙΕΡΕΜΙΟΥ

 Δημητσάνα - Μεγαλόπολη, Κυριακή 15 Μαΐου 2011

1. Παρακαλώ, αδελφοί μου χριστιανοί, να προσέξετε ιδιαίτερα το σημερινό μου κήρυγμα, γιατί θα ομιλήσω για μία αμαρτία που γίνεται εδώ και χρόνια, αλλά και σήμερα ιδιαίτερα, σχετικά με την σχέση μας προς τους αγίους Πατέρες.

Όλοι λέμε στις προσευχές μας «Δι᾽ ευχών των αγίων Πατέρων ημών», αλλά σημασία έχει το αν μελετούμε την διδασκαλία των αγίων Πατέρων, αν την εφαρμόζουμε και αν την κηρύττουμε σωστά στον λαό.

(α) Για να σας πω λίγα λόγια περί των αγίων Πατέρων, λίγα μόνο, σας λέγω πρώτον ότι αυτοί είναι οι αυθεντικοί ερμηνευτές της Αγίας Γραφής και θα σας πω γιατί: Η Αγία Γραφή είναι θεόπνευστο βιβλίο. Άνθρωποι μεν την έγραψαν, αλλά την έγραψαν με την επιφοίτηση του Αγίου Πνεύματος. Και αφού λοιπόν η Αγία Γραφή γράφτηκε με την επιφοίτηση του Αγίου Πνεύματος, άρα και αυτός που θέλει να ερμηνεύσει την Αγία Γραφή, πρέπει να έχει και αυτός τον φωτισμό του Αγίου Πνεύματος. Είναι πολύ λογικό αυτό που σας λέω. Και, για να αναφέρω εδώ το παράδειγμα του μακαριστού πατρός Ιωάννου Ρωμανίδη, λέω ότι όχι μόνο αυτός που έγραψε το βιβλίο των Μαθηματικών πρέπει να ξέρει Μαθηματικά, αλλά και αυτός που διδάσκει Μαθηματικά πρέπει να γνωρίζει την επιστήμη αυτή.

Οι άγιοι δε Πατέρες είναι, όπως είπα, οι αυθεντικοί ερμηνευτές της Αγίας Γραφής, γιατί με την άσκησή τους στην πνευματική ζωή καθάρισαν την ψυχή τους και έγιναν δοχεία του Αγίου Πνεύματος. Έτσι λοιπόν κατανοούν σωστά την θεόπνευστη Αγία Γραφή. Γι᾽ αυτό και μόνο σ᾽ αυτούς εμπιστευόμαστε και μόνο αυτούς δεχόμαστε ως αληθινούς ερμηνευτές της Αγίας Γραφής.

(β) Σαν σωστοί ερμηνευτές της Αγίας Γραφής οι άγιοι Πατέρες είναι και σωστοί καθοδηγητές των ανθρώπων προς τον Θεό. Είναι μια επιστήμη ολόκληρη αυτό, αδελφοί χριστιανοί, το να καθοδηγεί κανείς σωστά μια ψυχή προς τον Θεό. Και την επιστήμη αυτή την γνωρίζουν καλά οι άγιοι Πατέρες μας και την εκθέτουν με σαφήνεια στα βιβλία τους. Σχετικά μ᾽ αυτό, για να μη σας λέω πολλά, αρκούμαι μόνο σε αυτά τα λίγα: Οι άγιοι Πατέρες διδάσκουν ότι για να βρούμε τον Θεό και να ενωθούμε μαζί Του – «θέωση» το λέμε αυτό – βασικό είναι το να καθαρίσουμε την καρδιά μας από τα αμαρτωλά πάθη, γιατί είναι αδύνατο για τον Θεό να ενωθεί με ακάθαρτο. Και οι άγιοι Πατέρες γνωρίζουν από την πείρα τους τον τρόπο και την μέθοδο για τον καθαρμό της ψυχής. Και η μέθοδος αυτή είναι η άσκηση. Οι αθλητές κάνουν ασκήσεις για να αποκτήσουν γερό σώμα. Και οι μαθητές κάνουν «εξερσάϊζες» για να μάθουν αγγλικά. Ομοίως και ο χριστιανός πρέπει να κάνει άσκηση· πρέπει δηλαδή ο κάθε ένας μας, κατά το μέτρο του δυνατού, να γίνει ασκητής. «Ει τις των χριστιανών πολιτευθεί αλλέως, ουκ όψεται το Πρόσωπον Χριστού του Βασιλέως», έλεγε ένα παλαιό ποίημα. Έτσι είναι χριστιανοί μου! Με καλοπέραση και με τρυφηλή ζωή δεν μπορούμε να βρούμε και να ζήσουμε τον Θεό. Οι άγιοι έζησαν ασκητικά και όχι με τρυφηλότητα.

2. Τι συμβαίνει όμως τώρα; Ακούστε: Διαβάζοντας μερικοί τους λόγους των αγίωνΠατέρων βλέπουν σ᾽ αυτούς όλο ερμηνείες της Αγίας Γραφής και όλο να γίνεται λόγος για άσκηση και για «στενή και τεθλιμμένη» οδό και λέγουν: Δεν γίνονται αυτά σήμερα, αυτά που λέγουν οι Πατέρες. Αυτά ήταν για την δική τους εποχή και όχι για την δική μας. Σήμερα έχουμε ανάγκη από μια άλλη θεολογία. «Μετα-πατερική», λοιπόν, θεολογία!... Το κακό αυτό, χριστιανοί μου, δεν είναι τωρινό. Έχει χρόνια που έγινε η ζημιά αυτή στην πατρίδα μας.

(α) Χρόνια τώρα, καλοί και μορφωμένοι ιεροκήρυκες δεν κάνουν στα κηρύγματά τους ερμηνευτικό κήρυγμα στην Αγία Γραφή, όπως έκαναν οι άγιοι Πατέρες, και δεν ομιλούν, όπως έκαναν πάλι αυτοί, για κόλαση και για παράδεισο, γιατί «σοκάρουν» τάχα οι λέξεις αυτές στην εποχή μας και καταθλίβουν ψυχολογικά τους ανθρώπους. Και η Εκκλησία – λέγουν οι μεταπατερικοί αυτοί – πρέπει σήμερα να γίνει σύγχρονη, για να γίνει δεκτή από τον λαό. Διαφορετικά, λέγουν, θα αποτύχει!...Σαν δεν ντρέπονται οι κύριοι αυτοί!...

(β) Αλλά έγινε και η άλλη προσβολή κατά της μνήμης των αγίων Πατέρων, που δεν την νοήσαμε καν, γιατί είμαστε άγευστοι του πατερικού πνεύματος. Ακούστε: Εμείς οι Ορθόδοξοι γνωρίζουμε καλά ότι οι άγιοι Πατέρες είναι ενωμένοι και ότι η διδασκαλία τους είναι ένας «πύργος ομοφωνίας» και όχι «πύργος Βαβέλ», διαφωνίας δηλαδή. Οι προτεστάντες όμως παλαιότερα, τον 19ο αιώνα, διχοτόμησαν τους Πατέρες και τους χώρισαν σε «βιβλίζοντες» και «ελληνίζοντες». Δεν μας πειράζει ο λόγος τους αυτός ο προτεσταντικός. Αιρετικοί είναι και αιρετικά λέγουν. Το κακό όμως είναι ότι η αίρεση αυτή, η πλάνη αυτή, περί χωρισμού των Πατέρων σε δύο παρατάξεις, ήλθε και στον χώρο μας, χωρίς να πολεμηθεί επίσημα και δυναμικά. Λάθος έκανα! Βρέθηκαν στην ελλαδική μας Εκκλησία τρεις αγωνιστές κατά της αιρέσεως ότι οι άγιοι Πατέρες δεν έχουν τάχα ενότητα στην θεολογία τους. Προς τιμήν τους γράφω τα ονόματά τους: Ο ένας είναι ο μακαριστός πατήρ Ιωάννης Ρωμανίδης, ο άλλος είναι ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης της ιδιατέρας μου πατρίδος Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου κ. Ιερόθεος και ο τρίτος είναι ο λαμπρός Καθηγητής του Πανεπιστημίου, Πρωτοπρεσβύτερος π. Γεώργιος Μεταλληνός. Τους ευχαριστούμε και τους ευχόμαστε την απόλαυση της Βασιλείας του Θεού.

(γ) Αλλά λέγεται, χριστιανοί μου, και στους λόγους και στις συζητήσεις πολλών μία άλλη έκφραση σχετικά με τους αγίους Πατέρες, που δεν πρέπει να λέγεται. Λέγουν πολλοί: «Στην εποχή των αγίων Πατέρων» γινόταν έτσι. Αυτός ο λόγος για «εποχή των αγίων Πατέρων» δεν πρέπει να λέγεται, όπως πολύ καλά μας το αποδεικνύει και μας το τονίζει ο ορθόδοξος πατήρ Φλωρόφσκυ. Γιατί μιλώντας για κάποια εποχή των αγίων Πατέρων είναι σαν να λέγουμε ότι σήμερα δεν έχουμε αγίους Πατέρες. Αλλά οι άγιοι Πατέρες αναδεικνύονται με την Χάρη του Αγίου Πνεύματος. Λέγοντας λοιπόν ότι σήμερα δεν υπάρχουν άγιοι Πατέρες είναι σαν να λέγουμε ότι δεν υπάρχει σήμερα Άγιο Πνεύμα στην Εκκλησία. Και όποιος βέβαια πει αυτό, είπε πέρα για πέρα μία μεγάλη βλασφημία κατά του Αγίου Πνεύματος. Πάντοτε, χριστιανοί μου, σε κάθε εποχή, θα υπάρχουν άγιοι Πατέρες, γιατί πάντοτε υπάρχει Εκκλησία με το Άγιο Πνεύμα σ᾽ Αυτή. Άλλο βέβαια που για την πληθύνουσα σήμερα αμαρτία λιγοστεύουν οι Πατέρες. Πάντως κουράγιο, χριστιανοί μου, και μη φοβάστε. «Ουκ εκλείψουσι τη Ορθοδοξία στρατιώται», όπως έλεγε συχνά ο Γέροντας της Φλώρινας πατήρ Αυγουστίνος.

3. Τέλος, σχετικά με το σημερινό μου κήρυγμα λέω γενικά: Το να παραθεωρούμε την διδασκαλία των αγίων Πατέρων της Εκκλησίας μας και να σοφιζόμαστε να διδάξουμε στον λαό μας μία άλλη διδαχή, καλή βέβαια και ωφέλιμη, αλλά όχι την ακριβώς πατερική διδασκαλία, με την πρόφαση μάλιστα ότι αυτή η πατερική διδασκαλία δεν είναι για την εποχή μας, αυτό λέγω, αν το πούμε και το κάνουμε, είναι βλασφημία κατά του Αγίου Πνεύματος. Γιατί με τον φωτισμό του Αγίου Πνεύματος εθεολόγησαν οι άγιοι Πατέρες.

Χριστιανοί μου! Θέλω όλα όσα θα σας λέω να είναι από την δεξαμενή των αγίων Πατέρων. Θέλω να σας είμαι ένας πατερικός και όχι μεταπατερικός κήρυκας του λόγου του Θεού. Να εύχεσθε αυτό για μένα στον Ιησού Χριστό και στην Παναγία μας. Και, επειδή έχετε καλή «προίκα» από τους ευσεβείς παππούδες και γιαγιάδες σας, και έχετε γι᾽ αυτό καλό αισθητήριο Ορθοδοξίας, σας παρακαλώ, όπου στις πράξεις μου και στα λόγια μου με βλέπετε να ξεφεύγω από το πατερικό και να στρέφομαι προς το μεταπατερικό, να μου το λέτε για να διορθώνομαι. Στην Εκκλησία μας, στην Οικογένεια μας αυτή την ιερή, ο ένας πρέπει να βοηθάει τον άλλο για την σωτηρία του. Εγώ να βοηθάω εσάς και εσείς εμένα.

http://www.imgortmeg.gr/index.php?option=com_docman&Itemid=10

«Πατερική Θεολογία και μεταπατερική αίρεση»