Ο
άγιος ιερομάρτυς Κλήμης επίσκοπος Αγκύρας
Του Πρωτοπρεσβυτέρου Γεωργίου Δορμπαράκη
«Ο μακάριος αυτός και θεσπέσιος Κλήμης
σε όλη σχεδόν την ανθρώπινη ζωή του πέρασε μαρτυρικά. Διότι επί είκοσι οκτώ
χρόνια παρατάθηκε ο αγώνας του προς τους τυράννους, χωρίς να διακόπτεται από
κάποια εκεχειρία ούτε από κάποια ανακωχή και ειρήνη, όπως γίνεται στους
πολέμους, ώστε ανανεωμένοι οι αντίπαλοι να ξαναρχίσουν και πάλι τον πόλεμο.
Αντιθέτως, οι τύραννοι δυνατοί και σκληροί τον πολεμούσαν διαρκώς, ο ίδιος δε
υπέμενε σαν να έπασχε κάποιος άλλος, παρά το πλήθος και τη συνεχή φορά των
κακών. Πέρασε λοιπόν από κάθε είδος βασανιστηρίων και αφού έλεγξε τους
κυρίαρχους τότε τυράννους και βασιλείς και έγινε θέατρο σε όλη σχεδόν την
οικουμένη, κατέπληξε ακόμη και τους αγγέλους με την καρτερικότητά του και έτσι
έλαβε το στεφάνι της δόξας. Καταγόταν από την πόλη Άγκυρα της Γαλατίας και ο
πατέρας του ήταν ειδωλολάτρης, η δε μητέρα του ευσεβής και πιστή χριστιανή,
ονόματι Σοφία. Ακολούθησε ο άγιος τον μοναχικό βίο από δώδεκα ετών. Στα είκοσι
χρόνια του η Εκκλησία τον έκανε αρχιερέα. Άθλησε επί των βασιλέων Διοκλητιανού
και Μαξιμιανού. Τα είδη των βασάνων που πέρασε ήταν τα παρακάτω: Τον ανάρτησαν
σε ξύλο και τον μάτωσαν με ξυσμούς. Τον κτύπησαν με πέτρες, όπως επίσης του
κτύπησαν το στόμα με σκληρά αντικείμενα. Τον έβαλαν στη φυλακή. Τον έδεσαν σε
τροχό και τον κτύπησαν με ρόπαλα. Τον κατέκοψαν με μαχαίρια. Του ξανακτύπησαν
το στόμα με ξυλόκαρφα. Του σύντριψαν τις σιαγόνες και του έσπασαν όλα τα
δόντια. Τον έδεσαν με σίδερα και τον ξανάριξαν στη φυλακή. Του πέρασαν στα
αυτιά σιδερένιες πυρωμένες βελόνες.
Τον έριξαν σε λαμπάδες φωτιάς. Τον έδεσαν
σε μεγάλη πέτρα και τον κτύπησαν με σκληρά αντικείμενα στο πρόσωπο και το
κεφάλι. Και παρόλο ότι καθημερινά λάμβανε πενήντα πληγές, αυτός υπέμενε.
Τελευταίο δε, έκοψαν τα κεφάλια αυτού και του μαθητή του αγίου Αγαθαγγέλου στην
Άγκυρα της Γαλατίας. Τελείται η σύναξή τους στον αγιότατο ναό τους, εκεί που
έγινε το μαρτύριο, που βρίσκεται πέρα από την περιοχή του Ευδοξίου, πιο πέρα
από το Ανάπλι, και στην αγιότατη Εκκλησία της Αγίας Ειρήνης της παλαιάς και της
νέας».
Η επισήμανση του συναξαρίου του αγίου
Κλήμεντα, ότι όλη η ζωή του ήταν μία μαρτυρική πορεία, αποτελεί και το κεντρικό
σημείο που προβάλλει ο άγιος υμνογράφος Θεοφάνης, ο ποιητής του κανόνα του
αγίου. «Διάνυσες εκτεταμένους αγώνες πάνω στη γη, όσιε, και αξιώθηκες να λάβεις
έτσι το στεφάνι της βασιλείας των ουρανών» («Εκτεταμένους αγώνας επί της γης
διανύσας, όσιε, βασιλείας ουρανών ηξιώθης στέφανον λαβείν»). «Υπέμεινες,
πάνσοφε, τις πληγές των βασάνων, τις πολυχρόνιες και μακρότατες, γι’ αυτό και
αποδείχτηκες πολύαθλος» («Αικίσεις, πάνσοφε, καρτερών, τας πολυχρονίους και
μακροτάτας, πολύαθλος πέφηνας»). Πράγματι, είναι να απορεί κανείς για το πλήθος
και τη διάρκεια των βασανιστηρίων που υπέμεινε ο άγιος, με σταθερό λογισμό,
προσβλέποντας πάντοτε στον Κύριο Ιησού Χριστό. Δεν κατέπεσε με τα πρώτα
κτυπήματα. Οι δήμιοι υπήρξαν απέναντί του μεθοδικοί και σκληροί: ήξεραν πώς να
τον βασανίζουν, χωρίς να επιφέρουν όμως το αποφασιστικό κτύπημα. Αλλά βεβαίως
έμεναν στην επιφάνεια των βασανιστηρίων τους. Αγνοούσαν και δεν μπορούσαν να
δουν βεβαίως ότι τα κτυπήματα αυτά, μεταποιούμενα από την πίστη του αγίου και
τη χάρη του Θεού, γίνονταν γι’ αυτόν, αλλά και για όλη την
οικουμένη, «κατορθώματα και πανηγύρι». «Το ιερότατο πανηγύρι των
κατορθωμάτων σου, που φωτιζόταν από το ουράνιο φως, φωτίζει αυτούς που
κραυγάζουν: Είσαι ευλογημένος Κύριε, Θεέ των Πατέρων μας» («Η των σων
κατορθωμάτων ιερωτάτη πανήγυρις, ουρανίω φωτί λαμπομένη, καταυγάζει τους
κράζοντας∙ Ευλογητός ει, Κύριε, ο Θεός των Πατέρων ημών»). Αυτή είναι η
μυστική διάσταση των δοκιμασιών και των βασάνων που υφίσταται ένας χριστιανός:
έχοντας λόγο για τα βάσανα που περνά – την πίστη και την αγάπη του για τον
Χριστό – αυτά γίνονται η τρυφή και η διασκέδασή του. Δεν χαίρεται δηλαδή για τα
βάσανα καθεαυτά – αυτό συνιστά ψυχική αρρώστια, όπως έχουμε ξαναπεί - αλλά για
το τι προκαλούν αυτά και στον ίδιο και σε όλη την οικουμένη: την αύξηση της
χάρης του Θεού, τη φανέρωση της Βασιλείας του Θεού.
Δεν πρέπει να θεωρούμε παράδοξο τον
λόγο περί της παγκοσμιότητας του μαρτυρίου ενός μάρτυρα. Διότι είπαμε ότι και ο
ίδιος πανηγυρίζει, αλλά και όλη η οικουμένη, δηλαδή όλη η Εκκλησία, η επίγεια
και η ουράνια. Όταν πάσχει ένας πιστός για την πίστη του στον Χριστό, σημαίνει
ότι κατεξοχήν τότε ενεργοποιεί τη θέση του ως μέλος Χριστού, ως μέλος δηλαδή
Εκείνου που έπαθε υπέρ ημών. Και συνδεδεμένος έτσι με τον Χριστό, άρα και με
όλον τον κόσμο, τον οποίο προσέλαβε ο Χριστός, απλώνει τη χάρη που εισπράττει
διά του μαρτυρίου του και σε όλα τα υπόλοιπα μέλη, ακόμη και σε εκείνα που
ακόμη δεν έχουν γίνει ενεργά διά του αγίου βαπτίσματος, όπως και σε
όλη τη δημιουργία. Πρόκειται για τη συμμετοχή των αγίων στην καθολικότητα της
σωτηρίας που έφερε ο ίδιος ο Χριστός. Την αλήθεια αυτή δεν τονίζει ο άγιος
Θεοφάνης μόνον με το παραπάνω αναφερθέν τροπάριο, αλλά και με άλλα, όπως αυτό
της εβδόμης ωδής του κανόνα: «Με το φως του μαρτυρίου σου, χαροποίησες την
οικουμένη, καθώς έψελνες στον Χριστό με την καθαρότητα της διάνοιας και της
ψυχής σου: Είσαι ευλογημένος Κύριε, Θεέ των Πατέρων μας» («Τη αίγλη του
μαρτυρίου, την οικουμένην εφαίδρυνας, αναμέλπων Χριστώ, διανοίας και ψυχής
καθαρότητι∙ Ευλογητός ει, Κύριε, ο Θεός των Πατέρων ημών»).
Ο άγιος Θεοφάνης αξιοποιεί αυτό που
κάνουν όλοι οι υμνογράφοι σε ανάλογες περιπτώσεις: το όνομα του αγίου:
«Κλήμης», αλλά και τον τόπο της επισκοπής του: «Άγκυρα». Αφενός το όνομά του
τον παραπέμπει στη σύνδεση που έχουμε οι χριστιανοί με τον Κύριο, σύμφωνα με
Εκείνου τη διαβεβαίωση: «Εγώ ειμι η άμπελος, υμείς τα κλήματα», σύνδεση
ουσιαστική και άμεση: «Έγινες τίμιο κλήμα της αμπέλου του Χριστού, πανεύφημε
Κλήμη», («Της αμπέλου γέγονας τίμιον κλήμα του Χριστού, πανεύφημε Κλήμη»),
«Έφερες ωραίους καρπούς, επειδή υπήρξες κλήμα της ζωηφόρου αμπέλου του Χριστού»
(«Ωραίους ήνεγκας καρπούς, κλήμα της ζωηφόρου χρηματίσας αμπέλου»), αφετέρου η
Άγκυρα, της οποίας ήταν ο ποιμένας, του θυμίζει την άγκυρα της πίστεως στον
Χριστό (μη ξεχνάμε ότι η άγκυρα ήταν ένα από τα γνωστότερα πρωτοχριστιανικά
σύμβολα που δήλωνε τη στέρεα πίστη), οπότε την συνδέει με τις άλλες σχετικές
αρετές, την αγάπη και την ελπίδα. «Έβαλες θεμέλιο την πίστη σαν ασφαλή άγκυρα,
όπως και την ελπίδα και την αγάπη, και ανέθεσες τον εαυτό σου σαν αγιασμένος
ναός, Πάτερ παμμακάριε, στην αγία ιερή Τριάδα» («Την πίστιν άγκυραν ασφαλή, ως
και την ελπίδα και την αγάπην, θεμέλιον θέμενος, τη σεπτή Τριάδι σαυτόν
ανέθηκας ναόν ηγιασμένον, Πάτερ πανόλβιε»).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου