Κυριακή Α΄ Λουκά - Η θαυμαστή αλιεία και η κλήση των πρώτων μαθητών

Ευαγγελικό Ανάγνωσμα: Λουκά 5, 1-11

Η θαυμαστή αλιεία και η κλήση των πρώτων μαθητών

Οι ευαγγελικές περικοπές που διαβάζονται στη θεία λειτουργία από την επόμενη Κυριακή μετά την Ύψωση του Τιμίου Σταυρού μέχρι τα Χριστούγεννα είναι παρμένες από το ευαγγέλιο του ευαγγελιστή Λουκά. Η πρώτη περικοπή είναι η παρούσα και περιλαμβάνει: α) τη διδασκαλία του Ιησού Χριστού προς τους όχλους, β) τη θαυμαστή αλιεία και γ) την κλήση των πρώτων μαθητών. Ο Ιησούς Χριστός έχει αρχίσει τη δημόσια δράση Του και τώρα βρίσκεται στα μέρη της Γαλιλαίας και συγκεκριμένα στην όχθη της λίμνης Γεννησαρέτ.

Ένα μεγάλο πλήθος ανθρώπων ακολουθεί τον Χριστό και περιμένει να ακούσει τη διδασκαλία του. Ο Ιησούς Χριστός επιλέγει να ανέβει στη ψαρόβαρκα του Σίμωνα, του μετέπειτα αποστόλου Πέτρου, και από εκεί άρχισε να διδάσκει το πλήθος. Η ψαρόβαρκα εξασφάλιζε δυο προτερήματα: α) από εκεί μπορούσε με ασφάλεια να διδάσκει το πλήθος, χωρίς να υπάρχει ο κίνδυνος να πέσουν πάνω του οι άνθρωποι, γιατί όλοι επιθυμούσαν να τον δουν από κοντά και να τον αγγίξουν και β) κατά τη διάρκεια του κηρύγματος μπορούσε να τους βλέπει όλους κατά πρόσωπον και έτσι η επικοινωνία να είναι πιο άμεση.

Όταν ο Ιησούς Χριστός τελείωσε τη διδασκαλία του προς το συγκεντρωμένο πλήθος, στράφηκε προς τους πλοιοκτήτες και συγκεκριμένα προς τον Σίμωνα και τον προέτρεψε να ανοιχθεί στο βάθος της λίμνης και να ρίξει τα δίκτυα για ψάρεμα. Η αναφορά προς τον Σίμωνα είναι μια ακόμα επισήμανση του πρωταγωνιστικού ρόλου του Πέτρου μεταξύ του κύκλου των Δώδεκα Αποστόλων. Η προτροπή του Κυρίου, ενώ αρχικά φαίνεται φυσική, στη συνέχεια όμως και από την αντίδραση του Πέτρου θεωρείται εντελώς αφύσικη, αφού είναι αντίθετη με τις ώρες του ψαρέματος. Ένας έμπειρος ψαράς ποτέ δεν θα επιχειρούσε να ψαρέψει εκείνη την ώρα, γιατί το αποτέλεσμα του εγχειρήματός του θα ήταν ανθρωπίνως το λιγότερο απογοητευτικό.  Πρώτα – πρώτα ήταν ήδη μέρα και το ψάρεμα γινόταν μόνο νύκτα. Δεύτερο, ο Σίμων και οι συν αυτώ είχαν ανοιχθεί για ψάρεμα όλη τη νύκτα και εν τούτοις δεν κατόρθωσαν να ψαρέψουν τίποτα. Παρά τις αντίξοες αυτές συνθήκες και τα αρνητικά δεδομένα ενός τέτοιου εγχειρήματος, υπάκουσαν στον Χριστό: «επί δε τω ρήματί σου χαλάσω το δίκτυον». Κάνουν απόλυτη υπακοή στο θέλημα του Κυρίου, με αποτέλεσμα να γεμίσουν τη ψαρόβαρκα με ψάρια, ώστε να υπάρχει ο κίνδυνος να βυθιστεί από το βάρος. Για το λόγο αυτό «κατένευσαν τοις μετόχοις τοις εν τω ετέρω πλοίω» και έτσι γέμισαν και οι δυο ψαρόβαρκες.

Πάντοτε η χάρη και η δύναμη του Θεού υπερβαίνει τα όρια της φύσης, νικά την τάξη της φύσης και των ανθρωπίνων πραγμάτων. Τέτοιες περιπτώσεις υπάρχουν πολλές μέσα στην Αγία Γραφή, όπως είναι η διάβαση της Ερυθράς θάλασσας, η γέννηση του Χριστού, οι αναστάσεις νεκρών από τον Χριστό και πολλά άλλα. Όλα αυτά δεν είναι έργο της ανθρώπινης προσπάθειας, αλλά της δύναμης του Θεού. Γι΄ αυτό και το έργο των Αποστόλων και μαθητών του Χριστού δε θα στηριχτεί στις ανθρώπινες δυνάμεις, αλλά στη χάρη του Θεού.

Μετά το θαύμα αυτό ο Σίμων Πέτρος αισθάνεται τη συνείδησή του να τον ελέγχει, γιατί διαπιστώνει ότι η παρουσία του Ιησού Χριστού στην ψαρόβαρκά  του δεν είναι τυχαία, γι΄ αυτό λεει στο Χριστό: «έξελθε απ΄ εμού, ότι ανήρ αμαρτωλός ειμί, Κύριε». Ο Απόστολος Πέτρος αντιδρά στο σημείο αυτό κατά παρόμοιο τρόπο με τον Προφήτη Ησαΐα: «Ω τάλας εγώ, ότι κατανένυγμαι, ότι άνθρωπος ων και ακάθαρτα χείλη έχων εν μέσω λαού ακάθαρτα χείλη έχοντος εγώ οικώ και τον βασιλέα Κύριον σαβαώθ είδον τοις οφθαλμοίς μου» (Ησ. 6,5-6). Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι ο Χριστός στο σημείο αυτό αποκαλύπτεται στους αγράμματους ψαράδες, όπως ο Θεός αποκαλυπτόταν στους Προφήτες της Παλαιάς Διαθήκης. Γι΄ αυτό στη συνέχεια λεει στον Πέτρο: «μη φοβού• από του νυν ανθρώπους έση ζωγρών» και έτσι ο ίδιος και οι συν αυτώ γίνονται οι πρώτοι μαθητές του Κυρίου: «αφέντες άπαντα ηκολούθησαν αυτώ». Από τούδε και στο εξής οι αγράμματοι αλιείς της Γαλιλαίας θα γίνουν οι νέοι Προφήτες και διδάσκαλοι της οικουμένης.

Επίσης δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι ο Ιησούς Χριστός διδάσκει το πλήθος από την ψαρόβαρκα, στο χώρο δηλαδή της εργασίας των υποψηφίων μαθητών Του και στη συνέχεια τελεί το θαύμα της αλιείας, γεγονότα που προκαλούν «θάμβος» στον Πέτρο και στους συν αυτώ. Τα γεγονότα αυτά γίνονται η αιτία, ώστε να πεισθούν για τη θεότητα του Ιησού Χριστού και να Τον ακολουθήσουν. Το θαύμα της αλιείας λαμβάνει συμβολική, αλληγορική και παραβολική σημασία. Όπως οι ψαράδες συλλαμβάνουν στα δίκτυά τους τα ψάρια, το ίδιο και ο Ιησούς Χριστός με το λόγο και τη διδασκαλία του σαγηνεύει τους ανθρώπους. Τα ψάρια βέβαια όταν συλληφθούν στα δίκτυα, στη συνέχεια πεθαίνουν αφού αποσύρονται από το νερό που είναι ο βιολογικός τους χώρος. Σε αντίθεση με τα ψάρια, οι άνθρωποι που σαγηνεύονται από το λόγο του Θεού λαμβάνουν ζωή. Αυτό ακριβώς φανερώνει ο λόγος του Κυρίου προς τον Πέτρο: «από του νυν ανθρώπους έση ζωγρών». Δηλαδή δε θα αλλάξεις επάγγελμα, αλλά το επάγγελμά σου θα αλλάξει αντικείμενο, αντί ψάρια θα μαζεύεις ζωντανούς ανθρώπους. Αυτή είναι η σημασία του ρήματος «ζωγρώ», περιέχει την έννοια της ζωής.

Το έργο του Ιησού Χριστού, ο ευαγγελισμός των ανθρώπων, η σύνδεση των ανθρώπων με την πηγή της αλήθειας και της ζωής συνεχίζεται και σήμερα. Συνεχίζεται αδιάκοπα και διαδοχικά από τον Κύριο, τους μαθητές και Αποστόλους Του, τους Πατέρες και Διδασκάλους, τους Επισκόπους και κληρικούς της Εκκλησίας. Τη θέση της ψαρόβαρκας του Σίμωνα Πέτρου, την οποία επέλεξε ο Κύριος για να ανέβει και να διδάξει το συγκεντρωμένο πλήθος, λαμβάνει πλέον ο άμβωνας κάθε εκκλησίας. Από εκεί διαβάζεται σε κάθε θεία λειτουργία το ευαγγελικό ανάγνωσμα, ο λόγος του Κυρίου, η αιώνια διδασκαλία Του. Η διδασκαλία αυτή αγκαλιάζει ολόκληρο τον κόσμο, απευθύνεται σε όλους τους ανθρώπους και είναι επίκαιρη σε κάθε εποχή. Είναι το «ύδωρ το ζων» που προσφέρει τη ζωή και την αθανασία στους ανθρώπους. 

Ιεροδιακόνου Αυγουστίνου Κκαρά –Μητρόπολη Κωνσταντίας