Γιώργος Ν. Παπαθανασόπουλος, Άριστα από τον Αρχιεπίσκοπο στα μέλη της ΔΙΣ...

Άριστα από τον Αρχιεπίσκοπο στα μέλη της ΔΙΣ...

Του Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου

Ο Αρχιεπίσκοπος κ. Ιερώνυμος εκφράζει φανερά τη μεγάλη του ικανοποίηση από τη στάση των Μητροπολιτών μελών της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου, των οποίων ολοκληρώνεται η θητεία στο τέλος Αυγούστου. Ήδη στις εργασίες της ΔΙΣ του περασμένου Ιουλίου είχε θερμά ευχαριστήσει τους Συνοδικούς Μητροπολίτες για τη συνεργασία τους και γιατί διέψευσαν τις «Κασσάνδρες», που είχαν προμαντεύσει «ομηρικές μάχες». Ο κ. Ιερώνυμος, εμφανώς ικανοποιημένος και ανακουφισμένος από το θετικό γι’ αυτόν αποτέλεσμα, συνεχάρη τα μέλη της ΔΙΣ για τη στάση τους και που όλη η χρονιά κύλισε «χωρίς να ανοίξει μύτη» και πρόσθεσε ότι διαψεύστηκαν όλοι όσοι είχαν προβλέψει ότι «θα γίνει της Κορέας». Σημειώνεται ότι πέρυσι τέτοιες ημέρες πολλοί εκτιμούσαν ότι η Συνοδική χρονιά 2010-2011 θα ήταν μια δύσκολη χρονιά για τον κ. Ιερώνυμο, με το δεδομένο ότι στη σύνθεση της ΔΙΣ θεωρούσαν ότι υπήρχαν Μητροπολίτες με γνώσεις, εμπειρία και ισχυρή προσωπικότητα, που δεν θα άφηναν να περάσουν θέματα χωρίς να εξεταστούν επισταμένως. Οι δέκα από τους δώδεκα Μητροπολίτες μέλη της απερχόμενης ΔΙΣ έχουν εκλεγεί επί μακαριστού Αρχιεπισκόπου Χριστοδούλου και οι δύο παλαιότεροι (Σάμου και Καστορίας) είχαν ψηφίσει τον μακαριστό στην εκλογή του 1998.

Η «κασσανδρική» εκτίμηση προερχόταν από εκείνους που δεν γνωρίζουν τον κ. Ιερώνυμο. Ο Αρχιεπίσκοπος είναι άριστος στην τακτική, γνωρίζει να δρα αποτελεσματικά έξω από το φακό της επικαιρότητας, έχει καλλιεργημένη στο έπακρον τη φυσική του ικανότητα να διαχειρίζεται πρόσωπα και καταστάσεις και με κατάλληλους ελιγμούς να αποφεύγει αντιπαραθέσεις και εντάσεις. Γνωρίζει επίσης άριστα να χρησιμοποιεί το πλεονέκτημα του να έχει ο ίδιος τις πρωτοβουλίες και να τις αξιοποιεί, συνήθως πετυχημένα. Αν πάλι υπάρξει κάποια περίπτωση αντιπαράθεσης έχει την επιδεξιότητα να την περιορίσει στο στενό κύκλο της ΔΙΣ και να αποτρέψει τη δημοσιοποίηση της. Είναι χαρακτηριστικό της εποχής ότι εξαλείφθηκε το θρησκευτικό – εκκλησιαστικό ρεπορτάζ, ενώ και τους θεωρούμενους «δύσκολους» δημοσιογράφους βρίσκει τρόπους να μην τους έχει απέναντι του. Έχει ακόμη ο κ. Ιερώνυμος την επιτηδειότητα να καλύπτει τα αδύναμα σημεία του και να μην επιτρέπει να χρησιμοποιηθούν σε βάρος του.

Στην περασμένη εκκλησιαστική χρονιά η ΔΙΣ αντιμετώπισε δύσκολες καταστάσεις. Μεταξύ αυτών ήσαν τα οικονομικά, οι σχέσεις με την κυβέρνηση και οι σχέσεις με την Ιεραρχία και το ποίμνιο.

Τα οικονομικά της Εκκλησίας.

Πρώτον σοβαρότατο ζήτημα ήταν και είναι τα οικονομικά της Εκκλησίας, η οποία αντιμετωπίζει βαθιά οικονομική κρίση, ανάλογη με αυτήν του Κράτους. Το εκ μέρους της Εκκλησίας καθοριστικό σφάλμα της αγοράς από το Χρηματιστήριο μετοχών της Εθνικής Τραπέζης προς 20 και πάνω Ευρώ τη μία ( Σημ. Σήμερα είναι στα 4 Ευρώ, ή στα 20% της αξίας αγοράς τους...) οδήγησε στην εξάντληση των αποθεματικών της Εκκλησίας. Στη συνέχεια η Εκκλησία αποφάσισε να συμμετάσχει στην αύξηση του Κεφαλαίου της Εθνικής Τραπέζης και δανείστηκε από τα ΕΛΤΑ με επαχθείς όρους. Στον υπεραισιόδοξο Προϋπολογισμό του 2011 είχε προβλεφθεί η είσοδος ρευστού στο Ταμείο της Συνόδου, ύψους οκτώ περίπου εκατομμυρίων Ευρώ από τα μερίσματα της ΕΤΕ. Από αυτά δεν εισήχθη ούτε ένα Ευρώ, διότι απλούστατα η Εθνική δεν μοίρασε μέρισμα...

Η οικονομική κατάσταση επιβαρύνεται από το ότι τα αποτελέσματα της διαχείρισης των ακινήτων της Εκκλησίας είναι πολύ κατώτερα των προσδοκιών. Συνέπεια της κατάστασης αυτής είναι η Εκκλησία να κινδυνεύει, για πρώτη φορά στην ιστορία της, να προβεί σε στάση πληρωμών, ή να υποχρεωθεί να δανειστεί και πάλι, βαθαίνοντας όμως έτσι το οικονομικό πρόβλημα της. Αυτός είναι και ο λόγος που ο Αρχιεπίσκοπος ζήτησε στην Ιεραρχία του προσεχούς Οκτωβρίου να του διατεθεί ολόκληρη η πρώτη ημέρα των εργασιών της, για να μιλήσει για τα οικονομικά και διοικητικά προβλήματα που αντιμετωπίζει η Εκκλησία. Σημειώνεται ότι στον Προϋπολογισμό του 2011 η Οικονομική Υπηρεσία έδειξε ότι δεν είχε καταλάβει τίποτε από την κρίση που πλήττει την Ελλάδα και την ίδια. Η κατά την χρονιά που ολοκληρώνεται αποχώρηση του προέδρου της ΕΚΥΟ, Μητροπολίτου Ιωαννίνων κ. Θεοκλήτου και του Γενικού Διευθυντού της κ. Ζαμπέλη, - που σημειωτέον σε συζήτηση στη Μονή Πεντέλης είχαν δηλώσει υπερήφανοι για την αγορά των μετοχών της Εθνικής από το Χρηματιστήριο (...) -, ήταν κάτι το αναπόφευκτο. Τώρα τη διαχείριση των οικονομικών της Εκκλησίας έχει αναλάβει ουσιαστικά ο ίδιος ο Αρχιεπίσκοπος, αφού Γενικός Διευθυντής της ΕΚΥΟ ανέλαβε ο Αρχιμανδρίτης Αντώνιος Αβραμιώτης, στενός του συνεργάτης προ του 1998, όταν ο κ. Ιερώνυμος ήταν μέλος της Διοικούσας Επιτροπής της ΕΚΥΟ. Είναι φανερό ότι υπό την πίεση των πραγμάτων θα ληφθούν κάποια μέτρα και θα παύσει το απρόσβλητο υπηρεσιών και υπαλλήλων της Συνόδου στην κρίση...

Σχέσεις Εκκλησίας - Κράτους

Το δεύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίστηκε τον περασμένο εκκλησιαστικό χρόνο ήταν οι σχέσεις της Εκκλησίας με το Κράτος. Έγιναν συναντήσεις με τον Πρωθυπουργό και με Υπουργούς, λειτουργεί μια Επιτροπή, δόθηκε υπόμνημα της Συνόδου στην Κυβέρνηση με τα αιτήματα της, αλλά στην ουσία όλα τα «επικίνδυνα» θέματα έχουν παραπεμφθεί στις καλένδες και μάλιστα τις ελληνικές... Εξάλλου η παρουσία του Αντιπροέδρου της Κυβέρνησης κ. Ευαγ. Βενιζέλου στο Υπουργείο των Οικονομικών θεωρείται μια καλή περίπτωση για την Εκκλησία, αφού γενικά έχει αναπτυγμένες καλές σχέσεις με το ράσο και στη διαμάχη της Εκκλησίας με την Πολιτεία για το θέμα των ταυτοτήτων είχε πάρει θέση υπέρ της διατήρησης του στάτους κβο στις σχέσεις τους, όπως ρυθμίζεται από το ισχύον Σύνταγμα.

Στο θέμα της ισχύος της διάταξης και για τους κληρικούς να διορίζεται ένας σε δέκα που συνταξιοδοτούνται υπήρξε ένας συμβιβασμός με την κα Διαμαντοπούλου, ενώ αναμένεται να μην επιμείνει η Τράπεζα της Ελλάδος να συγκεντρώσει τις καταθέσεις των Νομικών Προσώπων της Εκκλησίας. Για το ζήτημα της ηλεκτρονικής ταυτότητας η ΔΙΣ έλαβε από την Κυβέρνηση τη διαβεβαίωση ότι δεν θα έχει κάποιο στοιχείο ενοχλητικό για τους Χριστιανούς πολίτες και αυτή τη διαβεβαίωση κοινοποίησε στις Μητροπόλεις. Για Προγράμματα έχει πάρει επίσης διαβεβαιώσεις, αλλά ακόμη δεν υπάρχει κάτι το συγκεκριμένο.

Η σχέση της ΔΙΣ με τα μέλη της Ιεραρχίας και το ποίμνιο.

Οι περισσότερες κινήσεις της ΔΙΣ προς την Πολιτεία αλλά και προς το ποίμνιο απέβλεπαν στη διατήρηση της ηρεμίας στο επίπεδο της Ιεραρχίας. Οι χειρισμοί όλοι, είτε για την οικονομική και κοινωνική κρίση, είτε για τον ηλεκτρονικό αριθμό, είτε για τον αριθμό των κληρικών, είτε για τα αποθεματικά των εκκλησιαστικών ΝΠΔΔ, ήσαν κυρίως με επιστολές και εγκυκλίους. Ακόμη και όταν υπήρχε λόγος και ανάγκη συναντήσεων αυτές συνοδεύονταν ή τις ακολουθούσαν γραπτά κείμενα. Scripta manent... Στην περίπτωση των αιτημάτων της Εκκλησίας, που δόθηκαν στον Πρωθυπουργό, αυτά κάλυπταν και τον πιο απαιτητικό Ιεράρχη, ενώ τα μέλη της ΔΙΣ γνώριζαν ότι δεν λαμβάνεται υπόψη η οικονομική συγκυρία και ότι τα περισσότερα είναι αδύνατο να γίνουν δεκτά. Για την οικονομική κρίση υπήρξε εγκύκλιος προς τον λαό, που και αυτής η ουσία δεν είχε κάποιο αποτέλεσμα, αφού τα ΜΜΕ ασχολήθηκαν περισσότερο με το αν ο Αρχιεπίσκοπος ήξερε το περιεχόμενο της και ποιός την έγραψε... Γενικά οι Εγκύκλιοι της ΔΙΣ που εξαπολύθηκαν διαβάστηκαν από κληρικούς στις ενορίες με ένα τρόπο επίπεδο και πέρασαν απαρατήρητες.

Μητροπολίτης με τον οποίο συζητήσαμε για το θέμα της παρουσίας της Εκκλησίας παραδέχθηκε ότι οι Εγκύκλιοι δεν είναι αποτελεσματικές από μόνες τους, αν δεν υπάρχει ζωντανή επικοινωνία με το ποίμνιο. Και βέβαια σημείωσε ότι η εκκλησιαστική κατάσταση είναι δεδομένη και η Εκκλησία οφείλει να πορευθεί με τις δυνατότητες που έχει σήμερα. Παραδέχθηκε ότι λείπει η φωνή της Εκκλησίας, ότι οι περισσότερες Συνοδικές Επιτροπές και το Διορθόδοξο Κέντρο, που στοιχίζει και ένα μεγάλο ποσό, υπολειτουργούν, ότι ο λαός έχει άμεση ανάγκη διαποίμανσης και ιεραποστολής, αλλά πρόσθεσε ότι στην παρούσα συγκυρία δεν βλέπει να μπορεί να γίνει κάτι καλύτερο. Ο ίδιος είναι από τους Μητροπολίτες που έχουν εκκλησιαστικό ήθος, που εργάζονται φιλότιμα στην επαρχία τους, που τελούν τη Θεία Λειτουργία και κηρύττουν όποτε και όπου μπορούν, αλλά που έχουν ισχυρές αναστολές να εκτεθούν στη δίνη της ευρύτερης δημοσιότητας.

Τέλος για θέματα σχέσεων των Μητροπολιτών με άλλες Ορθόδοξες Εκκλησίες υπήρξε Εγκύκλιος, που υπενθυμίζει τον πάγιο τρόπο επικοινωνίας με αυτές, ενώ υπήρξε και εγκύκλιος για να είναι προσεκτικοί οι Ιεράρχες στις δηλώσεις τους και να μην φέρνουν με αυτές σε δύσκολη θέση ολόκληρη την Εκκλησία. Ανάλογες εγκύκλιοι έχουν σταλεί και παλαιότερα και δεν είχαν κανένα αποτέλεσμα. Το ίδιο αναμένεται και τώρα.-