Στέργιος Σάκκος, Μυστικά τα του Θεού

Εἶναι γεγονός παραδεκτό καί ὁμολογούμενο ἀπό κάθε νουνεχῆ ὅτι δέν μπορεῖ ὁ ἄνθρωπος νά ἐξερευνήσει ἀπόλυτα –πολύ περισσότερο- νά κατανοήσει τά ἔργα τοῦ Θεοῦ. Κι ἄν αὐτό ἰσχύει γιά τήν φυσική δημιουργία, πολύ περισσότερο ἐφαρμόζεται στήν πνευματική. Πῶς νά συλλάβει τό περιορισμένο ἀνθρώπινο μυαλό τήν οὐσία τοῦ ἄπειρου Θεοῦ, τήν τριαδική ὑπόστασή του; Πῶς νά κατανοήσει ὅτι αὐτός ὁ Θεός ἔδωσε τόν μονογενῆ Υἱό του, νά γεννηθεῖ ὡς ἄνθρωπος ταπεινός πάνω στήν γῆ, νά πάθει καί νά σταυρωθεῖ σάν κακοῦργος γιά νά λυτρώσει ἀπό τήν κακία τούς ἁμαρτωλούς ἀνθρώπους, νά τούς καταστήσει κατά χάριν παιδιά τοῦ Θεοῦ, νά τούς ἐπαναφέρει στήν δόξα τοῦ παραδείσου;
Ὁ ἴδιος ὁ Θεός κρατᾶ τό σχέδιό του μυστικό, «μυστήριον ἀποκεκρυμμένον ἀπό τῶν αἰώνων» (Κλ 1,26· πρβλ. Ἐφ 3,9), ἀπλησίαστο ὄχι μόνο γιά τούς ἀνθρώπους ἀλλά καί γιά τούς ἀγγέλους. Μυστικά καί ἀθόρυβα ἐργάζεται ὁ Θεός. Ἡ παράδοξη καί ἰδιότυπη αὐτή τακτική ἐφαρμόζεται καί στό γεγονός τῆς ἐνανθρωπήσεως τοῦ Θεοῦ, πού σημειώνεται στήν ἀνθρώπινη ἱστορία ὡς Γέννηση τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Ἀπλά ἀλλά καί τόσο χαρακτηριστικά ὁ ἐκκλησιαστικός ὕμνος διαγγέλλει· «λαθών ἐτέχθης ὑπό τό σπήλαιον», κρυφά γεννήθηκες, Χριστέ, μέσα στό σπήλαιο. Κι ὅμως -συνεχίζει νά ἀπευθύνεται στόν Ἰησοῦ Χριστό- ὁ οὐρανός σέ κήρυξε παντοῦ προβάλλοντας σάν στόμα κραυγαλέο τό φωτεινό ἀστέρι. Ἐκεῖνο ἔφερε κοντά σου τούς μάγους πού μέ πίστη σέ προσκύνησαν. Δόξα σοι!
Ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ, ὡς ἄχρονος Θεός γεννᾶται ἀπό τόν Πατέρα ἀϊδίως, πρίν ὑπάρξει ὁ χρόνος καί ὁ κόσμος καί θά γεννᾶται ἀκατάπαυστα· «ἅμα Πατήρ, ἅμα Υἱός», θεολογοῦν οἱ ἅγιοι πατέρες. Ἀπροσπέλαστη στήν σκέψη μας ἡ ἀΐδια γέννηση τοῦ Υἱοῦ, παραπέμπει στό μυστήριο τῆς ἁγίας Τριάδος. Μέ τήν ἐνανθρώπηση ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ γεννήθηκε ὡς ἄνθρωπος «ἄνευ σπορᾶς», ἐκ τῆς Παρθένου. Αὐτή ἡ δεύτερη γέννηση εἶναι ἕνα ἱστορικό γεγονός, τοῦ ὁποίου πεῖρα μπορεῖ νά λάβει καθένας. Κι ὅμως, δέν τό ἀντιλήφθηκαν οἱ τόσοι κάτοικοι τῆς Βηθλεέμ οὔτε κἄν οἱ ἔνοικοι τοῦ πανδοχείου, στοῦ ὁποίου τόν σταῦλο ἡ Παρθένος γέννησε τόν μονογενῆ υἱό της. Μόνο κάποιοι ἁπλοϊκοί ποιμένες δέχθηκαν τό μήνυμα τοῦ ἀγγέλου καί ἦρθαν νά προσκυνήσουν στήν φάτνη τόν θεῖο βασιλιά ἐκπροσωπώντας τόν ἀδιάφθορο λαό τοῦ Ἰσραήλ, πού μέ ὁδηγό τίς προφητεῖες τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης περίμενε τόν Μεσσία. Ὁ ἴδιος ἄγγελος μέ τήν μορφή φωτεινοῦ ἄστρου μήνυσε τό μεγάλο γεγονός καί στούς σοφούς μάγους καί τούς ὁδήγησε ἀπό τήν ἀνατολή ὥς τήν «οἰκίαν» ὅπου στό μεταξύ εἶχε μεταφερθεῖ ἡ ἁγία οἰκογένεια. Εἶναι οἱ ἐκπρόσωποι τῶν εἰδωλολατρικῶν ἐθνῶν, πού διατηροῦσαν ζωηρή τήν προσδοκία γιά τήν γέννηση τοῦ Λυτρωτῆ.
Μυστικά ἐργάζεται ὁ Θεός, ὅμως δέν μένουν ἄγνωστα τά μυστικά του σ᾽ ἐκείνους πού πραγματικά ἐπιθυμοῦν νά τά γνωρίσουν καί εἰλικρινά ἐνδιαφέρονται νά οἰκειοποιηθοῦν τήν θεϊκή προσφορά, τήν σωτηρία. Ὁ ἄχρονος Υἱός πού γεννᾶται ἀϊδίως ἐκ τοῦ Πατρός, πού γεννήθηκε ἐν χρόνῳ ἀπό τήν Παρθένο Μητέρα του, ἐξακολουθεῖ νά γεννιέται ἀέναα στίς καρδιές πού ἐπιζητοῦν τήν κοινωνία μαζί του. Κι ὅπως «λαθών ἐτέχθη» στό ταπεινό σπήλαιο τῆς Βηθλεέμ, ἔτσι κρυφά, μυστικά, προσεγγίζει κάθε καλοπροαίρετη ψυχή πού τόν ἀποζητᾶ καί σ᾽ αὐτήν ἀποκαλύπτει τά μυστικά του.
Τί νά ζητᾶ ἄραγε ὁ Θεός, ποιές προϋποθέσεις ἀπαιτεῖ γιά νά φανερώσει στόν ἄνθρωπο τά μυστικά του; Ὅπως γιά νά μελετήσουμε τήν φυσική δημιουργία ἀπαιτεῖται νά λειτουργοῦν σωστά οἱ αἰσθήσεις μας καί νά διαθέτουμε τήν ἀνάλογη γνώση καί τά κατάλληλα ὄργανα, ἔτσι γιά νά προσεγγίσουμε τόν Θεό, νά οἰκειωθοῦμε τό σχέδιο τῆς θείας οἰκονομίας χρειαζόμαστε πίστη καί ἁγνότητα, πού ἐπιτυγχάνονται μέ μετάνοια καί ταπείνωση. Ψηλά εἶναι ὁ Θεός, μά γιά νά φθάσεις νά τόν δεῖς, γιά νά ἀξιωθεῖς νά μπεῖς στά μυστικά του, πρέπει νά σκύψεις, νά ἀγαπήσεις τήν σιωπή καί τήν ἀφάνεια, ν᾽ ἀπαρνηθεῖς τό θέλημά σου καί νά ἐγκολπωθεῖς τοῦ Θεοῦ τό θέλημα. Δοξολογεῖ τόν οὐράνιο Πατέρα ὁ Ἰησοῦς Χριστός διότι τό σχέδιό του πού τό ἀπέκρυψε ἀπό «σοφῶν καί συνετῶν», τό ἀποκάλυψε στούς ταπεινούς μαθητές του, πού μέ ἀφοσίωση τόν ὑπήκουσαν (βλ. Μθ 11,24-25).
Ὑπακοή στό θέλημα τοῦ Θεοῦ εἶναι τό πρῶτο βῆμα γιά νά μπεῖς στά μυστικά τοῦ Θεοῦ. Μερικοί πρακτικοί τρόποι ἐφαρμογῆς τοῦ θελήματος τοῦ Θεοῦ εἶναι ἡ μελέτη τῆς ἁγίας Γραφῆς -αὐτή περιέχει τό θέλημα τοῦ Θεοῦ-, ἡ προσευχή, ἡ μετάνοια, ἡ ταπείνωση, γενικά ἡ πνευματική ζωή καί μάλιστα ἡ συνειδητή μετοχή στά ἱερά μυστήρια τῆς Ἐκκλησίας.
Εἶναι γεγονός ὅτι μᾶς ἐντυπωσιάζει ὁ θόρυβος, ἡ διαφήμιση, ἡ προβολή. Ἔτσι ἦταν πάντα οἱ ἄνθρωποι. Ὡστόσο, τό ἔργο τοῦ Θεοῦ, πού συμπίπτει μέ τήν βαθύτερη ἐπιθυμία ὅλων μας, τήν αἰώνια εὐτυχία ἤ -πιό θεολογικά- τήν σωτηρία μας, ἐπιτελεῖται μυστικά, στόν ἔσω ἄνθρωπο, στό ταμεῖον τῆς ψυχῆς. Κανείς ἀπό τούς γύρω δέν ὑποψιάζεται τί ἐπιτελεῖται στήν ψυχή πού εἰλικρινά παραδίδεται στό θέλημα τοῦ Θεοῦ, ὅπως κανείς ἐκεῖνο τό βράδυ στήν Βηθλεέμ δέν ὑποψιαζόταν τί συνέβαινε στόν ταπεινό σταῦλο, πού εἶχε ἤδη μεταποιηθεῖ σέ οὐρανό, ἀφοῦ ἐκεῖ μέσα στό παχνί τῶν ζώων φιλοξενοῦσε τόν ἴδιο τόν Θεό.

(Στέργιος Σάκκος, ομότιμος καθηγητής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης)