ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΕΝΩΣΙΣ ΘΕΟΛΟΓΩΝ (Π.Ε.Θ)
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ν. ΗΛΕΙΑΣ
Πύργος, 20 /12/2010
ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
Με επιτυχία η εσπερίδα για το μάθημα των Θρησκευτικών
Η Σχολική Σύμβουλος της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Ν. Ηλείας κ. Ψαρράκου Αγγελική και το Παράρτημα Ν. Ηλείας της Πανελλήνιας Ένωσης Θεολόγων, με την ηθική και υλική στήριξη της Ιεράς Μητροπόλεως Ηλείας, συνδιοργάνωσαν εσπερίδα το Σάββατο, 18/12/2010 και από 5.30 μ.μ στο 6ο Δημοτικό Σχολείο Πύργου,
με θέμα :
<< Η διαθεματική προσέγγιση του μαθήματος των Θρησκευτικών στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση >>
Εισηγητές ήσαν οι:
Σταμάτης Πορτελάνος, Επίκουρος Καθηγητής Παιδαγωγικής Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, με θέμα: << Η Θρησκευτική αγωγή απέναντι στις σύγχρονες προκλήσεις >>
Παναγιώτης Ζεύλας, Σχολικός Σύμβουλος Α/θμιας Εκπ/σης Ν. Αχαΐας, με θέμα: << Διαθεματική προσέγγιση διδακτικής ενότητας >>
Παύλος Παγκράτης, καθηγητής Θεολόγος, Μsc Θεολογίας, Γραμματέας Παραρτήματος Ν. Ηλείας της Π.Ε.Θ, με θέμα: << Εμπειρίες από την διδακτική πράξη του μαθήματος των Θρησκευτικών στην Δ.Ε.>>
Η εσπερίδα απευθυνόταν κυρίως σε διδάσκοντες στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση καθώς και σε γονείς και κηδεμόνες. Παρέστησαν μεταξύ των επισήμων και: O Θεοφιλέστατος Επίσκοπος Ωλένης κ. κ. Αθανάσιος, οι Σχολικοί Σύμβουλοι Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης κ. Α. Ψαρράκου, Χ. Ρόρρη, η Σχολική Σύμβουλος των Θεολόγων Ν. Ηλείας κ. Αι. Μπαλή, η Δντρια Β/θμιας Εκπ/σης κ. Κ. Γερολυμάτου, οι Προϊστάμενοι Γραφείων Αθμιας Εκπ/σης κ. Δ. Αλεξόπουλος και Γ. Φωτόπουλος και Β/θμιας κ. Ν. Αγγελόπουλος, καθώς και πλήθος εκπαιδευτικών και των δύο βαθμίδων.
Ο κ. Πορτελάνος μεταξύ των άλλων ανέφερε: <<>
Στην αρχαία Αθήνα το αγαθό της παιδείας παρέχεται με την ανάγνωση του Ομηρικού έπους ενώπιον όλης της κοινότητας και τη γυμνασία σώματος και ψυχής. Το θρησκευτικό συναίσθημα αφυπνίζεται με τη λογοτεχνία και τη μουσική, τη συμμετοχή στη δημόσια και στην οικογενειακή λατρεία των θεών. Οι έννοιες του πολίτη, της φιλοσοφίας, της παιδείας είναι ταυτισμένες με την αρετή και με ένα λόγο ενδιάθετο και εκφερόμενο που εκβάλλει στη μεταφυσική, που με την ευρύτερη έννοια του όρου είναι και θεο-λογία. Η διδακτική μεθοδολογία, ως εκπαδευτικό μέσο, η επαγωγή ή απαγωγή που αξιοποιούνται για την έρευνα του επιστητού σχετίζονται με τη μεταφυσική και την ηθική. Η σωκρατική μέθοδος (μαιευτική) έχει το νόημα με τις κατάλληλες ερωτήσεις να οδηγήσει τον άνθρωπο στον ηθικό νόμο. Η αρετή για το Σωκράτη είναι διδακτή στο βαθμό που συνδέεται με τη συνείδηση και την έλλογη αυτεπίγνωση. Η έννοια του ανθρώπου υπερβαίνει την έννοια του κράτους. Ο Αριστοτέλης με την επαγωγή, την αντίληψη του εμπειρικού κόσμου και με την αναγωγή αναζητεί την Αιτία της ύπαρξης των όντων. Επομένως δεν νοείται διχασμός των όρων και των εννοιών εκπαίδευσης και παιδείας.
1. Η παιδεία έχει αποκλειστικό σκοπό με όλα τα γνωστικά αντικείμενα και τα Προγράμματα Σπουδών να συντελέσει στην εξέλιξη της προσωπικότητας του παιδιού, η οποία έχει σχέση με το «καθόλου» της ανθρώπινης υπόστασης. Η αγωγή αποτελεί πρωταρχική λειτουργία της συνολικής ζωής, που διαπερνά όλες τις εποχές και στην οποία ενυπάρχει μια ορισμένη προβληματική, που πηγάζει από τη γενική συνάφεια της ζωής.
2. Η θρησκευτική αγωγή είναι μέρος αυτής της αγωγής που εντάσσεται οντολογικά στην έννοια της παιδείας και όχι επιφανειακά, αφού σχετίζεται με τα υπαρξιακά ζητήματα του ανθρώπου και την καλλιέργεια της ψυχής. Ο Έγελος σημειώνει ότι η παιδεία για το γενικό, δεν είναι γενική παιδεία με την έννοια της επιφανειακής συνένωσης των επιμέρους. Η θρησκευτική αγωγή ή το μάθημα των Θρησκευτικών με την έννοια αυτή έχει σχέση με τον παιδαγωγικό και μορφωτικό χαρακτήρα της παιδείας.
3. Η παιδική ηλικία είναι ευάγωγη στο είδος αγωγής που της προφέρουν οι «μεγάλοι», εφόσον εδραιώνεται στην αθωότητα του παιδιού και στην «πλαστικότητα» της φύσης του. Σ’ αυτήν στηρίζονται κοινωνικοπολιτικοί σχεδιασμοί για τον τύπο ανθρώπου που θέλουν να διαμορφώσουν. Η θρησκειολογία δεν προσφέρεται ως μάθημα αγωγής στην παιδική ηλικία. Πρόκειται για επιστημονικό λόγο γύρω από το φαινόμενο της θρησκείας που συνιστά την επιστήμη της θρησκειολογίας. Αφορά σε μια συστηματοποιημένη γνώση γύρω από τη θρησκεία ή τις θρησκείες. Ωστόσο, στοιχεία της μπορεί να διδάσκονται, και εξατομικευμένα για κάθε τάξη του σχολείου στα πλαίσια της γνώσης και της παγκοσμιότητας του φαινομένου.
4. Ένα θρησκειολογικό μάθημα απαντά στην εκπαίδευση και όχι στην παιδεία, δεν αγγίζει τις καρδιές αλλά τη διάνοια, δηλαδή το μέρος του όλου. Δίνει έμφαση σ’ ένα κομμάτι από το τρίπτυχο της ψυχής, στο λογιστικό, εκεί όπου ορθώνονται οι αρνητικές επιπτώσεις της παγκοσμιοποίησης: ο ανταγωνισμός, η εμπορευματοποίηση της ζωής, το κέρδος και η αυτονομία. Η «πληροφόρηση» στο σχολείο χωρίς στοιχεία παιδαγωγικής δεν συντελεί στην καλλιέργεια της ψυχής και δεν έχει κάποιο υψηλότερο σκοπό. Σύμφωνα με τον Πόστμαν η πληροφόρηση στο παιδί όταν λειτουργεί χωρίς κανονιστικές αρχές, μπορεί να αποβεί θανατηφόρα. Ο Φρόυντ παρά την ψυχολογική ερμηνεία που έδωσε για τη θρησκεία σημειώνει ότι «το παιδί έχει ανάγκη να δημιουργήσει μια πίστη σε προστατευτικές δυνάμεις».
5. Πολλοί φιλόσοφοι έχουν τοποθετηθεί για τη σχέση θρησκείας και παιδείας στην παιδική ηλικία. Ο Φόιερμπαχ σημειώνει ότι «η θρησκεία είναι η ουσία της παιδικής ηλικίας της ανθρωπότητας. Η θρησκεία είναι η επίσημη αποκάλυψη των κρυμμένων θησαυρών του ανθρώπου, η ομολογία των πιο ενδόμυχων ψυχών του». Ο Σπινόζα λέει πως «η θρησκεία φυτεύεται στην παιδική ηλικία» και ο Έλιοτ παρατηρεί ότι «η κουλτούρα φυτεύεται στην παιδική ηλικία». Ο Ίρβιν Γιάλομ τονίζει το ειδικό βάρος που έχει η θρησκεία στην παιδική ηλικία.
6. Ο κάθε πολιτισμός έχει την αρχειοθήκη της θρησκευτικής του αγωγής και κουλτούρας, όπως έχει τη γλώσσα, την ιστορία, τη λογοτεχνία κ.ά., που συνιστούν μια ταυτότητα. Όμως η κάθε θρησκεία εφόσον διαπλέκεται με όλες τις εκφάνσεις της ζωής διευρύνεται το πεδίο της. Ερμηνεύεται και από άλλες επιστήμες όπως της παιδαγωγικής, της ανθρωπολογίας, της φιλοσοφίας, ψυχολογίας, της κοινωνιολογίας, της φαινομενολογίας κ.ά.. Ο Χριστιανισμός τονίζει τη σημασία της παιδαγωγικής και προβάλλει ανάλογο περιεχόμενο μέσα από τις παραβολές, την αφήγηση και την ηθική του (αρετολογία). Το δεσπόζον, όμως, γεγονός της παιδαγωγικής του Χριστιανισμού βρίσκεται στη γέννηση και σάρκωση του Λόγου ως «βρέφους» σε «μητρώα σπλάχνα» (Χριστούγεννα).
Ένα περιστατικό του Ευαγγελίου αναφέρεται στο Χριστό ο οποίος προτρέπει το πλήθος, που έχει συγκεντρωθεί κοντά του, να ανοίξει ένα διάδρομο ώστε να αφήσει τα παιδιά να τον πλησιάσουν. Ως παιδαγωγός και διδάσκαλος τονίζει την ευθύνη των μεγάλων για την παιδεία των μικρών λέγοντας να μη γίνονται αφορμή αποπροσανατολισμού των μικρών. Επομένως ο συγκεκριμένος θεολογικός και παιδαγωγικός λόγος, η συγκεκριμένη κουλτούρα – καλλιέργεια της ψυχής – «φυτεύεται» στην παιδική ηλικία.
7. Οι σύγχρονες προκλήσεις αφορούν τάσεις οι οποίες εμπλέκονται στην παιδαγωγική επιστήμη όπως, ο ντετερμινισμός, ο επιστημονισμός, ο πραγματισμός, ο κοινωνιολογικός δαρβινισμός που δίνουν φυσικές εξηγήσεις για όλα τα φαινόμενα και αποφεύγουν μεταφυσικές και υπερφυσικές υποθέσεις. Ωστόσο η φυσικοποίηση της ταυτότητας του ανθρώπου εκτός των άλλων συνεπειών στον τομέα της παιδαγωγικής, παράγει έναν επιστημονικό ρατσισμό, ο δε κοινωνιοβιολογικός δαρβινισμός προβληματίζει όταν τοποθετεί τις «φυσικές επιλογές» ως κυρίαρχο στοιχείο στην πνευματική και ηθική εξέλιξη του ανθρώπου. Αυτό σημαίνει ότι τα πάντα είναι καθορισμένα από τη φύση και επομένως η παιδεία, οι αγώνες του ανθρώπου για προσωπική και κοινωνική αλλαγή (αγάπη, ισότητα, δικαιοσύνη, νόημα ελευθερίας) συνιστούν ουτοπία. Οι έννοιες διαθεματικότητα και διεπιστημονικότητα, πολυπολιτισμικότητα και διαπολιτισμικότητα, στα πλαίσια της κατανόησης της καθολικότητας και οικουμενικότητας, είναι μια ευκαιρία για τη διεύρυνση του χαρακτήρα της παιδαγωγικής με διδακτικό υλικό πολυφωνίας και πλουραλισμού. Η ετερότητα έχει προαπαιτούμενο την ιδιαιτερότητα, τη μοναδικότητα, τόσο σε επίπεδο επιστήμης με το γνωστικό της αντικείμενο, όσο και σε επίπεδο πολιτισμού και κουλτούρας για να παραχθεί ο διαπολιτισμός και ο διακουλτουραλισμός, χωρίς να ακολουθήσουν τη χημική ομοιογενοποίηση. Ωστόσο, οι όροι αυτοί γίνονται ατελέσφοροι για την ουσία της παιδαγωγικής, όταν παραμείνουν έγκλειστοι στο «χώρο» της εκπαίδευσης και εξυπηρετούν «αλλότριους» σκοπούς σχετικούς με την «αλλοτρίωση της ανθρώπινης φύσης>>.
Ο κ. Ζεύλας μεταξύ των άλλων τόνισε: << ότι η διαθεματική προσέγγιση της γνώσης (η ανακαλυπτική μάθηση, η βιωματική προσέγγιση και κυρίως ο ομαδοσυνεργατικός χαρακτήρας της γνώσης), έχει συγκριτικό πλεονέκτημα στην εποχή που ζούμε και ταιριάζει απόλυτα με την πολιτισμική μας ταυτότητα, που εστιάζει στον κοινό λόγο και στην βιωματική εμπειρία >>.
Ο κ. Παγκράτης στηριζόμενος στην πολυετή εμπειρία του, (προσωπική καθώς και άλλων συναδέλφων), από την διδασκαλία του θρησκευτικού μαθήματος στην δευτεροβάθμια εκπαίδευση ανέφερε περιπτώσεις από τις οποίες προέκυψαν πολύ χρήσιμα συμπεράσματα. Δηλαδή φάνηκε πως ο θεολόγος καθηγητής στο σημερινό σχολικό περιβάλλον και την κοινωνία που το τροφοδοτεί:<< είναι ανάγκη να έχει επαφή με την πραγματικότητα που είναι ενταγμένοι οι μαθητές του, γνώση των ενδιαφερόντων τους, να είναι παιδαγωγικά και ανθρωπιστικά ευαισθητοποιημένος και επιστημονικά πολύπλευρα καταρτισμένος. Για να μπορέσει να ανταποκριθεί στις προκλήσεις που του υποβάλλονται και το μήνυμα που κομίζει να σταθεί στις συνειδήσεις των μαθητών>>.
Τέλος, ο κ. Κομιώτης στην εισαγωγική του ομιλία τόνισε ότι: <<Το μάθημα των Θρησκευτικών, ενταγμένο οργανικά στην παρεχόμενη από την Πολιτεία εκπαίδευση, διαλέγεται με τα άλλα μαθήματα στο πλαίσιο της διαθεματικής και διεπιστημονικής προσέγγισης της σχολικής γνώσης. Η διαμόρφωση αξιών, στάσεων, η υπέρβαση των προκαταλήψεων, των στερεοτύπων και των διακρίσεων, η αποδοχή των διαφορών, η επίλυση των αντιπαλοτήτων, η ανάλυση και συζήτηση μεγάλων σύγχρονων προβλημάτων, που είναι στοιχεία του μαθήματος, συνδέονται με τις αξίες και την υπαρξιακή στάση που προκύπτει από το ήθος της ελληνορθόδοξης παράδοσης. Το μάθημα των Θρησκευτικών πρέπει να αποτελεί για τον εκπαιδευτικό πρόκληση ζωής, διότι μέσα από τη διδακτική διαδικασία τον καλεί να προβάλλει την αξία του προσώπου, αλλά και τη σημασία της κοινότητας, ως της άλλης προτάσεως στην παγκοσμιοποιημένη αντίληψη περί συνυπάρξεως πολιτισμών>>.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου