Η φωνή ενός προφήτη ( Προφήτης Ιωνάς)

Στεργίου Ν. Σάκκου

Ἰδιάζουσα πολεμική κατά τῆς πίστεως παρουσιάζεται στίς μέρες μας. Ὀργανωμένες φωνές διαβάλλουν καί προσβάλλουν τήν Παλαιά Διαθήκη θέλοντας νά τήν βγάλουν καί νά τήν ἀποβάλουν ἀπό τή ζωή μας, ὡς δῆθεν ἑβραϊκό βιβλίο. Λόγοι δικαιοσύνης, λοιπόν, ἐπιβάλλουν ν᾿ ἀκούσουμε καί μία φωνή αὐτοῦ τοῦ βιβλίου «ἐκ τῶν ἔνδον». Τήν ἀφορμή μᾶς δίνει ὁ προφήτης Ἰωνᾶς, ὁ ἕκτος στή σειρά τῶν μικρῶν προφητῶν, τόν ὁποῖο τιμᾶ καί προβάλλει ἡ Ἐκκλησία μας τό μῆνα αὐτό (= 21) ὡς ἕναν σοφό καί θεόπνευστο δάσκαλο.

Ὡς φανατικός Ἑβραῖος ὁ Ἰωνᾶς εἶχε τή νοοτροπία τοῦ χαϊδεμένου παιδιοῦ τοῦ Θεοῦ. Δέν μποροῦσε νά ἀνεχθεῖ τό ἐνδιαφέρον τοῦ Θεοῦ γιά ἀνθρώπους πού δέν ἀνήκουν στόν περιούσιο λαό του, τόν ἰουδαϊκό. Γι᾿ αὐτό ἀδιαφόρησε γιά τή θεϊκή ἐντολή νά κηρύξει στήν πρωτεύουσα τῆς Ἀσσυρίας Νινευή. Ἔσπευσε ν᾿ ἀπομακρυνθεῖ πρός τήν ἄλλη ἄκρη τοῦ γνωστοῦ τότε κόσμου, στήν πόλη Θαρσίς. Ἀλλά ὁ Θεός ἐμπόδισε αὐτό τό ταξίδι.

Νικημένος ἀπό τήν ἀντίσταση τοῦ Θεοῦ, ὁ προφήτης σωφρονίζεται καί, ἐπιτέλους, ὑπακούει στό θεῖο θέλημα. Κηρύττει στή Νινευή. Οἱ Νινευίτες μετανοοῦν καί σώζονται. Αὐτό ὅμως στενοχωρεῖ κατάκαρδα τόν σωβινιστή Ἰωνᾶ, πού τελικά διδάσκεται ὅτι ὁ Θεός ἀγαπᾶ καί σπλαγχνίζεται ὅλα τά δημιουργήματά του.

Ἀπό τά πολλά μηνύματα τῆς προφητείας τοῦ Ἰωνᾶ σημειώνω δύο. Τό πρῶτο εἶναι ἡ ἀνάσταση τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, τό δεύτερο ἡ παγκοσμιότητα τοῦ Θεοῦ. Ἡ εὔνοια τοῦ Θεοῦ, μοναδικό προνόμιο τῶν ἰουδαίων, ἐμφανίζεται μέ μία παγκοσμιότητα νά περιλαμβάνει καί ἀλλοεθνεῖς, εἰδωλολάτρες καί μάλιστα τούς ἀσσυρίους Νινευίτες, τούς ἄσπονδους ἐχθρούς τῶν Ἰσραηλιτῶν. Βέβαια, ἡ ἔννοια τῆς παγκοσμιότητος τοῦ Θεοῦ κηρύσσεται καί ἀπό ἄλλους προφῆτες. Ἡ περίπτωση ὅμως τοῦ Ἰωνᾶ τονίζει μαζί καί τήν ἀπέραντη εὐσπλαγχνία τοῦ Θεοῦ, μία πραγματικότητα τήν ὁποία θά ἐγκαινιάσει ἡ Καινή Διαθήκη. Συγχρόνως, ὑπογραμμίζει τό χρέος τοῦ λεγομένου λαοῦ τοῦ Θεοῦ. Ξεπερνώντας τόν στενό ὁρίζοντα τῶν Ἰουδαίων, τούς δείχνει τό εὐρύ πεδίο τοῦ ἐθνικοῦ κόσμου, ὅπου ὀφείλουν νά κηρύξουν τόν ἀληθινό Θεό. Τά προνόμια πού χαρίζει ὁ Θεός συνεπάγονται εὐθύνη καί χρέος νά γνωστοποιηθεῖ καί στούς ἄλλους ἡ ἀλήθεια.

Στό κύριο μήνυμα τῆς προφητείας, τήν Ἀνάσταση, τήν αὐθεντία δίνει ὁ ἴδιος ὁ Κύριος. Στούς φανατικούς φαρισαίους, πού διεκδικοῦν μονοπωλιακά τήν εὔνοια τοῦ Θεοῦ, μιλᾶ γιά τό «σημεῖον Ἰωνᾶ» (Μθ 12,38-41· πρβλ. Λκ 11, 29-30). Εἶναι ἡ κοσμοσωτήρια Ἀνάστασή του, πού χαρίζει τή σωτηρία σ᾿ ὅλους ἀδιάκριτα τούς λαούς, ἰουδαίους καί μή. Τώρα, ὅλοι οἱ ἐν Χριστῷ λυτρωμένοι, ἐμπιστευόμενοι στόν Λυτρωτή, ἀναγνωρίζουν τήν Παλαιά Διαθήκη ὡς θεόπνευστη, ἰσόκυρη καί ἰσάξια πρός τήν Καινή Διαθήκη. Ἐκεῖνοι πού στενόκαρδα καί μυωπικά ἐπιμένουν νά τήν κατηγοροῦν ὡς «ἑβραϊκή», ἀμφισβητοῦν τόν Ἰησοῦ Χριστό καί θέτουν σέ σοβαρό κίνδυνο τήν ἴδια τή σωτηρία τους.

Στέργιος Ν. Σάκκος, ομότιμος καθηγητής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης