Τα έθιμα της Λαμπρής

Του Μακάριου Παπαχριστοφόρου*

Τα έθιμα της Λαμπρής και γενικά τα έθιμα της Εκκλησίας, που έχουν σχέση με το νόημα και τα παρεπόμενα των εορτών, έχω τη γνώμη πως έχουν μπει στο φαύλο κύκλο της νεανικής παραβατικότητας.

Η βεβήλωση, γιατί περί βεβήλωσης πρόκειται, των εθίμων του Πάσχα προήλθε σταδιακά και κατ' ολίγον από την ανυπαρξία λειτουργικής αγωγής και σύνδεσης των νέων ανθρώπων με το εκκλησιαστικό γίγνεσθαι. Δυστυχώς, από κανένα φορέα δεν προσφέρεται ολοκληρωμένη, επισταμένα, με επιμέλεια και επίμονα, η λειτουργική και λατρευτική αγωγή.

Όσον αφορά τους γονείς, αυτά που ξέρουν, αυτά λένε στα παιδιά τους. Μπορούμε, όμως, να πούμε το ίδιο και για την ποιμένουσα Εκκλησία; Αυτή έχει καθήκον να φέρει σε πέρας το έργο της κατήχησης των νέων στην καθόλα ζωή της. Δυστυχώς αυτό δεν γίνεται. Έχουμε υποβαθμίσει τη σημασία και την αξία των εθίμων στη συνείδησή μας πρώτα και ύστερα στην προσφορά μας. Δεν πιεζόμαστε από καμιά ανάγκη για διατήρησή τους. Η σημασία και η αξία των εθίμων στην καθημερινή μας ζωή, αλλά και στη λατρευτική και λειτουργική πράξη της Εκκλησίας, δεν είναι στις προτεραιότητές μας. Πάψαμε να πιστεύουμε στην αναγκαιότητά τους και στο ότι και αυτά συμβάλλουν στην ολοκλήρωση της θρησκευτικής προσωπικότητας του σύγχρονου ανθρώπου. Αυτό φαίνεται μέσα από το γεγονός ότι αυτά έχουν απογυμνωθεί από το νόημα και τη μεγαλοπρέπεια που πρέπει να τα χαρακτηρίζει.Τα έθιμα είναι το ξεχείλισμα της θρησκεύουσας ψυχής και η πληρότητα της καρδιάς. Είναι το συμπλήρωμα της λατρευτικής πράξης. Από μόνα τους δεν στέκονται. Αν επιχειρηθεί κάτι τέτοιο, φτάνουμε στη σημερινή κατάσταση. Να πέφτει η ευθύνη της προβολής και πραγμάτωσης των εθίμων στους ώμους, στα χέρια και τη σκέψη αδαών νεαρών. Το αποτέλεσμα το είδαμε. Το ψηλαφούμε.Τα έθιμα μάς τα κληροδότησαν γενιές πολλές. Εμείς τα πήραμε αγνά, όμορφα και με βαθύ πνευματικό περιεχόμενο. Αυτό που πετύχαμε στις μέρες μας είναι να τα απογυμνώσουμε από την ιερότητά τους, να αλλοιώσουμε το περιεχόμενό τους και να τα προσαρμόσουμε στην καταναλωτική νοοτροπία μας.Για να σταματήσει η απαράδεκτη αυτή κατάσταση, θα πρέπει όλοι οι φορείς να βάλουμε το χέρι μας στον τύπο των ήλων. Να ψηλαφίσουμε ο καθένας τις δικές του ευθύνες και να τις αναλάβουμε με θάρρος, αλλά και με πρόγραμμα δράσης, για να επανέλθουν στις σωστές τους βάσεις.

Ως πρώτο μέτρο προτείνω να αναλάβουν οι εκκλησιαστικοί φορείς τη συστηματική ενημέρωση των νέων της κάθε ενορίας.

Δεύτερο μέτρο. Τη διεκπεραίωση των εθίμων να την αναλάβουν οι φορείς που είναι εντεταλμένοι γι' αυτό, δηλαδή η ποιμένουσα Εκκλησία. Οι κατά τόπους Μητροπολίτες και Επίσκοιποι.

Εκείνο που παρατηρείται σήμερα είναι ότι όλοι νίπτουν τα χέρια, απεκδυόμενοι ευθυνών. Εκείνος που καλείται να βγάλει τα κάστανα από τη φωτιά είναι η Αστυνομία. Και η τοπική ενοριακή ομάδα των ιερέων και εκκλησιαστικών επιτρόπων τι κάνουν; Οι Μητροπολίτες ασχολήθηκαν σοβαρά με το θέμα αυτό, το οποίο χρόνο με το χρόνο ξεφεύγει και από τον έλεγχο της Αστυνομίας και μπήκε στις ευθύνες της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας;

Η μη ανάληψη ευθυνών από αυτούς που πρέπει, επιτρέπει στον καθένα να αναλαμβάνει πρωτοβουλίες για τη διατήρηση και διεκπεραίωση των εθίμων, έξω, βέβαια, από το γνήσιο εκκλησιαστικό πνεύμα το οποίο τα γέννησε.

Αν όλα αυτά γίνουν, τότε οι νέοι μας πειθαρχούν. Όταν δουν πρόγραμμα, ενημερωθούν και τους ανατεθούν ευθύνες, υπακούουν. Οι νέοι θέλουν πρότυπα. Οργάνωση. Διάλογο. Συνεννόηση. Να εμπλακούν στην όλη διαδικασία. Το κυνηγητό, οι από καθέδρας εντολές, φέρνουν την αλλοτρίωση, που έχει ως γνώρισμα την περιφρόνηση θεσμών, αξιών και εθίμων.Οι νέοι έχουν όνειρα. Θέλουν να προσφέρουν. Αναλογιστήκαμε ποτέ πόση δουλειά χρειάζεται να εξευρεθούν πόροι, να μαζευτούν τα ξύλα, να τοποθετηθούν σε χώρους, να φυλαχθούν; Το ότι από μόνοι τους αισθάνονται την ανάγκη να διατηρήσουν τα έθιμα αυτό, μαρτυρεί γνησιότητα πίστεως και οράματος για το μέλλον.

Ας αξιοποιήσουμε το δυναμισμό των νέων μας. Ιδού πεδίον λαμπρόν.

*Θεολόγος – Συγγραφέας

«Η Σημερινή»24/03/2010