Μοναχός Μωυσής Αγιορείτης, Η ένοχη σιωπή

Γράφει ο Μοναχός Μωυσής, Αγιορείτης

Επιτρέψτε μου παρακαλώ σήμερα μία δημόσια εξομολόγηση - αν και θα μπορούσα να πω πως όλα τα κείμενα που υπογράφω είναι άλλα λιγότερο και άλλα περισσότερα εξομολογητικά.
Σε κάποιο προηγούμενο άρθρο μου είχα γράψει για μία ανεπίτρεπτη σιωπή των ιθυνόντων. Είναι γεγονός ότι υπάρχει μία ισχυρή πλειοψηφία που σιωπά και παρακολουθεί από μακριά. Η ηχηρή ουδετερότητα κάποιων -πολλών- καλοβολεμένων είναι αρκετά ενοχλητική. Πρόκειται για καλούς ανθρώπους που λένε “ναι” σε όλα, για να τα πηγαίνουν καλά με όλους και να περνάνε καλά.
Δεν γνωρίζω, αλήθεια, πόσο καλοί μπορεί να είναι όλοι αυτοί οι άνθρωποι, όταν μάλιστα έχουν και υπεύθυνες θέσεις και δε θέλουν να τα χαλάσουν με κανέναν. Να μην έχεις άποψη για τίποτε, να σιωπάς συνεχώς, να συμφωνείς και όταν δεν συμφωνείς, μόνο και μόνο για να περνάς καλά, είναι άνανδρο και ανέντιμο. Ακόμη και όταν προσκαλούνται για να μιλήσουν και κοιτούν πώς να περάσει η ώρα για να μη μιλήσουν είναι τραγικό. Άνθρωποι υπεύθυνοι για να παρουσιάζονται καλοντυμένοι σε πανηγύρια, εορτές και τελετές, χρόνια τώρα, δίχως καμία αναφορά στην κατηφόρα του τόπου.
Ο κόσμος να περιμένει εναγώνια να υψωθεί μια φωνή σοβαρή, συνετή, σεμνή, διακριτική, γνήσια, αληθινή, όταν όλα γύρω καταστρέφονται, και να ακούς λόγους περί ωραίας και ιερής σιωπής. Ο φόβος να κατατεθεί νηφάλια γνώμη, που δεν θα χαϊδεύει αυτιά, δεν θα πρέπει να υπάρχει σε κρίσιμες στιγμές. Δεν είναι ώρα για κρυφτό και απομόνωση. Δεν μπορεί να ψηφίζεις δίχως γνώση, μελέτη και προσοχή. Να συμφωνείς συνεχώς με τους προλαλήσαντες σε ένα διαβουλευμένο σώμα δεν νομίζω ότι είναι σοβαρό. Να απέχεις από τους αγώνες των επαγγελματικών κλάδων, να δίνεις χώρο σ’ αυτούς που δεν θέλεις να ακούς και να σε εκπροσωπούν.
Όσοι δεν μιλούν δίνουν τη θέση τους σε αυτούς που δεν πρέπει να μιλούν. Από καιρό έχουν γεμίσει τα τηλεοπτικά παράθυρα από “μαϊντανούς” και “παπαγαλάκια” που μιλούν ακατάσχετα, κρίνοντας εύκολα τους πάντες και τα πάντα. Είναι ανάγκη να λύσουν τη σιωπή τους ορισμένοι ιθύνοντες, για να πληροφορήσουν υπεύθυνα τους σε μεγάλη απορία ευρισκόμενους. Υπάρχει σιωπή κακή, νοσηρή, φοβισμένη, ένοχη, αδικαιολόγητη. Ο κόσμος δεν είναι κουτός. Δεν ξεγελιέται εύκολα πάντοτε. Να τη χαρακτηρίζεις τη σιωπή ως προερχόμενη από σεμνότητα και ταπεινότητα δεν πείθεις, όταν όλα καίγονται γύρω σου τόσο γρήγορα.
Η φλυαρία, η κενολογία, η αερολογία, η περιττολογία και η κουτοπονηρία κάποιων αφελών δεν δικαιολογεί την επικίνδυνη σιωπή άλλων. Η σιωπή δεν είναι πάντοτε η καλύτερη στάση, λύση, άμυνα και επιλογή. Η απεραντολογία δεν είναι έξυπνη τοποθέτηση, αλλά κουράζει, φθείρει και εκθέτει. Οι τοιουτοτρόπως σιωπούντες και φλυαρούντες λαθεύουν σίγουρα και αφήνουν το χώρο για άλλους επιτήδειους πονηρούς. Είναι καιρός να ψάξουμε και να βρούμε το μέτρο, τη μέση οδό, την ισορροπία. Τη λογική, τη σοβαρότητα, τη σύνεση, την αρμονία και τη συνεννόηση.
Ο δολοφονημένος στην Αμερική, για την υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, νέγρος πάστορας Μάρτιν Λούθερ Κιγκ είχε πει μια σοφή κουβέντα: “Η γενιά μας θα πρέπει να απολογηθεί, όχι τόσο για τις κακές πράξεις των μοχθηρών ανθρώπων, όσο για την αποτρόπαιη σιωπή των καλών ανθρώπων…”. Δεν πρέπει να απολογηθούμε; Υπερβάλλει; Δεν έχει δίκιο; Για τις κακίες των συνανθρώπων μας έχουμε ένα ποσοστό ευθύνης, γιατί δεν τους συνδράμαμε στο αγαθό καθόλου.
Εμείς, οι υποτιθέμενοι καλοί, γιατί δεν αφήσαμε την ανεμελιά, τη νωθρότητα, το χουζούρι, το βόλεμα, την ησυχία μας απέναντι στα μεγάλα προβλήματα των γύρω δυστυχισμένων, αναγκεμένων, πονεμένων και ταλαιπωρημένων αδελφών μας; Εμείς, οι τόσο καλοί, συχνά ακολουθήσαμε μία καλά επιλεγμένη σιωπή, η οποία τελικά ήταν αποτρόπαιη, αφού βασάνισε παραμελημένους πλησίον.
Η σιωπή μερικές φορές σε υψηλά επίπεδα ανθρώπων είναι χειρότερη από τη βλασφημία. Να με συγχωρείτε για την αυθόρμητη αυτή εξομολόγηση. Από καιρό τα σκεφτόμουν και ήθελα να τα πω. Έχει δίκιο ο Μάρτιν Λούθερ Κιγκ. Βέβαια ως μοναχός θα έπρεπε να σιωπώ. Να που σιωπούν άλλοι, που δεν είναι μοναχοί. Μετανιώνεις πάλι που μίλησαν, γιατί τα έκαναν θάλασσα. Ας κινείται κανείς κατά συνείδηση και όχι φοβούμενος, ντρεπόμενος και δειλιάζοντας συνεχώς, καταθέτοντας λόγο ανυπόκριτο, εγκάρδιο, αληθινό, δίχως εκπτώσεις, χαϊδολογήματα γλυκανάλατα και αναμασήματα κουραστικά.
«ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ» - 31/01/2010