Γιορτές για την... «Κατάκτηση της Πόλης»

Ο ανταποκριτής της Καθημερινής στην Κωνσταντινούπολη Αλέξανδρος Mασσαβέτας, επισκέφθηκε το μουσείο της κατάκτησης με την έκθεση Panorama 1453, παραμονή της 556ης επετείου της Αλωσης και γράφει:
Το Panorama 1453 - «Μουσείο της Κατάκτησης» - εγκαινίασε πέρυσι η Μητροπολιτική Δημαρχία της Πόλης για να εορτάσει τα 555 χρόνια της Αλωσης… Μην ξεχνάς ότι κάθε χρόνο στις 30 Αυγούστου βλέπω να εορτάζεται η ελληνική ήττα στη Μικρά Ασία, κάτι που με αφορά πολύ πιο άμεσα. Μου θυμίζει την εξορία της οικογένειάς μου». Η φίλη μου γέλασε. «Στο Panorama 1453 θα έρθεις αντιμέτωπος με μια πραγματικότητα της τουρκικής κοινωνίας που κάθε άλλο παρά αισιοδοξία εμπνέει. Αφού επιμένεις, πήγαινε να φας το χαστούκι….
Παρουσιάζει, σε σειρά από τρισδιάστατες πανοραμικές εικόνες και βίντεο, την εποποιία της Αλωσης, που εδώ αναφέρεται ως «Κατάκτηση της Ισταμπούλ». Είναι εντυπωσιακό και κατάμεστο από μαθητές, που έρχονται σε «εκπαιδευτική επίσκεψη». Αυτό που κυριαρχεί είναι μία προσπάθεια εξύμνησης του ηρωισμού και της κατάκτησης, της ανδρείας των πολιορκητών. Αλλά και η παρουσίαση της Αλωσης ως ιστορικά αναγκαίου και θρησκευτικά επιβαλλόμενου ανδραγαθήματος.
Γίνεται εκτενής αναφορά στη λεγόμενη προφητεία του Μωάμεθ, με την οποία προείκαζε την κατάκτηση της Πόλης από τον στρατό του Ισλάμ. Πέρασα πολλή ώρα ακούγοντας την παρουσίαση που οι δάσκαλοι έκαναν στα παιδιά του δημοτικού. Η θέση μου ως μέλους του Ελληνισμού της Πόλης είναι a priori λεπτή. Ωστόσο, έχω ξεπεράσει προ πολλού το στάδιο της συναισθηματικής φόρτισης. Αυτό που με ενόχλησε είναι αυτό ακριβώς που ώθησε πολλούς Τούρκους διανοουμένους να διακωμωδήσουν τόσο το μουσείο όσο και τους επετειακούς εορτασμούς που λαμβάνουν χώρα κάθε 29η Μαΐου από το 1953. Δύο νεαροί φοιτητές ιστορίας, που επισκέπτονται το μουσείο «από περιέργεια», μου εκθέτουν τη δική τους άποψη. «Είναι θλιβερό να κηρύσσουν στα παιδάκια του δημοτικού το φιλοπόλεμο πνεύμα και τον εθνικό ανταγωνισμό».
Ο γνωστός αναλυτής Μουράτ Μπελγκέ δέχθηκε τα πυρά πολλών «εθνικοφρόνων», όταν έγραψε σε άρθρο του στην Ταράφ: «Το να εορτάζει κάθε χρόνο μια κοινωνία το πώς στέρησε με τη βία μιαν άλλη από την πρωτεύουσά της μου φαίνεται ωμό». Πολλοί είναι πια οι διανοούμενοι που βρίσκουν γελοίους τους ετήσιους εορτασμούς της κατάκτησης. Ακόμη και ο εθνικιστικών πεποιθήσεων ιστορικός Ιλμπέρ Ορταϊλί υπενθυμίζει ότι οι Οθωμανοί σουλτάνοι ουδέποτε οργάνωσαν «εορτασμούς της κατάκτησης». Ωστόσο, για εκατομμύρια Τούρκους, 556 χρόνια μετά, η Αλωση παραμένει σημείο αναφοράς και κομπασμού.
Το Μουσείο της κατάκτησης - Panorama 1453