Η κληρονομιά του Αλεξάνδρου και του Βυζαντίου στην περιοχή του μεγάλου σεισμού

 

Η κληρονομιά του Αλεξάνδρου και του Βυζαντίου στην περιοχή του μεγάλου σεισμού

Κωνσταντίνος Χολέβας, Πολιτικός Επιστήμων – Αρθρογράφος

Μπροστά στον ανθρώπινο πόνο κάθε πολιτική  ανάλυση έρχεται σε δεύτερη μοίρα. Ο σεισμός στην Τουρκία και στη Συρία ευαισθητοποίησε και ορθώς τα ανθρωπιστικά αισθήματα των Ελλήνων και κινητοποίησε τους μηχανισμούς της Πολιτείας. Καλά κάνουμε και βοηθούμε ως Κράτος, ως Εκκλησία, ως πολίτες. Δεν είμαστε αφελείς ούτε ανιστόρητοι για να προσδοκούμε άμεση αλλαγή των τουρκικών στόχων στα θέματα που μας αφορούν. Αλλά αυτή τη στιγμή προηγείται η σωτηρία και η ανακούφιση των ανθρωπίνων υπάρξεων. Είτε είναι Τούρκοι, είτε Κούρδοι, είτε Άραβες Μουσουλμάνοι, είτε αραβόφωνοι Χριστιανοί.

Ο φονικός σεισμός έπληξε μία ιστορική περιοχή, η οποία μοιράζεται μεταξύ Τουρκίας και Συρίας. Στα μέρη αυτά επιβιώνουν μνήμες ιστορικές, μνημεία, τοπωνύμια και θρησκευτικά καθιδρύματα που έχουν στενή σύνδεση με τον Ελληνισμό. Η ΝΑ Τουρκία και οι πληγείσες περιοχές της Συρίας έχουν άρρηκτους δεσμούς με την κληρονομιά του Μεγάλου Αλεξάνδρου και των Επιγόνων, καθώς και με την πολιτιστική παρουσία της Ελληνορθόδοξης Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, της Ρωμανίας.

Η Αλεξανδρέττα-Ισκεντερούν, παραλιακή πόλη στη Μεσόγειο, βρίσκεται απέναντι από το ακρωτήριο της Καρπασίας, της βορειοανατολικής αιχμής της   Κύπρου. Το ονομά της προέρχεται από τον Μέγα Αλέξανδρο, ο οποίος στα αραβικά λέγεται Ισκαντέρ. Είναι μία από τις Αλεξάνδρειες που ίδρυσε ο ίδιος ο Μακεδών στρατηλάτης. Το 1964 ήταν η βάση του τουρκικού στόλου, ο οποίος ετοιμαζόταν να μεταφέρει στρατό για απόβαση στην Κύπρο. Η απόβαση αναβλήθηκε για 10 χρόνια. Λέγεται ότι το καλοκαίρι του 1964 την εμπόδισε ο Πρόεδρος Τζόνσον των ΗΠΑ.

Η Αντιόχεια στα τουρκικά λέγεται Αντάκυα. Είναι η ιστορική πόλη που είχε ακμάσει στην ελληνιστική εποχή. Εκεί για πρώτη φορά ακούσθηκε ο όρος: Χριστιανοί. Έδρα ενός από τα 4 Πρεσβυγενή Πατριαρχεία της Ορθοδοξίας. Σήμερα η πολη ανήκει στην Τουρκία και η έδρα του Πατριαρχείου έχει μεταφερθεί στη Δαμασκό.

Ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ. Βαρθολομαίος  υπενθύμισε σε μήνυμά του ότι στις πληγείσες περιοχές από τις δύο πλευρές των συνόρων κατοικεί σημαντικός αριθμός Ορθοδόξων Χριστιανών. Πρόκειται για τους αραβοφώνους Ορθοδόξους του Πατριαρχείου Αντιοχείας, οι οποίοι αυτοχαρακτηρίζονται Ρούμ Ορτοντόξ, δηλαδή Ρωμηοί- Βυζαντινοί Ορθόδοξοι. Η λέξη Ρουμ προέρχεται από τη Νέα Ρώμη- Κωνσταντινούπολη. Δηλώνουν ότι είναι απόγονοι των Βυζαντινών. Στους ναούς τους στη Συρία, στον Λίβανο  στη ΝΑ Τουρκία και αλλού ψάλλουν κυρίως στα αραβικά, αλλά και στα ελληνικά. Πολλοί ναοί τους ήδη υπέστησαν ζημίες από τον σεισμό.

Μία πόλη της Συρίας που επλήγη είναι και το Χαλέπι. Εκεί η Ορθόδοξη Μητρόπολη ονομάζεται Μητρόπολη Βεροίας και Αλεξανδρέττας. Στην ελληνιστική περίοδο οι Σελευκίδες ονόμασαν την πόλη Βέροια για να διακηρύξουν τις μακεδονικές ρίζες τους. Σήμερα η Μητρόπολη Βεροίας στη Βόρειο  Ελλάδα φιλοξενεί Ορθόδοξες μοναχές από τη Βέροια της Συρίας.

Χρήσιμη υπενθύμιση λόγω και της καταστάσεως στη Κύπρο: Στις αρχές του 20ού αιώνα στον Νομό της Αλεξανδρέττας ζούσαν λίγοι Τούρκοι και πολύ περισσότεροι  Άραβες. Οι Γάλλοι, που διοίκησαν τη Συρία στον Μεσοπόλεμο, θέλοντας να έχουν την Τουρκία με το μέρος τους σε έναν ενδεχόμενο Παγκόσμιο Πόλεμο, τής ανέθεσαν την εποπτεία. Η Τουρκία έφερε Τούρκους, έδιωξε τους ντόπιους, ζήτησε και πέτυχε δημοψήφισμα και το 1939 κατέστησε την περιοχή της Αλεξανδρέττας επαρχία της Τουρκίας με το όνομα Χατάυ.

Άρθρο στα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ, 11.2.2023