Πεντηκοστή και παγκοσμιοποίηση

Πεντηκοστή καί παγκοσμιοποίηση

Εὐδοξία Αὐγουστίνου, Φιλόλογος - Θεολόγος

Ὅτε καταβὰς τὰς γλώσσας συνέχε­ε, διεμέριζεν ἔθνη ὁ Ὕψιστος. Ὅτε τοῦ πυρὸς τὰς γλώσσας διένειμεν, εἰς ἑνότητα πάντας ἐκάλεσεν…». Ὅταν κατέβηκε ὁ Ὕψι­στος καί ἐπέφερε σύγχυση στίς γλῶσσες, διαχώριζε τά ἔθνη. Ὅταν μοίρασε τίς γλῶσσες τοῦ πυρός, κάλεσε ὅλους σέ ἑνότητα… Τό κοντάκιο τῆς Πε­ντηκοστῆς ἀνακαλεῖ στή μνήμη μας τή γνωστή ἱστορία τοῦ πύργου τῆς Βα­βέλ. Ἡ Παλαιά Διαθήκη μᾶς πληροφορεῖ ὅτι ἀρχικά οἱ κάτοικοι τῆς γῆς μιλοῦσαν μία γλώσσα. Ὅταν ἀποφάσισαν νά διασπαροῦν καί σέ ἄλλα μέρη, συμφώνησαν μεταξύ τους νά κατασκευάσουν μία πόλη καί σ᾽ αὐτήν ἕναν πύργο τόσο ψηλό, πού ἡ κορυφή του νά φτάνει στούς οὐρανούς, ὥστε νά ἀφήσουν τό ὄνομά τους γνωστό σέ ὅλη τή γῆ καί σέ ὅλη τήν ἱστορία. Αὐτό ὅμως συνιστοῦ­σε ἔργο ἀλαζονικό καί καταφρονητικό κατά τοῦ Θε­οῦ.

«Κατέβηκε» ὁ Θεός, εἶ­δε τήν κατασκευή τους καί δέν τήν εὐλόγησε· ματαίωσε τά προγράμματά τους. Ἔβαλε σύγχυση στή μία γλώσσα τους, μέ ἀποτέλεσμα νά δημιουργηθοῦν πολλές, νά μήν μποροῦν νά συνεννοηθοῦν οὔτε καί νά συνεργαστοῦν. Ἀναγκάστηκαν ἔτσι νά διασπαροῦν. Ἡ πόλη ἐκείνη ὀνομάστηκε Βαβέλ, δηλαδή σύγχυση. Στή συνέχεια οἱ ἄνθρωποι διαιρεμένοι, ἀλλόγλωσσοι καί ἀσυνεννόητοι, μέ τό πέρασμα τοῦ χρόνου, γέμισαν τή γῆ (βλ. Γέ 11,1-9)· καί ὁ Θεός διαμέρισε τά ἔθνη καί ὅρισε τά σύνορα μεταξύ τους (βλ. Δε 32,8). Ἡ ἀνθρώπινη ὑπεροψία καί αὐτοπεποίθηση προξένησε τή σύγχυση καί διαίρεση τῶν γλωσσῶν καί τή διασπορά τῶν ἐθνῶν.

  Ἀπέναντι ὅμως ἀπό τή Βαβέλ ὀρ­θώ­νεται ἡ Ἰερουσαλήμ, ἡ πόλη τοῦ Θε­οῦ, ὅπου κατά τήν Πεντηκοστή ὑπερνικήθη­κε ἡ διαίρεση καί ἐγκαινιάσθηκε ἡ ἐν Πνεύματι ἑνότητα. Τήν ἡμέρα τῆς Πε­ντηκοστῆς, πού ὁ Ὕψιστος διένειμε τίς γλῶσ­σες τοῦ πυρός, κάλεσε τούς ἀν­θρώπους νά γίνουν ἕνα, νά ἑνωθοῦν μέ­σα στήν Ἐκκλησία σέ ἕνα σῶμα. Ἡ γλώσ­­σα, τό σύμβολο, τό αἴτιο καί τό ἀ­πο­τέ­λε­σμα τοῦ χωρισμοῦ, γίνεται τώρα σύμβολο τῆς ἐν ἁγίῳ Πνεύματι ἑνότητας τοῦ νέου λα­οῦ τοῦ Θεοῦ. Ἔτσι, ὁ κατακερματισμένος καί διεσπασμένος εἰδωλολατρικός κό­σμος μέ τήν ἐξάπλω­ση τῆς Ἐκκλησίας βρῆκε στό κήρυγ­μα τοῦ Χριστοῦ ἕνα σπουδαῖο ἑνο­ποιητικό παράγοντα, ὁ ὁποῖος κατά μοναδικό καί ἀνεπανάληπτο τρόπο ἕνωσε ὅλους τούς ἀνθρώπους σέ μία νέα, χριστιανική οἰκουμένη. Αὐτή τήν ἀλήθεια ἀπηχεῖ τό στιχηρό: «Γλώσσαις ἀλλογενῶν ἐκαινούργησας, Χριστέ, τοὺς σοὺς μαθητάς, ἵνα δι᾽ αὐτῶν σὲ κηρύξωσι…».

  Εὔστοχα λέχθηκε ὅτι «μέ τίς γλῶσ­σες ὁ Θεός διαμέρισε τό ἀνθρώπινο γέ­νος καί μέ τίς γλῶσσες πάλι τό ἕνωσε». Ἡ Πεντηκοστή «ἐπιδιορθώνει» τήν ἀλαζονεία ὅσων ἀποπειράθηκαν νά ὑψώσουν τόν πύργο τῆς Βαβέλ. Ἐκεῖνο πού στό ἑξῆς ἑνώνει ὅλους τούς ἀνθρώπους δέν εἶναι ὁ πολιτισμός, τά κτήρια, τά μνημεῖα, ἀλλά τό ἅγιο Πνεῦ­μα.

  Ἔχει γραφτεῖ ὅτι ὁ Χριστός εἶναι ἡ κε­φαλή τῆς Ἐκκλησίας, ἐνῶ τό ἅγιο Πνεῦ­­μα ἡ ψυχή της, πού ζωοποιεῖ τό σῶ­μα καί συνδέει, ἑνώνει τά μέλη μέ τήν κεφαλή καί μεταξύ τους. Ἐκκλησία καί ἅγιο Πνεῦ­­μα συνδέονται ὀντολογικά· δέν ὑ­πάρχει Ἐκκλησία, ἐκεῖ ὅπου δέν ἐνεργεῖ τό ἅγιο Πνεῦμα. Τονίζει χαρακτηριστικά ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος: «εἰ μὴ Πνεῦμα παρῆν, οὐκ ἂν συ­νέστη ἡ Ἐκ­κλησία· εἰ δὲ συνίσταται ἡ Ἐκκλησία, εὔ­δηλον ὅτι τὸ Πνεῦμα πά­ρε­στιν». Ὁ ἴδιος πατέρας διδάσκει ὅτι δέν ὑπάρχει τίποτε στή ζωή τῆς Ἐκκλησίας, τό ὁποῖο δέν προέρχεται ἀπό τό ἅγιο Πνεῦμα: «…Τί γάρ, εἰπέ μοι, τῶν συνεχόντων τὴν σωτηρίαν τὴν ἡμετέραν οὐχὶ διὰ Πνεύματος ἡμῖν ᾠκονόμηται; Διὰ τούτου δουλείας ἁπαλλαττόμεθα, εἰς ἐλευθερίαν καλούμεθα, εἰς υἱοθεσίαν ἀναγόμεθα καὶ ἄνωθεν, ὡς εἰπεῖν, ἀναπλαττόμεθα, τὸ βαρὺ καὶ δυσῶδες τῶν ἁμαρτημάτων φορτίον ἀποτιθέμεθα· διὰ τοῦ Πνεύματος τοῦ ἁ­γίου ἱε­ρέων βλέπομεν χορούς, διδασκάλων ἔ­χομεν τάγματα· ἀπὸ τῆς ἐνταῦθα πηγῆς καὶ ἀποκαλύψεων δωρεαὶ καὶ ἰα­μάτων χαρίσματα καὶ τὰ λοιπὰ πάντα, ὅσα τὴν Ἐκκλησίαν τοῦ Θεοῦ κοσμεῖν εἴ­ω­θεν, ἐ­νταῦθα ἔχει τὴν χορηγίαν». Γιά τό ἴδιο θέμα ὁ Μ. Βασίλειος ὑπογραμμίζει: «οὐ­δὲ γάρ ἐστιν ὅλως δωρεά τις ἄ­νευ τοῦ ἁγίου Πνεύματος εἰς τὴν κτίσιν ἀφι­κνου­μένη». Αὐτό ἐπαναλαμβάνει, ἐ­πί­σης, ὁ γνωστός ὕμνος τῆς Πεντηκο­­στῆς: «Πά­ντα χορηγεῖ τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον, βρύ­ει προφητείας, ἱερέας τελειοῖ, ἀγραμμάτους σοφίαν ἐδίδαξε, ἁλιεῖς θεολόγους ἀνέδειξε, ὅλον συγκροτεῖ τὸν θε- σμὸν τῆς Ἐκκλησίας».

  Δυστυχῶς ὅμως σήμερα παρατηρεῖ­ται μιά προσπάθεια ἐπαναφορᾶς τῆς πολυδιάσπασης καί τῆς πολυπολιτισμι­κό­τητας τοῦ παλαιοῦ κόσμου ἀπό ὅ­σους εὐαγγελίζονται τή δῆθεν Νέα Ἐ­πο­χή καί τή Νέα Τάξη πραγμάτων. Μία τέτοια κατάσταση ὅ­μως χωρίς τό ἅγιο Πνεῦμα, μό­νο μέ ἀνθρώπινες δυνάμεις, δέν μπορεῖ νά εἶναι παρά δαιμονική. Πρόκειται γιά μία νέα ὕβρη ἐναντίον τοῦ πα­ντο­κρά­το­ρος Θεοῦ, γιά ἕνα νέο πύρ­γο τῆς Βαβέλ, τόν πύργο τῆς παγκοσμι­οποίη­σης, πού νοεῖται ὡς πολτο­ποί­ηση τῶν πάντων καί «πλανητική λεηλασία». Στήν πνευματική της διάσταση ἡ παγκοσμιοποίηση σημαίνει πλήρη ἀποορθοδοξοποίηση, ὁλοτελῆ ἐκφράγκευ­ση καί ἄκρα­το ἐκδυτικισμό. Μέ ἰταμό­τητα καί θράσος ἐπιχειροῦν νά θέσουν στό περιθώριο τόν Χριστό καί τήν Ἐκ­κλησία του.

  Σέ αὐτή τήν ἀλλοτριωτική κίνηση μό­νη ἀνάσχεση ἀποτελεῖ ἡ πατερική Ὀρθοδοξία· γι᾽ αὐτό ἡ Νέα Ἐποχή ζητεῖ νά τήν ἐξουθενώσει ἤ νά τήν ἀχρηστεύσει. Ὡ­στό­σο, ἡ ὑπέρβαση τῆς παγκοσμι­οποί­η­σης μόνον ἁγιοπνευματικά εἶναι δυνατή· ἀλλ᾽ αὐτό προϋποθέτει ζωή ἐν ἁγίῳ Πνεύματι, δηλαδή Ὀρθοδοξία καί Ὀρθοπραξία.
  Προειδοποιώντας σχετικά, οἱ ὕμνοι τῆς Πεντηκοστῆς διακηρύττουν: «Γλῶσ­σαί ποτε συνεχύθησαν, διὰ τὴν τόλμαν τῆς πυργοποιΐας· γλῶσσαι δὲ νῦν ἐσοφίσθησαν, διὰ τὴν δόξαν τῆς Θεογνωσίας. Ἐκεῖ κατεδίκασε Θεὸς τοὺς ἀσε­βεῖς τῷ πταίσματι· ἐνταῦθα ἐφώτισε Χριστὸς τοὺς ἁλιεῖς τῷ Πνεύματι. Τότε κατειργάσθη ἡ ἀφωνία πρὸς τιμωρίαν· ἄρτι καινουργεῖται ἡ συμφωνία, πρὸς σωτηρίαν τῶν ψυχῶν ἡμῶν».

Δηλαδή: «Κάποτε περιῆλθαν σέ σύγχυση οἱ γλῶσ­σες, γιατί τόλμησαν τήν οἰκοδόμηση τοῦ πύργου. Τώρα ὅμως πλουτίστηκαν μέ σοφία οἱ γλῶσσες, γιά νά δοξασθεῖ ἡ Θεογνωσία. Ἐκεῖ καταδίκασε ὁ Θεός τήν ἀσέβεια τοῦ πταίσματος. Ἐδῶ φώτισε ὁ Χριστός μέ τό ἅγιο Πνεῦμα τούς ψαράδες. Τότε προκλήθηκε ἀσυνεννοησία γιά τιμωρία. Τώρα ἐγκαινιάζεται ἡ συμφωνία γιά τή σωτηρία τῶν ψυχῶν μας». Μέ τόν τρόπο αὐτό προ­οικο­νο­μεῖται ἡ θαυμαστή ἐπέμβαση τοῦ Θεοῦ, ὥστε νά παταχθεῖ κάθε ὕβρη καί αὐθάδεια βλάσφημη καί νά ἐπιτευχθεῖ ἡ ἐν Χριστῷ ἑνότητα καί θεογνωσία.

  Κι ἐμεῖς μαζί μέ τόν ὑμνογράφο ἀ­ναφωνοῦμε: «Συντάττω, συνυ­μνῶ, συν­δοξάζω, συνσέβω Πατρὶ καὶ τῷ Υἱῷ τὸ πανάγιον Πνεῦμα», προκειμένου νά ἀνακοπεῖ ἡ ἀνοικοδόμηση τοῦ νέου πύργου τῆς Βαβέλ τοῦ Οἰκουμενισμοῦ καί τῆς παγκοσμιοποίησης· νά παύσουν «ρητόρων φληναφίαι ἀθέων πυρὶ τῷ τοῦ Πνεύματος», νά ἀναδείξει τό πανάγιο Πνεῦμα καί σήμερα «ἀποστόλους... φωστῆρας... τὴν τῶν αἱρέσεων ἀχλὺν ἀποδιώκοντας ἀπὸ τῆς γῆς καὶ τῶν πιστῶν καταφωτίζοντας ψυχάς». Ἀμήν.