π. Αθανάσιος Μυτιληναίος, Η εχεμύθεια των πιστών σε θέματα εκκλησιαστικά και εν καιρώ διωγμού

Μακαριστού γέροντος Αθανασίου Μυτιληναίου

Η εχεμύθεια των πιστών σε θέματα εκκλησιαστικά και εν καιρώ διωγμού

           [απόσπασμα από την 127^η ομιλία στις Πράξεις των Αποστόλων]

    …Εδώ τίθεται ένα πάρα πάρα πολύ σοβαρό πρόβλημα· το οποίον εμένα με απασχολεί πολλά χρόνια, μια που κι εσείς κι εγώ βρισκόμεθα μέσα στην Εκκλησία και αποτελούμε την Εκκλησίαν. Είναι το εξής: είναι η μυστικότητα των θεμάτων της Εκκλησίας εκ μέρους των πιστών. Κάποτε η Εκκλησία ήτο ένα κλειστόν κύκλωμα. Ένα λείψανο του κλειστού της Εκκλησίας είναι αυτό που ακούμε, λείψανο, που λέγεται «τάς θύρας, τάς θύρας». Δηλαδή, κλείστε τις πόρτες. Βέβαια σήμερα δεν κλείνομε τις πόρτες, γιατί υποτίθεται ότι δεν υπάρχει λόγος να κλείσουμε τις πόρτες. Και έχομε δώσει στους νεότερους ερμηνευτάς της Θείας Λειτουργίας, μια διάσταση, θα λέγαμε κάπως μεταφορική: «Κλείστε τις πόρτες της ψυχής, που είναι οι πέντε αισθήσεις. Δηλαδή τα μάτια σας, να μην βλέπουν παράξενα μέσα στην Εκκλησία, τα αυτιά σας να μην ακούν κάτι που δεν θα έπρεπε να ακούσουν» κ.ο.κ. «Κλείστε», με άλλα λόγια, «όλα εκείνα τα σημεία, τα οποία θα μπορούσαν να σας κάνουν να μην έχετε συγκέντρωση κατά τη Θεία Λειτουργία».

     Όμως αυτό το παράγγελμα δεν είναι πνευματικό. Είναι καθαρά τεχνικό. Όπως εκείνο το «Σοφία. Ὀρθοί». «Σοφία». Έχει τελεία. Μετά: «Ὀρθοί»· που σημαίνει «το Ευαγγέλιον είναι σοφία». Όταν βγαίνει ο ιερεύς και λέει: «Σοφία». Και θα ‘πρεπε εκεί να σταματάμε. «Σοφία». Μία διακοπή που να δείχνει τελεία και μετά: «Ὀρθοί». Και πάλι τελεία. Που θα πει: «Το Ευαγγέλιο είναι η σοφία του Θεού· σηκωθείτε από τα καθίσματά σας». Διότι οι πιστοί από την αρχαία Εκκλησία εκάθηντο ή μπορούσαν να καθίσουν. Όπως και σήμερα έχομε καθίσματα. Ή δεν φθάνουν για όλους ή, όπως θέλετε πάρτε το, πάντως μπορούσαν να καθίσουν εις τα σκαμνιά τους, εις τους «σκίμποδες»(ὁ σκίμπους, τοῦ σκίμποδος). Είναι το σκαμνί. Και τι περίεργο πράγμα- να πω κι ένα γλωσσολογικό: Ὁ σκίμπους, ελληνικοτάτη λέξις, ε; Ὁ σκίμπους, τοῦ σκίμποδος που είναι το σκαμνί, επήγε στην Ευρώπη και γύρισε με την ονομασία «σκαμπό»!-. Λοιπόν, μπορούσαν να καθίσουν. Εκεί τι; Έπρεπε να σηκωθούν την ώρα εκείνη. Να σηκωθούν. Αυτά είναι τεχνικά παραγγέλματα, τεχνικά. Κι εφρόντιζαν οι αρμόδιοι, διάκονοι συνήθως, ό,τι ήσαν, οι αρμόδιοι για όλα αυτά.

     Έτσι κι εδώ, με το «τάς θύρας, τάς θύρας», θα πει: Κλείστε τις πόρτες. Τεχνικό παράγγελμα. Γιατί; Η Εκκλησία ήταν μία κλειστή υπόθεσις. Εάν δεν ήσουν βαπτισμένος, δεν μπορούσες να μπεις στην Εκκλησία. Μετά οι Κατηχούμενοι μπαίναν, αλλά φεύγαν όταν θα εγίνετο η Θεία Λειτουργία, δηλαδή το κύριο σώμα, δηλαδή ο καθαγιασμός των Τιμίων Δώρων. Φεύγαν.

    Στους χρόνους του διωγμού ήταν η Εκκλησία κρυμμένη. Το τι έκανε η ίδια και πώς ενεργούσε, δεν έπρεπε ποτέ να το μάθουν εκείνοι που δεν είχαν σχέση με την Εκκλησία. Δεν έπρεπε ποτέ. Αυτό το κρυφό, το μυστικό, του Χριστιανισμού, ετηρείτο μετά απολύτου σχολαστικότητος.

    Σας έλεγα μια περασμένη φορά, θα το δούμε, θα το διαβάσουμε, όταν θα δούμε τις Μυσταγωγικές Κατηχήσεις του αγίου Κυρίλλου, υπάρχει απέξω, δεν το ‘γραψε ο άγιος Κύριλλος, το έγραψε άλλος: «Πρόσεξε», λέει, «δεν θα το παραδώσεις αυτό εις τους αμυήτους». Αλλά ο άγιος Κύριλλος εις την πρώτη Κατήχηση το λέει με σαφήνεια: «Πρόσεξε, διότι εάν», λέει, «μπήκες να περιπολήσεις το τι κάνομε εμείς εδώ, σε περιπολεί ο Θεός! Και πρόσεξε καλά!». Το τονίζει και το ξανατονίζει αυτό ο άγιος Κύριλλος. Διότι δεν έπρεπε να υπάρχουν άνθρωποι που θα μπαίναν ως κατάσκοποι να δουν τι κάνουν οι Χριστιανοί μέσα στη Λειτουργία τους. Δεν έπρεπε! Εδιώκοντο δε οι Χριστιανοί. Συνεπώς ήταν αναγκαιοτάτη η περίπτωσις διατηρήσεως μυστικών και εκ μέρους των κληρικών και εκ μέρους των λαϊκών. Πώς μπορούσε ένας ιερεύς να κυκλοφορεί; Εκείνο που θα γίνει ή έχει γίνει ή θα γίνει ή γίνεται- όπως θέλετε πάρτε το- ας πούμε ότι κάποια μέρα των ημερών, δεν φοράω ράσα, όχι από μοντερνισμό, αλλά διότι απαγορεύονται ρητώς και κατηγορηματικώς· δεν φοράω λοιπόν ράσα, έχω μία περιβολή και εμφάνιση κοσμικού και λαϊκού, δεν ξέρει κανείς ότι είμαι ιερεύς. Μάλιστα με την ευκαιρία το λέω γιατί μου ‘καναν δώρο αυτές τις μέρες από κάπου ένα πολύ μικρό, πολύ μικρό επιτραχήλιο, στενό και μικρό. Λέω: Αυτό το βάζει κανείς από μέσα, δεν το βλέπει κανένας και μπορεί να κάνει δουλειά. Εγώ τουλάχιστον το ‘χω κάνει αυτό που σας λέω. Έχω εξομολογήσει ανθρώπους στον δρόμο. Στον δρόμο! Το φαντάζεστε; Ή μπαίνοντας στην είσοδο μιας πολυκατοικίας. Και το επιτραχήλιο το φορώ από μέσα από το ράσο.

    Τώρα φοράμε και τα ράσα. Κάποια φορά μπορεί να μην τα φοράμε και να είναι από μέσα, σαν πουκάμισο από μέσα. Ένα πολύ μικρό επιτραχήλιο, πολύ μικρό, το φοράει κανείς. Και να λέει στον άλλον: «Λοιπόν…, Γιωργάκη, τι νέα; Τι κάνουνε στο σπίτι; (Λέγε τις αμαρτίες σου)». Κι αρχίζει να λέει ο άλλος: «Πώς πάνε οι δουλειές;». Δηλαδή μ’ άλλα λόγια κάποια κρυφά, κάποια δυνατά τα λέμε, ότι συζητούμε... Κι ο άλλος κάνει την εξομολόγησή του. Μπορείτε να φανταστείτε την περίπτωση αυτός που εξομολογήθηκε να πάει να πει -σε αδελφούς, εννοείται- ότι… «ξέρετε, ο πατήρ Αθανάσιος με εξομολόγησε στον δρόμο· ο οποίος βέβαια δεν φοράει ράσα» κτλ. έτσι; Και τώρα κρυφά αυτά τα πράγματα, είναι διωγμός, δεν ξέρω τι είναι. Και τώρα αυτός ο 2^ος, ο 3^ος, ο 10^ος που θα το μάθουνε, γιατί οι άνθρωποι δεν έχουν εχεμύθεια, να πάνε να πουν: «Α, αυτός είναι ιερεύς και εξομολογεί». Πάνε λοιπόν και συλλαμβάνουν τον πατέρα Αθανάσιο ότι κάνει εξομολόγηση και είναι παπάς. Και για να μη νομίζετε ότι αυτά είναι μακρινά πράγματα, δεν είναι παρά ελάχιστα χρόνια, ίσως 5-6 χρόνια, όταν διαβάσαμε στις εφημερίδες το εξής περιστατικό: Στη Ρωσία, ένας ανώτατος αξιωματούχος της ρωσικής ιεραρχίας, βρέθηκε νεκρός μέσα εις το τραίνο. Πήγαινε να κάνει επιθεώρηση, ας πούμε, λογιστική. Δεν ξέρω τι πήγαινε να κάνει. Πάντως ανώτατος αξιωματούχος, και είχε και μία βαλιτσούλα, την οποία πάντοτε έπαιρνε μαζί του. Πέθανε ο άνθρωπος μέσα στο τραίνο από καρδιακή προσβολή. Όταν άνοιξαν το βαλιτσάκι, ξέρετε τι βρήκανε μέσα; Μίαν επισκοπικήν στολήν! Ήταν κρυφός επίσκοπος. Να, στις ημέρες μας…

      Λοιπόν, αύριο μπορεί να είναι χειρότερα τα πράγματα. Δεν ξέρομε. Έχομε παλινδρομήσεις των φαινομένων. Ερωτώ: Ανάμεσα στους πιστούς υπάρχει εχεμύθεια; Όταν ο Απόστολος Πέτρος τους κάνει να ησυχάσουν και τους είπε ό,τι τους είπε, μπορούσε κανείς να πάει από αυτούς την άλλη μέρα στο σπίτι του, στη γειτονιά και να πει: «Ξέρετε, είδαμε τον Πέτρον;» κτλ, κτλ. Τσιμουδιά! Τσιμουδιά! Φερμουάρ! Τ’ ακούτε; Δυστυχώς ανάμεσα στους πιστούς μας υπάρχουν επιπόλαιοι άνθρωποι, ακριτόμυθοι, αβαθείς και ανεύθυνοι, που μπορούν αυτοί, χωρίς να λογαριάσουν το βάθος των πραγμάτων, να δημιουργήσουνε πάρα πολύ κακό στην Εκκλησία. Μαζεύονται 50 άνθρωποι και κάνομε κρυφά κάποια Λειτουργία. Κρυφά από αρχές και εξουσίες. Και πάει κάποιος, κάποια και το λέει στη γειτονιά. «Αχ, να δεις μια ωραία Λειτουργία!». «Πού; Πώς; Τι;» Ξέρετε, κρατιέται μυστικό; Κυκλοφορεί. Και μετά; Άμα ξαναπάμε δεύτερη φορά εκεί, έρχονται και μας συλλαμβάνουν. Και τι κάνομε παρακάτω; Τι κάνομε παρακάτω;

    Εμένα αυτό το πρόβλημα μού ήταν πάντοτε. Αν έρθουν δύσκολες ημέρες, πώς θα μπορούσε κανείς να ασκήσει ποιμαντικήν, όταν οι άνθρωποι έχουν αυτήν την επιπολαιότητα. Γιατί πρέπει να σας πω ότι σε καιρό διωγμού το θέμα αυτό ως πρόβλημα είναι σχεδόν αξεπεράστο. Είναι πρόβλημα. Γι΄αυτό οι πιστοί πρέπει, αγαπητοί μου, να αποκτούν μία εκκλησιαστική συνείδηση και μίαν υπευθυνότητα έναντι της Εκκλησίας, ώστε να μη φτάσουν να βλάψουν την Εκκλησία. Και μην ξεχνάμε ότι στις έσχατες ημέρες, που δεν θα είναι εύκολη η Θεία Λειτουργία, τι πιστεύετε, όταν θα πάρουν τα βουνά οι Χριστιανοί στις ημέρες Αντιχρίστου ή παραμονών Αντιχρίστου αυτό το θέμα δεν θα υπάρχει; Είναι πάρα πολύ σπουδαίο θέμα, πάρα πολύ… Το πώς μπορείς να κάνεις μία Λειτουργία κρυφά; Το πώς μπορείς να ασκείς τα πνευματικά σου καθήκοντα κρυφά; Τότε, το αποτέλεσμα θα είναι, εκείνοι που δεν θα είναι σοβαροί και θα είναι ακριτόμυθοι, θα είναι έτοιμοι κάτι να τους φύγει από τα δόντια τους, να πουν δηλαδή από το «ἔρκος τῶν δοντιῶν των», όπως λέγεται, τότε θα παραχωρήσει ο Θεός, έτσι το καταλαβαίνω, να προσκυνήσουν οι άνθρωποι αυτοί τον Αντίχριστον. Θα μου πείτε, γιατί; Είναι πολύ απλό, είναι πολύ απλό. Διότι θα συλληφθούν. Και τότε, επειδή έφθασαν σε αυτήν την επιπολαιότητα, για να μην κακοποιηθούν από τις αρχές και εξουσίες, θα αρνηθούν τον Χριστό. Συνεπώς θα προσκυνήσουν τον Αντίχριστο. Αυτό έχουν να πάθουν εκείνοι που δεν κρατάνε ένα μυστικό. Σας παρακαλώ, ας ασκούμεθα στο σημείο αυτό, να είμεθα πάρα πολύ προσεκτικοί, να είμεθα σοβαροί, να είμεθα εχέμυθοι σε θέματα Εκκλησίας. Μην είμεθα έτοιμοι να βγούμε έξω και να πούμε ό,τι μας κατέβη στο μυαλό μας. Και πολλές φορές τα λέμε και παραποιημένα εκείνα τα οποία ακούμε μέσα στην Εκκλησία.

     Βέβαια ένας τέτοιος τύπος, είτε το καταλαβαίνει, είτε δεν το καταλαβαίνει, γίνεται προδότης. Και, δυστυχώς, όπως λέγει το Πνεύμα το Άγιον, δια γράφιδος Αποστόλου Παύλου, στις έσχατες ημέρες θα υπάρξουν και οι προδόται. Λέγει στον Τιμόθεο, στην Β΄ του επιστολή, 3,4: «Ἒσονται γὰρ οἱ ἄνθρωποι ἐν ἐσχάταις ἡμέραις ἄσπονδοι,  προδόται». «Ἂσπονδοι», όπως λέει ένας ερμηνευτής, «οὐ βέβαιοι περί τάς φιλίας, οὐδέ ἀληθεῖς περί ἃ συντίθενται». Είναι εκείνοι οι οποίοι έχουνε μία επιπολαιότητα γύρω από τις συμφωνίες που κάνουν. Αυτοί λέγονται ἄσπονδοι. Δεν είναι «τῆς αὐτῆς σπονδῆς» -από εκεί κατάγεται. Συνεπώς είναι εκείνοι που αθετούν τις συμφωνίες τους. Και μετά λέει: «προδόται». Προσέξτε: «προδόται»... Και το θέμα βέβαια είναι ευρύ, του προδότου και της προδοσίας, είναι ευρύ. Μπορεί κανείς να γίνει προδότης από επιπολαιότητα. Όπως κάποτε πίεσαν κάποια παιδιά να πουν πού κρύβεται ο άγιος Πολύκαρπος, επίσκοπος Σμύρνης. Και τα παιδιά αυτά υπέδειξαν πού κρύβεται ο άγιος Πολύκαρπος και τον συνέλαβαν τον άγιο Πολύκαρπο. Αλλά κάποτε όμως και από μία διάθεση προδοσίας. Δυστυχώς ποτέ δεν έχει λείψει  αυτό το στοιχείον της προδοσίας. Είτε για να πετύχει κανείς κάτι καλύτερο στη ζωή του ή όπως θέλετε. Πάντως προδόται είναι εκείνοι οι οποίοι μπορούν να φθάσουν να προδώσουν τους οικείους της πίστεως αλλά και τους οικείους των, τους κατά σάρκα συγγενείς των, όπως μας το έχει πει ο Κύριος. «Θα προδώσει», λέει, «ο πατέρας το παιδί» κτλ. κτλ. «σε ημέρες τέτοιες δύσκολες».

     Ακόμη προδόται είναι εκείνοι οι οποίοι μπορούν να καταδώσουν πιστούς, το τι κάνουν, στους εχθρούς, στους διώκτας των. Ακόμη, προδόται είναι εκείνοι οι οποίοι, όπως μας είπε ο Κύριος, θα προδίδει ο ένας τον άλλον από ποικίλα συμφέροντα, ποικίλα, σας το ξαναλέγω. Και η προδοσία, μέσα στην Εκκλησία, δυστυχώς, έχει έναν ευρύτερο χαρακτήρα. Όπως ένας μπορεί να γράψει ένα βιβλίο -να βαφτίστηκε Χριστιανός, ε;- να γράψει ένα βιβλίο το οποίον να είναι…ας πούμε οικουμενιστικόν. Δηλαδή να προσπαθεί να αποπλανήσει τους πιστούς εις την αίρεσιν του Οικουμενισμού. Δεν είναι προδότης της πίστεως, αυτός; Κ.ο.κ. Γι΄αυτό λοιπόν ας προσέχουμε πάρα πολύ. Και μην ξεχνάμε ότι προδότες βρίσκονται στον χώρο μιας υποτονισμένης πνευματικότητος. Διότι εκείνος που έχει μίαν ακμαία πνευματικότητα, ανθούσα, ανθηρά πνευματικότητα, ο άνθρωπος αυτός προτιμά να γίνει μάρτυς, παρά προδότης.

     [Απόσπασμα από την 127^η ομιλία που είχε εκφωνήσει ο μακαριστός άγιος γέροντας Αθανάσιος σχετικά με τις «Πράξεις των Αποστόλων» κεφ.12, εδάφια 17-19,  στις 4-2-90]

        ΠΡΟΣ ΔΟΞΑΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΤΡΙΑΔΙΚΟΥ ΘΕΟΥ

  και με απροσμέτρητη ευγνωμοσύνη στον πνευματικό μας καθοδηγητή

           μακαριστό γέροντα Αθανάσιο Μυτιληναίο,

 μεταφορά της απομαγνητοφωνημένης ομιλίας σε ηλεκτρονικό κείμενο και επιμέλεια: Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος

   ΠΗΓΕΣ:

• Απομαγνητοφώνηση ομιλίας δια χειρός του αξιοτίμου κ. Αθανασίου Κ.
• https://www.youtube.com/watch?v=Zj9cEnvVbUg&ab_channel=%CE%91%CF%83%CF%80%CE%AC%CE%BB%CE%B1%CE%B8%CE%BF%CF%82
• http://www.arnion.gr/mp3/omilies/p_athanasios/prajeis/prajeis_127.mp3

[Από το 03.39’ έως το 20.20΄]