Λιμός μετά τον λοιμό;

Λιμός μετά τόν λοιμό;

Εὐδοξία Αὐγουστίνου, Φιλόλογος - Θεολόγος 

Ἔσχατες ἡμέρες; Ποῦ πᾶμε; Τίποτε βέβαια δέν εἶναι  ἄγνωστο γιά τόν λόγο τοῦ Θεοῦ, ἀφοῦ γιά ὅλα αὐτά τά «σημεῖα τῶν καιρῶν» μᾶς ἔχει καταλλήλως προετοιμάσει: «Ἐγερθήσεται γὰρ ἔθνος ἐπὶ ἔθνος καὶ βασιλεία ἐπὶ βασιλείαν, καὶ ἔσονται λιμοὶ καὶ λοιμοὶ καὶ σεισμοὶ κατὰ τόπους» (Μθ 24,7  βλ. Μρ 13, 8). Δυναμική καί παραστατική ἐπίσης εἶναι ἡ εἰκόνα στό βιβλίο τῆς Ἀποκαλύψεως μέ τόν μέλανα ἵππο, ὁ καβαλάρης τοῦ ὁποίου κρατάει  ζυγό (6, 5-6).

Τήν ἀλήθεια αὐτῶν τῶν λόγων ἐπιβεβαιώνουν σήμερα διάφοροι ἁρμόδιοι  φορεῖς, κρούοντας τόν κώδωνα τοῦ κινδύνου, ἀπό τούς ὁποίους ἐπιλεκτικά ἀντλοῦμε:

Ὁ ἐπικεφαλῆς τοῦ Παγκόσμιου Προγράμματος Σίτισης τοῦ ΟΗΕ Ντέιβιντ Μπίσλεϊ ὑποστηρίζει ὅτι ὁ νέος κορωνοϊὸς ἐνδέχεται νὰ ὁδηγήσει σὲ καταστροφὲς «βιβλικῶν διαστάσεων», μὲ ἑκατομμύρια ἀνθρώπους νὰ παλεύουν μὲ τὸν ὑποσιτισμὸ παγκοσμίως. Ἡ ραγδαία αὔξηση τῆς ἀσιτίας θὰ ἀποτελεῖ μόλις μία ἀπὸ τὶς συνέπειες τῆς πανδημίας, ἡ ὁποία ἔχει προκαλέσει μείωση στὴν καλλιέργεια τροφίμων παγκοσμίως. Ἐπίσης,  «οἱ κοινωνικὲς ἐντάσεις θὰ πληθυνθοῦν, ἡ μετανάστευση θὰ αὐξηθεῖ, οἱ συγκρούσεις θὰ κλιμακωθοῦν καὶ ἡ ἀσιτία πιθανότατα θὰ ἐπηρεάσει ὁμάδες ποὺ δὲν ἔχουν βιώσει κάτι παρόμοιο στὸ παρελθόν». Ὁ παγκόσμιος ὑποσιτισμὸς βρίσκεται ἤδη σὲ ὑψηλὰ ἐπίπεδα. Ἂν δὲν ληφθοῦν δραστικὰ μέτρα τώρα, «θὰ πεθάνουν πολλοί, τὰ παιδιὰ θὰ ὑποφέρουν ἀπὸ τὶς συνέπειες τοῦ ὑποσιτισμοῦ γιὰ πολλὰ ἀκόμη χρόνια καὶ ἡ πρόοδος ποὺ ἔχει σημειώσει ὁ πλανήτης στὴν καταπολέμηση τῆς ἀσιτίας τὴν τελευταία δεκαετία θὰ χαθεῖ».

Φέτος, περίπου 138 ἑκατομμύρια ἄνθρωποι, σὲ 83 χῶρες, στηρίζονται στὸ Πρόγραμμα Σίτισης τοῦ ΟΗΕ γιὰ τρόφιμα, δηλώνει ὁ Μπίσλεϊ. Περισσότερες ἀπό 30 χῶρες στόν ἀναπτυσσόμενο κόσμο θὰ μποροῦσαν νὰ ἀντιμετωπίσουν ἐκτεταμένο λιμό. Σέ 10 ἀπὸ τὶς χῶρες αὐτὲς ὑπάρχουν ἤδη ἐπάνω ἀπὸ ἕνα ἑκατομμύριο ἄνθρωποι ποὺ βρίσκονται στὰ πρόθυρα τῆς ἀσιτίας. «Δὲν μιλᾶμε γιὰ ἀνθρώπους ποὺ πέφτουν νά κοιμηθοῦν πεινασμένοι», ἀποσαφήνισε σὲ συνέντευξή του στὴν Guardian. «Μιλᾶμε γιὰ ἀκραῖες συνθῆκες, κατάσταση ἔκτακτης ἀνάγκης. Ἂν δὲν ἐξασφαλίσουμε τροφὴ στοὺς ἀνθρώπους αὐτούς, θὰ πεθάνουν».

Ἀλλά καί ὁ Γενικὸς Γραμματέας τοῦ ΟΗΕ  Ἀντόνιο Γκουτέρες προειδοποίησε: «Τὰ ἐπισιτιστικὰ συστήματά μας δὲν λειτουργοῦν πλέον καὶ ἡ πανδημία τοῦ κορωνοϊοῦ ἐπιδεινώνει τὴν κατάσταση… Περίπου 144 ἑκατομμύρια παιδιὰ κάτω ἀπὸ 5 ἐτῶν πάσχουν ἀπὸ καθυστέρηση τῆς ἀνάπτυξής τους, περίπου δηλαδὴ τὸ ἕνα στὰ πέντε παιδιά στὸν κόσμο», τόνισε. «Φέτος, ἄλλοι 49 ἑκατομμύρια ἄνθρωποι ἐνδέχεται νὰ βρεθοῦν σὲ κατάσταση ἀκραίας φτώχειας ἐξαιτίας τῆς κρίσης… Ὁ ἀριθμὸς τῶν ἀνθρώπων σὲ κατάσταση σοβαρῆς διατροφικῆς ἀνασφάλειας καὶ τῶν ἀνθρώπων ποὺ ἀντιμετωπίζουν ὀξὺ ὑποσιτισμὸ θὰ αὐξηθεῖ πολὺ γρήγορα», προεξόφλησε ὁ Γενικὸς Γραμματέας, ζητώντας νὰ ὑπάρξει κινητοποίηση «κατὰ προτεραιότητα ἐκεῖ ὅπου ὁ κίνδυνος εἶναι πιὸ ὀξυμένος».

Πάνω ἀπὸ τὸ 95% τῶν χωρῶν τοῦ κόσμου ἐκτιμᾶται ὅτι θὰ ἔχουν φέτος μείωση τοῦ κατὰ κεφαλὴν εἰσοδήματός τους, μὲ ἀποτέλεσμα νὰ ἀνακοπεῖ ἡ σημαντικὴ πρόοδος ποὺ εἶχε σημειωθεῖ στὴ μείωση τῆς ἀκραίας φτώχειας στὸν κόσμο ἀπὸ τὴ δεκαετία τοῦ 1990.

Ἐπίσης, ἐπίτροπος τῆς ΕΕ ὑποστηρίζει ὅτι ὁ ἀντίκτυπος τοῦ COVID-19 στὴν παγκόσμια ἐπισιτιστικὴ ἀσφάλεια θὰ εἶναι σοβαρός καί ἐπισημαίνει ὅτι τὸ ξέσπασμά του ἔφερε πρωτοφανεῖς προκλήσεις καὶ στὸν ἀγροτοκτηνοτροφικὸ τομέα τῆς ΕΕ. Ἡ ἴδια ἐπίτροπος δὲν ἀποκρύπτει τοὺς φόβους της ὅτι τὰ προβλήματα ἐφοδιασμοῦ τροφίμων θὰ ἐπιδεινώσουν τὶς ἀνισότητες, τὶς κοινωνικὲς ἐντάσεις, τὴ δυσαρέσκεια καὶ τὴν πολιτικὴ ἀναταραχή, εἰδικὰ στὶς πιὸ εὐάλωτες χῶρες.

Καί τὸ Διεθνὲς Νομισματικὸ Ταμεῖο (ΔΝΤ) προβλέπει μεγαλύτερη ὕφεση τῆς παγκόσμιας οἰκονομίας τὸ 2020 καὶ μικρότερη ἀνάκαμψή της τὸ 2021, λόγω τῆς πανδημίας τοῦ κοροναϊοῦ (World Economic Outlook Update).

Δυσοίωνη ἀκόμη εἶναι ἡ οἰκονομικὴ πρόβλεψη τοῦ Παγκόσμιου Ὀργανισμοῦ Ἐμπορίου (ΠΟΕ) γιὰ τὸ 2020, λόγω τῶν σοβαρῶν οἰκονομικῶν καὶ κοινωνικῶν ἐπιπτώσεων ἀπό τόν κοροναϊό. Τὸ διεθνὲς ἐμπόριο ἔχει ἐξαντληθεῖ ἐξαιτίας  του καὶ θὰ μποροῦσε νὰ βιώσει καταστάσεις κατάρρευσης, ὅπως αὐτὴ τοῦ 1930.

Κάτω ἀπό αὐτές τίς συνθῆκες ἡ Εὐρώπη ἑτοιμάζεται νὰ γεμίσει ξαφνικὰ μὲ δεκάδες ἑκατομμύρια πολίτες της ποὺ θὰ εἶναι ἄνεργοι ἢ μὲ ἐλάχιστο εἰσόδημα. Αὐτὸ ποὺ συμβαίνει στὴν ἤπειρό μας, ἔχει νὰ συμβεῖ ἀπὸ τὸν Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο· ποτὲ ἔκτοτε δὲν ἐπηρεάστηκε τόσο μαζικά, τόσο πολύ, τόσο ἀρνητικὰ ἡ οἰκονομικὴ ζωὴ καὶ ἡ δυνατότητα ἐξασφάλισης τῶν πρὸς τὸ ζῆν. Τό ἴδιο φαινόμενο παρατηρήθηκε καί στὶς ΗΠΑ, ἀφοῦ σὲ μία μόνο ἑβδομάδα προστέθηκαν 4,4 ἑκατομμύρια ἄνεργοι, συνολικὰ 26 ἑκατομμύρια μέσα σὲ ἕνα μήνα!

Τό πρόβλημα βεβαίως εἶναι παγκόσμιο· οἱ συνέπειες ὡστόσο δέν ἀφήνουν ἀνεπηρέαστη τήν πατρίδα μας. Πρός τό παρόν δὲν ὑπάρχει θέμα ἔλλειψης τροφίμων· ἡ ἀγορὰ ὅμως ἔχει ἀποσυντονιστεῖ μὲ ἀποτέλεσμα νὰ ὑπάρχει κίνδυνος ἀναταράξεων, ἐπειδή ἡ ἐφοδιαστικὴ ἁλυσίδα εἶναι πλέον παγκόσμια. Ἐπιπλέον, σέ 1.095.997 ἄτομα ἀνῆλθε τὸ σύνολο τῶν ἐγγεγραμμένων ἀνέργων τὸν Ἰούλιο τοῦ 2020 ἔναντι 970.201 ἀτόμων τὸν Ἰούλιο τοῦ 2019, σύμφωνα μὲ τὰ στατιστικὰ στοιχεῖα τοῦ ΟΑΕΔ.

Ὅσοι ἀκόμη νιώθουν ἀσφαλεῖς λόγῳ τῶν χρημάτων, τοῦ μισθοῦ ἢ τῆς σύνταξής τους, ἄς τό ξανασκεφτοῦν, γιατί τὰ χρήματα δὲν τρώγονται. Ὁ λοιμός ἀκολουθεῖται ἀπό λιμό. Ἐγκαταλείψαμε τόν πρωτογενῆ τομέα παραγωγῆς, γι’ αὐτό καί θά πεινάσουμε. Σπανίως -ταξιδεύοντας ὁδικῶς- διακρίνεις τρακτέρ νά καλλιεργοῦν τή γῆ. Άφήσαμε τήν ὕπαιθρο έν πολλοῖς χέρσα καί ἀναξιοποίητη.  Ἐξάλλου στὴν πεῖνα τῆς Κατοχῆς  τὸ πρόβλημα ἦταν ἡ ἔλλειψη τροφίμων καὶ ὄχι ἡ ἔλλειψη χρημάτων, ἀφοῦ ἕνα αὐγὸ ἢ ἕνα κιλὸ ψωμὶ ἔφτασε νὰ πωλεῖται 2 ἑκατομμύρια δραχμὲς, ἐπειδὴ ἦταν σὲ ἔλλειψη. Ἡ Ἑλλάδα δέν εἶχε νά θρέψει  τά παιδιά της.  Οἱ νεκροὶ ἀπὸ τὴν πεῖνα -300.000 περίπου-  ἦταν πολὺ περισσότεροι ἀπὸ ἐκείνους ποὺ πέθαιναν ἀπό ὅλες τὶς ἄλλες αἰτίες!  Τὰ Χριστούγεννα μάλιστα τοῦ 1941 ἦταν ἀπὸ τὰ πιὸ τραγικὰ στὴ νεότερη ἑλληνικὴ ἱστορία.

Πέρα ἀπό τίς προβλέψεις τῶν εἰδικῶν ὅμως καί οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας μιλοῦν γιὰ μιά φοβερή πεῖνα. Ἀνάμεσά τους ὁ φωτισμένος γέροντας π. Αὐγουστῖνος Καντιώτης, ὁ ὁποῖος μᾶς εἶχε προετοιμάσει καὶ γιὰ τὸν κορωναϊὸ, μᾶς προειδοποιεῖ καί γιὰ τὴν ἐπερχόμενη πεῖνα, ἐπειδὴ -λέγει- γίναμε ἄσωτοι καὶ ὑπερήφανοι.  Μᾶς καλεῖ μάλιστα μέ τήν ἐργατικότητα, τήν οἰκονομία,  τή μεταξύ μας ἀγάπη, τή μετάνοια καί τήν προσευχή νά ὑπερβοῦμε τή δύσκολη αὐτή κατάσταση. Παρόλα αὐτά αἰσιόδοξη καί ἐνθαρρυντική εἶναι ἡ διαβεβαίωσή του ὅτι θά ἔρθει έποχή πού σέ παγκόσμιο ἐπίπεδο θά ἐπικρατήσει  ἡ κοινωνική εἰρήνη καί εὐημερία καί θά ἐκπληρωθεῖ  ἔτσι ἡ προφητεία τοῦ Ἰεζεκιήλ: «Ἀναστήσω αὐτοῖς φυτόν εἰρήνης καί οὐκέτι ἔσονται ἀπολλύμενοι λιμῷ ἐπί τῆς γῆς» (34, 29).