Τουρκία: Η «πίσω αυλή» για τα σκουπίδια της Ευρωπαϊκής Ένωσης

 

Τουρκία: Η «πίσω αυλή» για τα σκουπίδια της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Γιώργος Παπαγιαννόπουλος

Η Τουρκία βρίσκεται στην πρώτη θέση, με 11,4 εκατομμύρια τόνους εισαγόμενου υλικού, ακολουθούμενη από την Ινδία, η οποία δέχεται μόνο 2,9 τόνους αποβλήτων που παράγονται εντός της Ένωσης

Εδώ και πολλά χρόνια, μας απασχολεί η γειτονική Τουρκία ως μια δύναμη επεκτατική, Αναθεωρητική, εχθρική προς την Ελλάδα και την Κυπριακή Δημοκρατία.Σήμερα, θα ασχοληθούμε με ένα θέμα όχι ευρέως γνωστό: την σχέση Ε.Ε. με την Τουρκία ως «Πίσω Αυλή» της, όσον αφορά τα απορρίμματα/ σκουπίδια.

Τι συνέβαινε ”εχθές”; το παράδειγμα της Γερμανίας: 18.000 τόνους γερμανικών πλαστικών σκουπιδιών εισήγαγε η Τουρκία το 2017, ενώ το 2018 η ποσότητα σχεδόν τριπλασιάστηκε, φθάνοντας τους 50.000 τόνους. Ποιο είναι όμως το κέρδος της Τουρκίας από την εισαγωγή πλαστικών σκουπιδιών από τη Γερμανία;

Η Τουρκία δεν διαθέτει πρώτες ύλες για την παραγωγή προϊόντων από παράγωγα του πετρελαίου. Κατά συνέπεια εισάγει με μεγάλο κόστος την πρώτη ύλη από το εξωτερικό. Η μεγάλη αύξηση των τουρκικών εισαγωγών πλαστικών απορριμμάτων οφείλεται στο γεγονός ότι η Κίνα περιόρισε σημαντικά τις εισαγωγές απορριμμάτων, που δεν έχουν υποστεί διαλογή. Έτσι μεγάλο μέρος καταλήγει στην ανατολική Τουρκία.

Χώρες που εξάγουν πλαστικά απορρίμματα, όπως η Γερμανία, δεν λαμβάνουν χρήματα για την πρώτη ύλη. Τα έξοδα μεταφοράς όμως επιβαρύνουν στην προκειμένη περίπτωση την Τουρκία.Κανονικά, η εισαγωγή σκουπιδιών που δεν έχουν περάσει διαδικασία διαλογής απαγορεύεται αυστηρά στη χώρα. Ούτως ή άλλως για την επανεπεξεργασία το ιδανικό είναι τα απορρίμματα να φθάνουν διαχωρισμένα, όπως χαρτί ή πλαστικά μπουκάλια. Υπάρχουν ωστόσο φόβοι ότι τα πλαστικά απορρίμματα που δεν επανεπεξεργάζονται καταλήγουν κάποια στιγμή στη θάλασσα, κατατάσσοντας την Τουρκία στους κορυφαίους ρυπαντές της Μεσογείου.

″Σήμερα”: Η ανακύκλωση, η προσοχή στο περιβάλλον και η μείωση της παραγωγής αποβλήτων - ιδίως πλαστικών απορριμμάτων - βρίσκονται στο επίκεντρο της ατζέντας της Ευρωπαϊκής Ένωσης εδώ και χρόνια, όπως αποδεικνύεται από το περιεχόμενο της «Πράσινης Συμφωνίας» που ισχύει στην Κοινότητα. Ωστόσο, πολύ λίγες φορές αναφέρεται το γεγονός ότι οι στόχοι που θέτουν οι χώρες-μέλη για την προστασία των οικοσυστημάτων τους μετατρέπονται σε ζημιές σε άλλες περιοχές, μερικές φορές όχι πολύ μακριά.

Αυτή είναι η περίπτωση της Τουρκίας, η οποία έγινε γρήγορα ο χώρος υγειονομικής ταφής της Ευρώπης. Η «Πίσω Αυλή» της Ε.Ε. Όσον αφορά τον κύκλο ζωής των ευρωπαϊκών αποβλήτων και τη διαχείρισή τους,σε μια έκθεση που δημοσιεύθηκε από την Eurostat όπου αναφέρονται οι ροές εισαγωγών-εξαγωγών αποβλήτων προς χώρες εκτός Ε.Ε., η Τουρκία βρίσκεται στην πρώτη θέση, με 11,4 εκατομμύρια τόνους εισαγόμενου υλικού, ακολουθούμενη από την Ινδία, η οποία δέχεται μόνο 2,9 τόνους αποβλήτων που παράγονται εντός της Ένωσης.

Μια παρόμοια αύξηση των ροών αποβλήτων από την Παλιά Ήπειρο προς την Τουρκία προκλήθηκε ύστερα από την ψήφιση ενός νόμου στην Κίνα που περιορίζει την εισαγωγή υλικού από το εξωτερικό. Μέχρι το 2018, στο Πεκίνο κατέφθανε το 45% όλων των πλαστικών που παράγονται στον κόσμο και ελάμβανε εκατομμύρια τόνους χαρτιού, χαρτονιού, συσκευασιών και υφασμάτων από την Ευρώπη. Ωστόσο, η αυξανόμενη αντίθεση της μεσαίας τάξης απέναντι σε αυτήν την πρακτική και ο αυξανόμενος αριθμός περιβαλλοντικών προβλημάτων ανάγκασαν την κινεζική κυβέρνηση να επανεξετάσει τις πολιτικές της και να επιβάλει όριο στην εισαγωγή αποβλήτων.

Όπως εξηγεί η “Politico”, η εξαφάνιση των κινεζικών χώρων υγειονομικής ταφής ήταν ένα σοβαρό πλήγμα για την Ευρώπη - και πέραν αυτής - η οποία, επομένως, έπρεπε να βρει γρήγορα μια άλλη χώρα στην οποία να εκφορτώσει μέρος των αποβλήτων της. Εδώ μπαίνει η Τουρκία και εκείνες οι εταιρείες που χρειάζονται απεγνωσμένα υλικά για ανακύκλωση για τη δική τους λειτουργία.

«Ένα από τα προβλήματα της χώρας της Ανατολίας είναι ακριβώς η σπάνια προσοχή που επιφυλάσσουν οι τοπικές διοικήσεις στο θέμα της ανακύκλωσης. Σύμφωνα με στοιχεία του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ), η Τουρκία είναι η χώρα με το χαμηλότερο μερίδιο ανακυκλωμένων αποβλήτων και το ίδιο το Τουρκικό Ινστιτούτο Στατιστικής επεσήμανε ότι μόνο το 12% των απορριμμάτων που παράγονται από τους δήμους αντιμετωπίζονται σωστά.

Κατά συνέπεια, οι εταιρείες που έχουν επικεντρωθεί στην ανακύκλωση πρέπει να εισάγουν το απαραίτητο υλικό για τη λειτουργία τους από το εξωτερικό, εν αναμονή της καλύτερης διαχείρισης των αποβλήτων που παράγονται εντός της ίδιας της χώρας στην Τουρκία.» (Futura D’Aplile, “InsideOver”).

Όπως μπορούμε να φανταστούμε, η εισαγωγή αποβλήτων από την Ε.Ε. έχει τεράστιο περιβαλλοντικό αντίκτυπο. Όπως αναφέρεται από το WWF, τα υλικά που φθάνουν στην Τουρκία δεν ανακυκλώνονται πάντα σωστά και τουλάχιστον 1,1 εκατομμύρια τόνοι απορριμμάτων υπάρχουν ήδη στο υπέδαφος και στον υδροφόρο ορίζοντα..

Για να αντιμετωπίσει αυτό το πρόβλημα, τον Αύγουστο του 2020 ο Υπουργός Περιβάλλοντος πρότεινε μείωση κατά 50% στις εισαγωγές υλικών που προορίζονται για χώρους υγειονομικής ταφής στη χώρα, αλλά μέχρι σήμερα δεν έχει σημειωθεί πρόοδος. Τα αποτελέσματα της εκστρατείας «Μηδενικά απόβλητα» που ξεκίνησε το 2017 από την πρώτη κυρία Εμινέ Ερντογάν, (σύζυγο του Ταγίπ),η οποία είχε ως στόχο την αύξηση των ανακυκλωμένων αποβλήτων κατά 35% έως το 2023, ήταν επίσης απογοητευτικά.

Εν τω μεταξύ, οι περιβαλλοντικές ενώσεις συνεχίζουν να βρίσκουν παράνομες εναποθέσεις πλαστικού υλικού που ρίπτονται παράνομα σε απομακρυσμένες περιοχές της χώρας: τον Σεπτέμβριο του 2019, για παράδειγμα, η Greenpeace κατήγγειλε την παρουσία στην επαρχία της Σμύρνης πενήντα δεμάτων αποβλήτων από την Ιταλία.

Ωστόσο, η ροή αποβλήτων από την Ε.Ε. στην Τουρκία δεν είναι απλώς πρόβλημα για το περιβάλλον. Σύμφωνα με την Ιντερπόλ, από την κατάσταση επωφελούνται εγκληματικές οργανώσεις που βλέπουν σε αυτόν τον τομέα έναν τρόπο αύξησης της παράνομης διακίνησής…..

Politico, HuffingtonPost, kostasxan