Αυτό που μεγαλώνει δίπλα μας

Αυτό που μεγαλώνει δίπλα μας

Στοιχείο 1: Η Διεύθυνση Θρησκευτικών Υποθέσεων (Diyanet) είναι ένας από τους ισχυρότερους δημόσιους φορείς στην Τουρκία. Το 2002, χρονιά που το κόμμα του Ερντογάν ανήλθε στην εξουσία, είχε 72.000 υπαλλήλους. Σήμερα απασχολεί 130.000 υπαλλήλους. Αντιστοίχως η κρατική χρηματοδότηση το 2002 ήταν 450 εκατ. ευρώ. Το 2019 ανήλθε σε 1,5 δισ. ευρώ, περισσότερα και από το τουρκικό υπουργείο Εσωτερικών. Την τετραετία 2020-2023 προβλέπεται να δαπανήσει 10 δισ. ευρώ (πηγή: Ahval, 29.12.2019).

Στοιχείο 2: Το Diyanet διευθύνει τα «κατηχητικά του Κορανίου» (Kuran kursu). Το 2002, τα συγκεκριμένα κατηχητικά ήσαν 3.699. Το 2020 είχαν ανέλθει σε 18.675 και η ετήσια δαπάνη για αυτά ανερχόταν σε 1,45 δισ. ευρώ (πηγή: Ipekyol, 1.6.2020). Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει και στη δημόσια εκπαίδευση.

Στοιχείο 3: Εκτός από τα κατηχητικά υπάρχουν και τα «ιμάμ χατίπ» θρησκευτικά σχολεία για μαθητές από 10 έως 18 ετών. Παραδοσιακά δίνουν έμφαση στη διδασκαλία του ιερού Κορανίου. Στο παρελθόν απευθύνονταν σε όσους επιθυμούσαν να γίνουν ιμάμηδες σε τεμένη. Το 2012 εξισώθηκαν με τα λοιπά δημόσια σχολεία. Το 2002 υπήρχαν 450 «ιμάμ χατίπ» με 63.000 μαθητές. Το 2019 είχαν εκτοξευθεί στις 5.138 με 1.300.000 μαθητές (πηγή: Ahval, 26-10-2019). Στο λυκειακό επίπεδο οι 645.000 μαθητές που τα παρακολουθούν ανέρχονται μόλις στο 11% του συνολικού αριθμού μαθητών λυκείων της Τουρκίας. Το κράτος όμως δαπάνησε στα λυκειακά «ιμάμ χατίπ» το 23% του σχετικού προϋπολογισμού του (πηγή: Reuters, 25.1.2018).

Στοιχείο 4: Το Diyanet διευθύνει και τις 85.000 τεμένη της Τουρκίας (το 10% των οποίων χτίστηκε επί Ερντογάν-στοιχεία 2015) καθώς και 2.000 τεμένη στο εξωτερικό. Τα 900 από αυτά βρίσκονται στη Γερμανία και ελέγχονται μέσω μιας θυγατρικής οργανώσεως που ονομάζεται DITIB. Στελεχώνονται από ιμάμηδες που στέλνει τo Diyanet και πληρώνονται από την Τουρκία (πηγή: Deutche Welle, 28.9.2018). Παράλληλα, το Diyanet έχει στόχο να χτίσει 30 γιγαντιαία τεμένη στις πέντε ηπείρους. Προς το παρόν έχει χτίσει 103 τεμένη σε 12 χώρες με κόστος 440 εκατ. ευρώ: Μόσχα κόστος 170 εκατ.· Τίρανα 56 εκατ.· Κολωνία 45 εκατ.· Κέμπριτζ 26 εκατ.· (πηγή: BBC, 23.5.2019).

Στοιχείο 5: Ο προϋπολογισμός της ΜΙΤ, δηλαδή των τουρκικών μυστικών υπηρεσιών, το 2002 ήταν 103 εκατ. ευρώ. Το 2019 είχε εκτοξευθεί στα 407 εκατ. ευρώ (πηγή: Nordic Monitor, 1.10.2019). Αξίζει να δει κάποιος φωτογραφίες από τα κτισμένα επί εκτάσεως 20.000 στρεμμάτων νέα κτίρια της ΜΙΤ στην Αγκυρα που εγκαινιάστηκαν τον Ιανουάριο του 2020.

Στοιχείο 6: Η Τουρκία κατατάσσεται 15η παγκοσμίως ως προς τις στρατιωτικές δαπάνες. Το 2019 είχε τη μεγαλύτερη αύξηση στρατιωτικών δαπανών (24%) σε σύγκριση με τις άλλες 14 χώρες.

Ολα τα παραπάνω είναι στοιχεία ενός μεγάλου παζλ για την πραγματική εικόνα της σημερινής Τουρκίας. Αλλα κομμάτια του ίδιου παζλ μιλούν για την υποστήριξη που αφειδώς προσέφερε η Τουρκία στην οργάνωση «Ισλαμικό Κράτος» μεταξύ 2012-2015· για τους τιμώμενους εκπροσώπους της Χαμάς και άλλων ακραίων μουσουλμανικών αδελφοτήτων στα συνέδρια του κυβερνώντος ισλαμικού κόμματος AKP· για την εκμετάλλευση των «αραβικών ανοίξεων» προκειμένου να δημιουργηθεί μία κοινοπολιτεία με ισλαμικές αδελφότητες στα εδάφη της πρώην οθωμανικής αυτοκρατορίας· για την ενίσχυση των δυνάμεων του Σαράζ στη Λιβύη με ακραίους ισλαμιστές· για το φάσμα της εγκαθιδρύσεως μιας ισλαμικής αδελφότητας στη διακυβέρνηση της Λιβύης που βρίσκεται στο υπογάστριο της Ευρώπης.

Προσεγγίζουμε ως Ελλάδα και Ευρώπη την Τουρκία αγνοώντας τη σημασία του πολιτικού Ισλάμ. Παλαιότερα κάποιοι έβλεπαν στο AKP το ισλαμικό αντίστοιχο των χριστιανοδημοκρατικών κομμάτων της Ευρώπης... Τα περισσότερα στελέχη του κυβερνώντος κόμματος AKP, περιλαμβανομένου του Tούρκου προέδρου, ανήκουν στο τουρκικό παράρτημα της ισλαμικής αδελφότητας των Νακσιμπαντί-Χαλίντι. Οι βασικές θέσεις τους είναι ότι η Τουρκία και ο ισλαμικός κόσμος έχουν υπάρξει αντικείμενο συστηματικής εκμεταλλεύσεως από τη Δύση και τον παγκόσμιο σιωνισμό. Η χώρα τους πρέπει να γίνει ισχυρή δύναμη και να αναδειχθεί σε φυσικό ηγέτη του μουσουλμανικού κόσμου. Αυτό ήταν το όνειρό τους και αυτό κυνηγούν επί 18 χρόνια που βρίσκονται στην εξουσία.

Οι κάποτε ακραίες θέσεις τους έχουν μετατραπεί σε κυρίαρχη τάση της τουρκικής κοινωνίας. Η Τουρκία ζει την αναβίωση της οθωμανικής αυτοκρατορίας μέσα από έναν ακραίο ισλαμισμό. Το είδαμε με τη συμβολική κίνηση της μετατροπής της Αγίας Σοφίας σε τέμενος. Ο βασικός αντίπαλος του Ερντογάν, ο κεμαλικός δήμαρχος Κωνσταντινουπόλεως δήλωσε «στη συνείδησή μου και στο μυαλό μου η Αγία Σοφία είναι τζαμί από το 1453». Η χώρα αφιονισμένη από ένα αυτοκρατορικό μεγαλείο μετατρέπεται όλο και πιο γρήγορα σε ένα σουνιτικό Ιράν. Oπως το Ιράν ασκεί επιρροή πέραν των συνόρων της χώρας του σε Ιράκ, Συρία, Υεμένη, έτσι και η Τουρκία θέλει να ασκεί την επιρροή της σε όλη την ανατολική Μεσόγειο. Περιφρονεί στην πράξη το διεθνές δίκαιο. Λέει ευθέως ότι θέλει να αλλάξει τα υφιστάμενα σύνορα. Δυστυχώς στον δρόμο της αυτή τη στιγμή βρίσκεται ένα μόνον κράτος: η Ελλάδα. Ή θα αφυπνίσουμε τους υπόλοιπους Ευρωπαίους για το τι μεγαλώνει δίπλα μας για να το αντιμετωπίσουμε από κοινού ή θα βρεθούμε μόνοι μας απέναντί του.

* O κ. Αγγελος Συρίγος είναι αναπληρωτής καθηγητής Διεθνούς Δικαίου και Εξωτερικής Πολιτικής, βουλευτής της Ν.Δ. στην Α΄ Αθηνών.-kathimerini.gr,20/07/2020