Ερωτήσεις μίας πτυχιούχου Θεολογικής για τις πρόσφατες αποφάσεις της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου

Μακαριώτατε,

Σεβασμιώτατοι Άγιοι Αρχιερείς,

Λόγω της πανδημίας του  ιού covid-19, ολόκληρος σχεδόν ο πλανήτης βρίσκεται σε μία προσπάθεια αντιμετώπισης του, με απώτερο σκοπό να σωθούν όσον το δυνατόν περισσότερες ανθρώπινες ζωές. Η πατρίδα μας η Ελλάδα, με την αρωγή της επιστημονικής κοινότητας και τον απαραίτητο κυβερνητικό σχεδιασμό, αποτελεί μέρος αυτής της προσπάθειας. Μέχρι την σήμερον, 7/4/2020, οι επιστήμονες στην χώρα μας δηλώνουν συγκρατημένη αισιοδοξία για την αποτελεσματικότητα των μέτρων που έχουν ληφθεί, τα οποία, καθώς συγκατοικώ και γηροκομώ την 95χρονη μητέρα μου, τηρώ με σχεδόν «θρησκευτική ευλάβεια».

Εντωμεταξύ, το Άγιο Πάσχα, η μεγαλύτερη γιορτή της Ορθοδοξίας, πλησιάζει. Έτσι, πληροφορηθήκαμε τις αποφάσεις Δ.Ι.Σ. για τον τρόπο τέλεσης των θείων λειτουργιών και  διαχείρισης άλλων  ψυχοσωματικών θεμάτων που έχουν προκύψει κατά την δύσκολη αυτή περίοδο για τον Κλήρο και τους πιστούς. Οι συγκεκριμένες αποφάσεις μου προκάλεσαν όχι μόνο έκπληξη αλλά, ταυτόχρονα, απογοήτευση και θλίψη. Ένοιωσα να βρίσκονται υπό αμφισβήτηση,  όλα όσα διδάχθηκα στα χρόνια των προπτυχιακών και μεταπτυχιακών μου σπουδών στην Θεολογική σχολή του πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, όσον αφορά στον ρόλο της Εκκλησίας στην Ελλάδα σε περιόδους δυσκολιών του Ποιμνίου.

Έτσι λοιπόν, τηρώντας πάντα τις οδηγίες της Πολιτείας για την αντιμετώπιση της πανδημίας και το «Μένουμε Σπίτι», θα ήθελα να θέσω τις εξής ερωτήσεις στους ιεράρχες της Εκκλησίας της Ελλάδος:

·       Δεν θα μπορούσαν οι λειτουργίες της Μεγάλης Εβδομάδας να τελεσθούν με παρουσία πιστών αναλόγου αριθμού με εκείνου που επιτρέπεται σύμφωνα με τα τετραγωνικά μέτρα κάθε εκκλησίας, όπως συμβαίνει και στα Σούπερ Μάρκετ, στις τράπεζες ή άλλα καταστήματα και με την σύσταση οι ευπαθείς ομάδες να παραμένουν σπίτια τους; Π.χ. ανά δέκα λεπτά να εναλλάσσονται οι πιστοί μέσα στην εκκλησία. Αυτή την στιγμή, οι λειτουργίες όπως τελούνται άνευ προσωπικής παρουσίας πιστών με μόνον την διαδικτυακή ή τηλεοπτική κάλυψη, απλά παραπέμπουν σε είδος «θεατρικής παράστασης».

·       Πως δηλώνετε ότι δεν αμφισβητείται το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας, όταν στην πράξη δεν το τελείται και δεν το κάνετε προσιτό στους πιστούς, ακυρώνοντάς το; Υπάρχει αυτή τη στιγμή Εκκλησία, χωρίς σύναξη επί τω αυτώ, με την τέλεση του Μυστηρίου της Θείας Ευχαριστίας, άνευ της παρουσίας και της Κοινωνίας των πιστών;

·       Γιατί, προκειμένου να αποφευχθεί το θέμα της αμφισβήτησης του Μυστηρίου της Θείας Κοινωνίας, δεν επιλέγεται, εναλλακτικά και κατ΄ οικονομία, η Θεία Λειτουργία του Αγίου Ιακώβου του Αδελφόθεου, κατά την οποία, το Μυστήριο της Θείας Κοινωνίας τελείται με εμβάπτιση του άρτου στον οίνο και όχι με χρήση λαβίδος; 

·       Υπάρχει φυσική παρουσία ιερέων στα νοσοκομεία (βεβαίως τηρουμένων των προστατευτικών μέτρων, όπως συμβαίνει και με το ιατρικό προσωπικό) ; Η επιστήμη προσφέρει την ίαση του σώματος. Εσείς που είστε εντεταλμένη για την ίαση των ψυχών, τι κάνετε;

·       Στους πιστούς, οι οποίοι διάγουν τις τελευταίες των ημερών τους επί της γης, όχι μόνο από covid-19 αλλά και από άλλες ασθένειες μη μεταδοτικές ή για άλλους λόγους, υπάρχει πρόσβαση στο μυστήριο της Θείας Εξομολόγησης και της Θείας Ευχαριστίας; Αν αυτό δεν συμβαίνει, κατόπιν οδηγιών της Δ.Ι.Σ., οι εν Ελλάδι Κληρικοί μπορεί να σηκώσουν το βάρος αυτής της τεράστιας αμαρτίας, αν κάποιος καταλήξει σε κοίμηση, χωρίς να μπορέσει, τελικά, να συμμετέχει στα ως άνω Μυστήρια, αν και το ήθελε;

·       Ποιες είναι οι οδηγίες και η φροντίδα της Εκκλησίας της Ελλάδος για την παρουσία των εφημερίων στα κοιμητήρια αυτή την περίοδο της πανδημίας; Τα Κοιμητήρια, ως υπαίθριοι χώροι, δεν θα έπρεπε να εξυπηρετούνται  από Ιερείς σύμφωνα με τις διατάξεις της Πολιτείας για τους υπαίθριους χώρους; Οι λαϊκές αγορές  μπορούν και λαμβάνουν χώρα σε υπαίθριους χώρους, ενώ τα τρισάγια στα Κοιμητήρια δεν μπορούν να τελούνται; Το ερώτημα τίθεται διότι παρατηρήθηκε αποχή και  Ιερέων από τα Κοιμητήρια.

·       Ποιος είναι ο σχεδιασμός σας για την τέλεση του τόσο σημαντικού σε περίοδο ασθενείας  Μυστηρίου του Ευχελαίου την Μ. Τετάρτη; Θα πραγματοποιηθεί το Ευχέλαιο για τους πιστούς, είτε στους Ναούς, με δυνατότητα πρόσβασης κατά σειρά των πιστών, είτε κατ΄ οίκον, από τους Ιερείς της Εκκλησίας;   Θα μοιραστεί Ευχέλαιο στους πιστούς, είτε περιμένοντας σε ουρά όπως στο σούπερ μάρκετ είτε  πόρτα-πόρτα, όπως η διανομή γευμάτων, από το προσωπικό της Εκκλησίας;

·       Την Μ. Παρασκευή, θα γίνει περιφορά του Επιταφίου, τηρουμένων των διατάξεων της Πολιτείας για την τήρηση των αποστάσεων μεταξύ των πολιτών; Θα γίνει προσκύνηση του Επιταφίου, έστω και στην αυλή της Εκκλησίας, με τάξη και με απόσταση ασφαλείας;

·       Γιατί δεν πήγατε σε κάποιες γειτονιές να καλέσετε τους πιστούς να ψάλλουν τον Ακάθιστο Ύμνο από τα μπαλκόνια τους; Σκοπεύετε να καλέσετε τους πιστούς να ψάλλουν το «Χριστός Ανέστη» από τα μπαλκόνια τους την ώρα της Ανάστασης ή  να προσέλθουν, σε ελεγχόμενη απόσταση ασφαλείας, στις πλατείες έξω από τους Ναούς και να συμμετέχουν έστω και λίγα λεπτά στην ψαλμωδία του Ύμνου: Χριστός Ανέστη;  Μήπως αυτό για σας είναι κάτι το περιττό;

·       Διδάχθηκα κατά την διάρκεια των σπουδών μου στην Θεολογική σχολή  ότι, σύμφωνα με τις αποφάσεις της εν Νικαία Α΄ Οικουμενικής Συνόδου και της Πασχάλιας επιστολής του Αγ. Αθανασίου, ως Κυριακή του Πάσχα ορίζεται η πρώτη Κυριακή μετά την πρώτη Πανσέληνο της εαρινής ισημερίας, η οποία για το 2020 είναι μόνο η 19^η Απριλίου.  Την επομένη της 26 Μαΐου (27 Μαΐου) μπορεί να εορταστεί μόνον η απόδοση του Αγίου Πάσχα, ενώ η κανονική εορτή του Πάσχα (δηλαδή Μ. Σάββατο και Κυριακή του Πάσχα) δεν μπορούν να μετατεθούν σε καμία άλλη ημερομηνία, ειδικά σε ημέρες μη αναστάσιμες, όπως η Τρίτη και η Τετάρτη. Στην όλη Ιστορία της Εκκλησίας ουδέποτε παρατηρήθηκε παρέκκλιση από αυτόν τον κανόνα.

·       Τηρώντας πάντα τις προφυλάξεις που ορίζει η Πολιτεία για την πανδημία, έχει δώσει κάποια οδηγία στις ενορίες η Εκκλησία προκειμένου να υπάρχει τηλεφωνική ή διαδικτυακή επικοινωνία των εφημερίων με τους ενορίτες προς εξυπηρέτηση των πνευματικών τους αναγκών;

·       Υπάρχει πρόβλεψη για την συνέχιση των νεανικών συντροφιών και των Κατηχητικών Συνάξεων  μέσω διαδικτύου;

·       Υπάρχει  σχεδιασμός στα πλαίσια  κάποιας συνεργασίας με την κρατική ή ιδιωτική τηλεόραση για εκπομπές θρησκευτικού περιεχομένου (πέραν των Ακολουθιών) για την τόνωση του θρησκευτικού συναισθήματος και την ενδυνάμωση της πίστεως και της ελπίδας των πιστών; 

·       Έχω διδαχθεί στο Πανεπιστήμιο πως η Δ.Ι.Σ. είναι ένας δημοκρατικός θεσμός,  ο οποίος λειτουργεί μέσα στα πλαίσια της δημοκρατικής Ανατολικής Ορθοδόξου Εκκλησίας. Γιατί λοιπόν απαγορεύει με απόφασης της στον Κλήρο  την συνταγματικά κατοχυρωμένη ελευθερία του λόγου σε αυτή τη δύσκολη συγκυρία; Δεν είναι αυτό δείγμα «Παποκαισαρισμού»;

·        Σε όλη την διάρκεια της ιστορίας της Εκκλησίας, ο κλήρος ήταν πάντα  έμπρακτα και πνευματικά δίπλα στο ποίμνιο σε εποχές λιμών, λοιμών και πολέμων.  Ναι μεν, ακούσαμε ότι προσφέρετε υλική στήριξη στην Πολιτεία σε αυτή την  δύσκολη εποχή , μήπως όμως δεν έχετε λάβει υπόψη όλες τις δυνατότητες  που προσφέρει η νομοθεσία και τα εργαλεία που δίνει η επιστήμη για να συντρέξετε πνευματικά τους πιστούς κατά την τωρινή πανδημία;

·       Θεωρείται πως έχετε εξαντλήσει όλα τα περιθώρια στήριξης του ποιμνίου σε αυτή την τόσο δύσκολη περίοδο , η οποία τυχαίνει να συμπίπτει με την μεγαλύτερη εορτή της Ορθοδοξίας, το Άγιο Πάσχα, το οποίο ούτε μπορεί να ακυρωθεί ούτε να μεταφερθεί σε άλλη ημερομηνία;

Θα κλείσω το ερωτηματολόγιο με το κατά Ματθαίον 4.4: Οὐκ ἐπ΄ ἂρτῳ μόνῳ ζήσεται ἄνθρωπος , ἀλλ΄ἐπί παντί ῥήματι ἐκπορευομένῳ διά στόματος Θεού.

Δεν περιμένουμε ως χριστιανοί ορθόδοξοι να χορτάσουμε μόνο το στομάχι μας και να προσφέρει η Εκκλησία μόνο υλική στήριξη, αλλά να γευτούμε, μέσω των εκπροσώπων Του στον επίγειο κόσμο, για την πνευματική μας στήριξη, την πνευματική τροφή, τον άρτο της ζωής, τον λόγο του Τριαδικού Θεού.

Εις αναμονή των απαντήσεων σας.

Μετά σεβασμού,

Θέκλα Καβούνη

Πτυχιούχος θεολόγος Α.Π.Θ.

Μ.Α. (Μεταπτυχιακό Δίπλωμα) Α.Π.Θ.