Οι μεγάλοι εξόριστοι...

Οι μεγάλοι εξόριστοι...

Του Βασιλείου Χ. Στεργιούλη, θεολόγου

H κοινή εορτή των Τριών Ιεραρχών, στις 30 Ιανουαρίου καθιερώθηκε τον 11ο αιώνα, για να καταπαύσει η έριδα μεταξύ των χριστιανών ως προς το ποιος από τους Τρείς έπρεπε να τιμάται περισσότερο.

Η εκκλησιαστική αυτή εορτή είναι και εορτή της Ελληνικής Παιδείας και των Ελληνικών Γραμμάτων. Εκφράζει τον αρμονικό σύνδεσμο πίστης και γνώσης, αρετής και σοφίας Ελληνισμού και Ορθοδοξίας  στον οποίο πρωτοστάτησαν οι Τρείς Ιεράρχες. Χαρακτηριστικός του σημαντικού αυτού έργου τους είναι ο λόγος του Μεγάλου Βασιλείου προς τους χριστιανούς νέους «όπως αν εξ Ελληνικών ωφελοίντο λόγων». Για το πως δηλαδή να ωφελούνται από την μελέτη των αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων. 

Παλιότερα η εορτή αυτή των Τριών Ιεραρχών εορταζόταν με λαμπρότητα. Με παλμό και ενθουσιασμό κι όχι τυπικά. Περνούσε μηνύματα Ελληνορθοδοξίας στους μαθητές.

Αυτό συνέβαινε ως τις δύο δεκαετίες του περασμένου αιώνα, που το σχολείο ήταν «παιδαγωγούν». Δεν απέβλεπε μόνον στη μετάδοση γνώσεων και στην ανάπτυξη της γνωστικής λειτουργίας των μαθητών, αλλά και στην διαμόρφωση και διάπλαση του χαρακτήρος τους. Τότε οι μαθητές διδάσκονταν εκλεκτές περικοπές από τα συγγράμματα των Τριών Ιεραρχών. Στα χέρια των μαθητών των Σχολαρχείων υπήρχαν τα σοφά τους συγγράμματα, τα οποία ασκούσαν μεγάλη επίδραση στις άπλαστες ψυχές τους. Αναφέρεται η περίπτωση γέροντος, αποφοίτου Σχολαρχείου νησιού των Κυκλάδων, ο οποίος στις αρχές του περασμένου αιώνος απήγγειλε από στήθους την υπέροχη σε έμπνευση και νοήματα ομιλία του ιερού Χρυσοστόμου Προς Ευτρόπιον. Και οι συμπατριώτες του που τον άκουαν, έλεγαν απορημένοι πόσο αδικήθηκαν που δεν έμαθαν γράμματα για να διαβάζουν τα υπέροχα αυτά έργα.
Σήμερα όμως τα απαράμιλα συγγράμματα των αστέρων αυτών του πνεύματος Τριών Ιεραρχών έχουν εξοβελισθεί από τα σχολεία. Οι Τρεις Ιεράρχαι είναι οι Μεγάλοι Εξόριστοι από την Ελληνική Παιδεία. Άλλα κείμενα παντελώς ακατάλληλα και απαράδεκτα, που οδηγούν στην αποορθοδοξοποίηση  των μαθητών μας κατέχουν την θέση εκείνων στα αναγνωστικά τους βιβλία. Κείμενα, όπως αυτά που περιέχονται στο Ανθολόγιο Λογοτεχνικών Κειμένων της Γ’ και Δ’ Δημοτικού, όπου οι Άγιοι της Εκκλησίας  μας αποκαλούνται Άγιοι του «χριστιανού αλλάχ» και χαρακτηρίζονται «άσκημοι γέροι με μακριές γενειάδες» (σελ. 72). Η περιφορά του Επιταφίου τιτλοφορείται: «Τότε που πήγαμε βόλτα τον Επιτάφιο». Και παρομοιάζεται η διέλευση των πιστών κάτω από τον Επιτάφιο με το… παιχνίδι «περνά-περνά η μέλισσα» (σελ. 79-81). Ή το κείμενο του βιβλίου Γλώσσας της Δ’ Δημοτικού (Β’ τεύχος, σελ. 52), που τιτλοφορείται «Η μπουγάδα του Αι-Βασίλη» και εμφανίζει τον Άγιο να απλώνει τη μπουγάδα του στην αυλή. «Πρώτα κρεμάει τις κάλτσες του, ύστερα τη φανέλα του, το μακρύ του σώβρακο…»! Τι αισθήματα ευλάβειας να εμπνεύσουν τα κείμενα αυτά στις άπλαστες παιδικές ψυχές;

Τι να πει δε κανείς για το μεταλλαγμένο μάθημα των θρησκευτικών, που, αντί ορθοδόξου αγωγής, προσφέρει τον θρησκειολογικό «αχταρμά» των θρησκευτικών ετεροδιδασκαλιών και αιρέσεων, παρά τις απανωτές ακυρώσεις του από το Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο της χώρας μας, το Συμβούλιο της Επικρατείας; Ακόμη και η νέα διοίκηση του Υπουργείου Παιδείας, που ως αντιπολίτευση εκόπτετο για την εφαρμογή των ακυρωτικών αποφάσεων του ΣτΕ, δεν φαίνεται διατεθειμένη να τις εφαρμόσει, όπως καταγγέλλεται. Έτσι, φαίνεται, εννοεί την νομιμότητα και τη συμμόρφωσή της προς τις αποφάσεις της δικαιοσύνης.

Το πνεύμα αποορθοδοξοποίησης της παιδείας μας αποδεικνύει τέλος περίτρανα και το γεγονός ότι αντιλέγεται και πολεμείται και αυτός ο εορτασμός των Προστατών της Παιδείας μας Τριών Ιεραρχών. Φτάσαμε στο σημείο να χαρακτηριστεί πέρισυ απλή αργία η εορτή τους. Λες και είναι μια οποιαδήποτε εορτή. Μια αφορμή ραστώνης. Να μην γίνει ούτε καν σχολικός εκκλησιασμός. Να μην περάσουν δηλαδή σχετικά μηνύματα στους μαθητές. Δεν ανέχεται ο σκοταδισμός το φως της Τρισηλίου Θεότητος που ακτινοβολούν οι σεπτές και άγιες μορφές και τα άφθαστα και ασύγκριτα συγγράμματα των Τριών Ιεραρχών. 

Είχε αρχίσει αυτή η πολεμική εναντίον της εορτής τη δεύτερη δεκαετία του περασμένου αιώνα (1917-1920, 1922-1925) από τον εκπαιδευτικό Όμιλο Γληνού-Δελμούζου. Με την μεταρρύθμισή τους στην Εκπαίδευση είχαν καταργήσει την εορτή. Δεν άντεχαν τον συμβολισμό της. Το μήνυμα που αυτή εκπέμπει. Λόγω αντίδρασης της κοινής γνώμης όμως η εορτή  επανήλθε το 1936. Δεν κράτησε πολύ ο εξοβελισμός της.

Μεγάλη ήταν και η αλλαγή που είχαν επιφέρει στα αναγνωστικά βιβλία του Δημοτικού. Γι’ αυτά τα βιβλία η Πηνελόπη Δέλτα, φανατική οπαδός του Δημοτικισμού, είχε αποφανθεί ότι δείχνουν πως «εγράφησαν παρά ανθρώπων μη πιστευόντων εις τας έννοιας της θρησκείας, της οικογενείας και τις πατρίδος». Αυτό, φαίνεται, συμβαίνει και στις μέρες μας.

Ας ευχηθούμε να μην μακρύνει να έρθει η ευλογημένη εκείνη ημέρα επανόδου της Παιδείας μας στο ιλαρό και παρήγορο φως της λαμπροφόρας Ορθοδοξίας.