«Καιρός» για εφαρμογή των αποφάσεων του ΣτΕ για τα Θρησκευτικά

Δημήτρης Μόσχος Αναπλ. καθηγητής Θεολογικής Σχολής ΕΚΠΑ

«Καιρός» για εφαρμογή των αποφάσεων του ΣτΕ για τα Θρησκευτικά

Απάντηση στον καθηγητή Δημήτρη Μόσχο

Ο Δημήτρης Μόσχος, αναπληρωτής καθηγητής του Τμήματος Θεολογίας του ΕΚΠΑ και πρώην Πρόεδρος του ΚΑΙΡΟΥ,

με άρθρο του στα ΝΕΑ σχολιάζει τη νέα σελίδα στις σχέσεις Εκκλησίας - Πολιτείας που εγκαινιάστηκε μετά τις εκλογές. Αναφέρεται και στο μάθημα των Θρησκευτικών, όσα όμως λέει αξίζουν ενός σχολιασμού γιατί είναι πλέον ανυπόφορο αυτοί που οδήγησαν το μάθημα σε οδούς αντισυνταγματικότητας να συνεχίζουν να αποφαίνονται γι’ αυτό ως ειδήμονες κάνοντας μάλιστα νομικίστικες ακροβασίες και προβαίνοντας σε χαρακτηρισμούς για όσους εργάστηκαν ώστε το μάθημα με τη σφραγίδα του ΣτΕ να διατηρήσει τον ορθόδοξο χριστιανικό του χαρακτήρα. Γράφει λοιπόν ο Δημήτρης Μόσχος:

«Το μάθημα των Θρησκευτικών υφίσταται μια εκτεταμένη αναμόρφωση επί μια δεκαετία (και όχι επί ΣΥΡΙΖΑ, όπως γράφεται συχνά) με στόχο να απευθύνεται σε όλους τους μαθητές και να αποτρέψει τον κατακερματισμό της τάξης μεταξύ Ορθοδόξων και μη. Συμπύκνωσε την παιδαγωγική αγωνία και την προεργασία πολλών κύκλων θεολόγων εκπαιδευτικών τουλάχιστον από το 2000. Παρά τα όσα διατυμπανίζονται (κυρίως από ακραίους οπαδούς της θεολογίας ως θρησκόληπτης καταστολής), οι αποφάσεις (660/2018 και 926/2018) του ΣτΕ για το πώς πρέπει να διδάσκεται, δεν είναι οριστικές, καθώς αναμένονται νέες αποφάσεις του ΣτΕ για τις υπουργικές αποφάσεις Γαβρόγλου έπειτα από προσφυγές εναντίον τους θεολόγων, της Μητρόπολης Πειραιώς, αλλά και της Ενωσης Αθέων. Αυτές παρουσιάσθηκαν στην Ολομέλεια του Συμβουλίου τον Σεπτέμβριο του 2018 και η εκδίκασή τους ακόμα εκκρεμεί. Η νέα κυβέρνηση θα πρέπει λογικά να περιμένει πρώτα αυτή την απόφαση».

Η «αναμόρφωση» του μαθήματος στην οποία αναφέρεται ο κ. Μόσχος είναι αυτή ακριβώς που οδήγησε στα νέα Προγράμματα Σπουδών τα οποία κρίθηκαν πολλαπλώς αντισυνταγματικά από την Ολομέλεια του ΣτΕ (αποφάσεις 660/2018 και   926/2018), θεολογικά απαράδεκτα και παιδαγωγικά απορριπτέα από τους διδάσκοντες. 

Ο δήθεν στόχος της αποτροπής «του κατακερματισμού των μαθητών σε Ορθόδοξους και μη» ακόμη κι αν υπήρξε ως πραγματικός σκοπός, δεν επετεύχθη. Η πλήρης κατάργηση των απαλλαγών, που ευαγγελίστηκαν οι συντάκτες των νέων Προγραμμάτων Σπουδών, δεν ήρθε ποτέ και ούτε φυσικά θα μπορούσε να έρθει αφού είναι δικαίωμα των αλλόθρησκων και ετερόδοξων μαθητών να ζητούν απαλλαγή σύμφωνα με την εγχώρια και ευρωπαϊκή νομολογία. Ταυτόχρονα οι αλλόθρησκοι και ετερόδοξοι μαθητές ποτέ δεν ζήτησαν ούτε συμφωνούν με ένα πολυθρησκειακό μάθημα Θρησκευτικών δήθεν για όλους, πολλοί δε εξ αυτών παρακολουθούν κανονικά το ορθόδοξο χριστιανικό μάθημα χωρίς να κάνουν χρήση του δικαιώματος απαλλαγής. 

Οι «πολλοί κύκλοι θεολόγων εκπαιδευτικών» που εργάστηκαν με «παιδαγωγική αγωνία» για τα νέα Προγράμματα Σπουδών δεν είναι παρά μια μικρή ομάδα που κάτω από τον συντονισμό του Σταύρου Γιαγκάζογλου προχώρησαν αρχικά σε διάσπαση του κλάδου των Θεολόγων, εγκαταλείποντας την Πανελλήνια Ένωση Θεολόγων και ιδρύοντας τον αντι-σύνδεσμο «ΚΑΙΡΟΣ» με μοναδικό στόχο να υπηρετήσουν το σχέδιο μετατροπής του μαθήματος από χριστιανικό σε πανθρησκειακό. Πλέον είναι σε όλους γνωστός ο ρόλος του αντι-συνδέσμου αυτού και η προσφορά του στο σχέδιο υποβάθμισης του μαθήματος στα ελληνικά σχολεία.

Με περισσή ελαφρότητα ερμηνεύει την ισχύ των δικαστικών αποφάσεων ο Δημήτρης Μόσχος και ισχυρίζεται ότι «οι αποφάσεις (660/2018 και 926/2018) του ΣτΕ για το πώς πρέπει να διδάσκεται (ενν. το μάθημα των Θρησκευτικών), δεν είναι οριστικές, καθώς αναμένονται νέες αποφάσεις του ΣτΕ για τις υπουργικές αποφάσεις Γαβρόγλου». Οι αποφάσεις του ΣτΕ του 2018 είναι οριστικές, τελεσίδικες, δεν επιδέχονται κανενός είδους έφεση και ασφαλώς δεσμεύουν τη Διοίκηση, εν προκειμένω το Υπουργείο Παιδείας. Η ισχύς των δικαστικών αποφάσεων δεν αναβάλλεται ούτε μετατίθεται στο μέλλον εν αναμονή άλλων δικαστικών αποφάσεων για παρόμοιο ή το ίδιο θέμα. Ισχύουν δεσμευτικά από τη στιγμή της έκδοσής τους. Επιπλέον όσοι θεολόγοι εκπόνησαν τα «νέα Θρησκευτικά» οφείλουν επιτέλους να ζητήσουν μία συγγνώμη όχι μόνο γιατί οδήγησαν το μάθημα σε μονοπάτια αντισυνταγματικότητας αλλά και γιατί έχουν πραγματικά καταταλαιπωρήσει γονείς, μαθητές, δασκάλους και σύσσωμο τον θεολογικό κόσμο που πασχίζει όλα τα τελευταία χρόνια να διασώσει μέσα στις σχολικές τάξεις την ορθόδοξη χριστιανική μορφή του μαθήματος των Θρησκευτικών έχοντας μπροστά του διαρκείς απαξιωτικούς χαρακτηρισμούς, «φακέλους» με περιεχόμενο άχρηστο και θεολογικώς απαράδεκτο και μία διαρκή αγωνία για το τι θα γίνει τελικά με το μάθημα.

Εάν παρά ταύτα, ακολουθήσουμε τη λογική του κ. Μόσχου, μετά την έκδοση της νέας απόφασης του ΣτΕ για τις Υ.Α. Γαβρόγλου, εάν, λέμε εάν παρ’ ελπίδα το περιεχόμενο της νέας απόφασης είναι ίδιο με εκείνο των δύο προηγούμενων αποφάσεων, τότε τι αλήθεια θα πρέπει να γίνει; Ποιο μάθημα, ποια βιβλία, ποιο αναλυτικό πρόγραμμα θα πρέπει να ισχύσει;

Δυστυχώς για τον κ. Μόσχο και τους ομοϊδεάτους του η νέα Υπουργός Παιδείας φαίνεται πως ερμηνεύει τα πράγματα λίγο διαφορετικά από εκείνους. Δήλωσε ήδη ότι θα εφαρμόσει τις αποφάσεις του ΣτΕ και τις συνταγματικές επιταγές για «ανάπτυξη της θρησκευτικής συνείδησης» προφανώς όπως αυτή νοείται στις παραπάνω δικαστικές αποφάσεις. 

Όταν ο κ. Μόσχος αποφαίνεται ότι «η νέα κυβέρνηση θα πρέπει λογικά να περιμένει πρώτα αυτή την απόφαση» δηλ. τη νέα αναμενόμενη απόφαση του ΣτΕ δεν κάνει κάτι άλλο παρά να ακολουθεί τη λογική του Μητροπολίτου Μεσσηνίας που είπε προ ημερών σχεδόν το ίδιο. Προσπαθούν να κερδίσουν χρόνο ώστε και η νέα σχολική χρονιά να ξεκινήσει (ή και να κυλήσει ολόκληρη;) με τα ακυρωθέντα «νέα Θρησκευτικά». Ελπίζουμε πως η νέα ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας δεν θα υποκύψει στο δόλιο σχεδιασμό τους…

Θρησκευτικά