Ο Βαπτιστής Ιωάννης και το Βάπτισμα του Ιησού Χριστού (Μητροπολίτου Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως Ιερεμία)

IEΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΓΟΡΤΥΝΟΣ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΕΩΣ

Ο ΒΑΠΤΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΑΙ ΤΟ ΒΑΠΤΙΣΜΑ ΤΟΥ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ

1. Σήμερα, ἀδελφοί μου χριστιανοί, ἡ ἁγία μας Ἐκκλησία ἑορτάζει τήν μνήμη τοῦ ἁγίου Ἰωάννου, ὁ ὁποῖος ἐτέλεσε τήν βάπτιση τοῦ Κυρίου μας, πού ἑορτάσαμε τήν χθεσινή ἡμέρα. Δέν χρειάζεται ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ βαπτιστής ἔπαινο ἀπό ἐμᾶς, γιατί τόν ἐπαίνεσε ὁ Ἴδιος ὁ Κύριος.«Σοί δέ ἀρκέσει ἡ μαρτυρία τοῦ Κυρίου Πρόδρομε»! Καί ὁ Κύριος Ἰησοῦς Χριστός εἶπε γιά τόν Ἰωάννη, ὅτι εἶναι «περισσότερον προφήτου» καί «ἀνώτερος τῶν ἐν γεννητοῖς γυναικῶν» καί εἶναι ὁ πρόδρομος τοῦ Μεσσίου (Λουκ. 7,25-28). Αὐτός ἐκήρυξε πρῶτος τήν βασιλεία τῶν Οὐρανῶν λέγοντας, «Μετανοεῖτε, ἤγγικε γάρ ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν» (Ματθ. 3,2). «Βασιλεία οὐρανῶν» εἶναι καί ἡ πρώτη καί ἡ δεύτερη παρουσία τοῦ Χριστοῦ καί ἡ ενάρετη ζωή. Ὅταν βαδίζουμε κατά τό θέλημα τοῦ Θεοῦ καί ὄχι κατά τά ἁμαρτωλά μας πάθη, τότε ἔχουμε βασιλεία οὐρανῶν μέσα μας.

2. Τό κήρυγμά του αὐτό περί μετανοίας ὁ Πρόδρομος Ἰωάννης τό κήρυττε ὄχι μόνο μέ τά λόγια του, ἀλλά καί μέ τό ἔνδυμά του, μέ τό σχῆμα του. Τό ἔνδυμά του ἦταν ἀπό τρίχες καμήλου καί μία ζώνη δερμάτινη γύρω ἀπό τήν μέση του. Αὐτό ἦταν ἕνα πένθιμο ἔνδυμα, ὅπως εἶναι καί τό ράσο τῶν ἰερέων καί τῶν μοναχῶν. Γιά τό ζῶο τήν κάμηλο λέγουν ὅτι εἶναι καί καθαρό καί ἀκάθαρτο. Ἐπειδή μηρυκάζει, ἐπειδή, δηλαδή, ἀναμασᾶ τήν τροφή του, γι᾽ αὐτό εἶναι καθαρό· ἐπειδή ὅμως εἶναι δίχηλο ζῶο, ἐπειδή, δηλαδή, ἔχει δύο χηλές, δύο νύχια σχισμένα στά δύο, γι᾽ αὐτό εἶναι ἀκάθαρτο. Ἐπειδή, λοιπόν, ὀ Πρόδρομος Ἰωάννης προσήγαγε στόν Θεό καί τόν θεωρούμενο καθαρό λαό, δηλαδή τούς Ἰουδαίους, καί τούς ἀκαθάρτους ἐθνικούς, πού λάτρευαν τά εἴδωλα, γι᾽ αὐτό καί φοροῦσε ἔνδυμα ἀπό τρίχες τῆς καμήλου, πού εἶναι καί καθαρό καί ἀκάθαρτο ζῶο. Ἐπίσης ὁ Πρόδρομος φοροῦσε ζώνη δερματίνη, ἐπειδή ὅλοι οἱ ἅγιοι παρουσιάζονται ἐζωσμένοι, δηλώνοντες μέ αὐτό ὅτι εἶναι ἕτοιμοι γιά τό ἔργο πού τούς ἑτοίμασε ὁ Θεός νά κάνουν. Γι᾽ αὐτό καί ὅταν κάλεσε ὁ Θεός τόν προφήτη Ἰερεμία γιά τό προφητικό του ἔργο τοῦ εἶπε: «Σύ περίζωσαι τήν ὀσφύν σου καί ἀνάστηθι» (Ἰερ. 1,17). Ἐκεῖ στήν ἔρημο τοῦ Ἰορδάνου πού ἦταν ὁ Ἰωάννης καί κήρυττε, πήγαινε πολύς κόσμος μέ εἰλικρίνεια καί πόθο νά ἀκούσουν τόν λόγο τοῦ Θεοῦ. Μεταξύ ὅμως αὐτῶν ἦταν καί οἱ Φαρισαῖοι καί οἱ Σαδδουκαῖοι. Οἱ μέν Φαρισαῖοι ἦταν ὑπερήφανοι καί θεωροῦσαν τούς ἑαυτούς τους ἁγίους καί ἀνώτερους ἀπ᾽ ὅλους. Οἱ δέ Σαδδουκαῖοι ἦταν ἀκόμη χειρότεροι, γιατί ἦταν καί αἱρετικοί. Αὐτοί δέν δέχονταν ὅτι ὑπάρχουν ἄγγελοι καί πνεύματα καί δέν πίστευαν στήν ἀνάσταση τῶν νεκρῶν. Καί οἱ δυό αὐτοί, καί οἱ Φαρισαῖοι καί οἱ Σαδδουκαῖοι, δέν πήγαιναν στό κήρυγμα τοῦ Ἰωάννου μέ καλή διάθεση, ὅπως οἱ ἄλλοι ἁπλοί ἄνθρωποι. Γι᾽ αὐτό καί ὁ Ἰωάννης τούς ἤλεγχε καί τούς εἶπε «γεννήματα ἐχιδνῶν». Ὄτι, δηλαδή, εἶναι παιδιά γεννημένα ἀπό ὀχιές. Τούς εἶπε ἔτσι, γιατί λέγουν γιά τίς ὀχιές ὅτι ὅταν γεννιῶνται τρώγουν τήν μήτρα τῆς μάνας τους. Ἔτσι καί οἱ Φαρισαῖοι καί οἱ Σαδδουκαῖοι κάνουν τό ἴδιο ἔργο· γιατί φονεύουν τούς διδασκάλους τους, τούς προφῆτες καί τούς ἀπεσταλμένους ἀπό τόν Θεό. Σ᾽ αὐτούς πάλι ὁ Ἰωάννης ἔλεγε νά μετανοήσουν καί νά κάνουν ἔργα καλά καί μήν νομίζουν ὅτι τούς ἀρκεῖ γιά τήν σωτηρία τους τό νά λένε «εἴμαστε παιδιά τοῦ Ἀβραάμ». Ὁ Θεός τούς λέγει ὁ Ἰωάννης μπορεῖ καί ἀπό τά λιθάρια νά βγάλει παιδιά τοῦ Ἀβραάμ. Τί σημαίνει πάλι ὁ λόγος αὐτός τοῦ Ἰωάννου; «Λίθοι», λιθάρια, εἶναι τά ἔθνη, ἀπό τά ὁποῖα πραγματικά πολλοί ἐπίστευσαν. Ἀλλά καί πραγματικά ὁ Θεός ἀπό λίθο ἔβγαλε παιδί τοῦ Ἀβραάμ. Λίθος ἦταν ἡ Σάρρα γιά τήν στειρότητά της. Καί ὅμως ἔγινε μητέρα καί ἐγέννησε τόν Ἰσαάκ. Ἀλλά καί ὅταν σταυρώθηκε ὁ Χριστός σχίστηκαν οἱ πέτρες. Καί μερικοί, ὅταν εἶδαν ραγισμένους καί σπασμένους τούς λίθους, πίστευσαν στόν Χριστό.

3. Τόν Ἰωάννη πού ἑορτάζουμε σήμερα, ἀδελφοί, τόν λέγουμε «Πρόδρομο», γιατί πραγματικά προετοίμασε τόν ἐρχομό τοῦ Μεσσίου, τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Εἶχε γνώση τῆς ἀποστολῆς του αὐτῆς καί γιά τόν Χριστό ἔλεγε ὅτι «δέν εἶναι ἄξιος νά βαστάσει τά ὑποδήματά του». Δηλαδή, σάν νά ἔλεγε γιά τόν ἑαυτό του ὅτι δέν εἶναι οὔτε καί ὁ τελευταῖος δοῦλος τοῦ Χριστοῦ, ὥστε νά μπορεῖ νά βαστάσει τά ὑποδήματά του. «Ὑποδήματα» τοῦ Χριστοῦ, ἑρμηνεύουν ἀναγωγικά οἱ ἅγιοι Πατέρες, εἶναι οἱ δύο καταβάσεις τοῦ Χριστοῦ. Ἡ μία ἀπό τόν οὐρανό στήν γῆ καί ἡ ἄλλη ἀπό τήν γῆ στόν ἅδη. Γιατί ὑποδήματα σημαίνουν δερμάτινη σάρκα, πού τήν ἔλαβε ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ μέ τήν σάρκωσή Του· καί τά ὑποδήματα πάλι σημαίνουν τήν νέκρωση· γιατί φονεύθηκε τό ζῶο γιά νά γίνει ἀπό τό δέρμα του ὑπόδημα. Ἔτσι καί μέ τό «ὑπόδημα» νοεῖται πάλι καί ἡ νέκρωση τοῦ Χριστοῦ, ἡ κατάβασή του στόν ἅδη. Αὐτές τίς δύο καταβάσεις, δέν δύναται λέγει ὁ Πρόδρομος νά «τίς βαστάσει»· δέν δύναται, δηλαδή νά τίς νοήσει πῶς ἔγιναν. Καί γιά τόν Ἰησοῦ Χριστό πάλι ὁ Ἰωάννης ὁ Πρόδρομος λέγει ὅτι «θά βαπτίσει ἐν Πνεύματι Ἁγίῳ καί πυρί». Αὐτό σημαίνει ὅτι τό βάπτισμα τοῦ Χριστοῦ θά ἔχει ἄφθονες Χάριτες τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Βάπτιζε καί ὁ Ἰωάννης, ἀλλά τό βάπτισμά του δέν ἔδινε πνευματική Χάρη, οὔτε ἄφεση ἁμαρτιῶν. Δημιουργοῦσε ἁπλά πόθο μετανοίας. Τό βάπτισμα ὅμως τοῦ Χριστοῦ, αὐτό δηλαδή τό βάπτισμα πού ἔχουμε βαπτιστεῖ ἐμεῖς, καί ἄφεση ἁμαρτιῶν δίνει καί Χάριτες πολλές τοῦ Ἁγίου Πνεύματος μᾶς παρέχει. Ἡ λέξη «πυρί», πού εἶπε ὁ Ἰωάννης, σημαίνει τό Ἅγιο Πνεῦμα, γιατί τό Ἅγιο Πνεῦμα ἦλθε κατά τήν Πεντηκοστή ἐν εἴδει πυρίνων γλωσσῶν.

4. Ἦλθε καί ὁ Ἰησοῦς Χριστός νά βαπτιστεῖ ἀπό τόν Ἰωάννη. Ἧρθε ὄχι γιατί εἶχε ἀνάγκη ἀπό τό βάπτισμα, ἀφοῦ ὀ Ἰησοῦς Χριστός, ὡς Θεός πού εἶναι, εἶναι ἀναμάρτητος, ἀλλά ἦρθε «πληρῶσαι πᾶσαν δικαιοσύνην», ὅπως εἶπε ὁ Ἴδιος. Τί σημαίνει πάλι αὐτό; Αὐτό σημαίνει ὅτι ὁ Ἰησοῦς Χριστός ἦρθε νά ἐκπληρώσει τόν Νόμο τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, τόν ὁποῖο παρέβαιναν οἱ Ἰουδαῖοι καί ἦταν γι᾽ αὐτό ὑπό κατάραν. Γιατί ὁ Θεός εἶπε: «Ἐπικατάρατος ὅς οὐκ ἐμμένει πᾶσιν τοῖς γεγραμμένοις ἐν τῷ βιβλίῳ τοῦ νόμου τοῦ ποιῆσαι αὐτά» (Γαλ. 3,10). Ἐπειδή, λοιπόν, ἡ ἀνθρώπινη φύση ἦταν ὑπό κατάρα, γιατί δέν μποροῦσε νά τηρήσει τόν Νόμο, ὁ δέ Χριστός ἦρθε νά ἀπαλλάξει τήν φύση μας ἀπό τήν κατάρα, γι᾽ αὐτό ἔπρεπε νά τηρήσει ὅλα τά τοῦ Νόμου. Πραγματικά τά ἐτήρησε ὅλα, ἀλλά ἔλλειπε τό βάπτισμα. Γι᾽ αὐτό καί εἶπε, «οὕτω πρέπον ἐστίν πληρῶσαι πᾶσαν δικαιοσύνην» (Ματθ. 3,15). Κατά δέ τήν βάπτιση τοῦ Χριστοῦ ἔγιναν τά ἐξῆς σπουδαῖα καί θαυμαστά: (α) Ὁ Χριστός «Ἀνέβη εὐθύς ἀπό τοῦ ὕδατος». Δηλαδή, βγῆκε ἀμέσως ἀπό τό νερό. Γιατί αὐτό; Γιατί τό βάπτισμα τοῦ Ἰωάννου εἶχε καί ἐξομολόγηση ἁμαρτιῶν. Καί ὁ καθένας ἔμενε στό νερό ὅσο διαρκοῦσε ἡ ἐξομολόγησή του. Ὁ Χριστός ὅμως δέν εἶχε ἁμαρτήματα, γι᾽ αὐτό «ἀνέβη εὐθύς ἀπό τοῦ ὕδατος». (β) «Ἀνεώχθησαν αὐτῷ οἱ οὐρανοί». Ἄνοιξαν οἱ οὐρανοί! Ὁ Ἀδάμ καί ἡ Εὔα ἔκλεισαν τούς οὐρανούς μέ τήν ἁμαρτία τους, ἀλλά ὁ Χριστός τούς ἄνοιξε. Ἄς μάθουμε δέ ἀπό αὐτό ὅτι καί τώρα, ὅταν ὁ ἄνθρωπος βαπτίζεται, ἀνοίγουν γι᾽ αὐτόν οἱ οὐρανοί! (γ) Ὁ Ἰωάννης εἶδε τό Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ νά κατεβαίνει σάν περιστέρι καί νά κάθεται στήν κεφαλή τοῦ Ἰησοῦ. Καί φωνή ἀκούστηκε ἀπό τούς οὐρανούς πού ἔλεγε, «Αὐτός εἶναι ὁ Υἱός μου ὁ ἀγαπητός». Ἦρθε τό Ἅγιο Πνεῦμα στόν Ἰορδάνη γιά νά μαρτυρήσει ὅτι εἶναι μεγαλύτερος ὁ βαπτιζόμενος ὁ Χριστός καί ὄχι ὁ βαπτίζων ὁ Ἰωάννης. Γιατί οἱ Ἰουδαῖοι θεωροῦσαν ὡς σπουδαιότερον τόν Ἰωάννη. Εἶδαν δέ ὅλοι τό Ἅγιο Πνεῦμα νά κατεβαίνει καί νά ἔρχεται πάνω στόν Χριστό, γιά νά μή νομίσουν ὅτι ἡ φωνή πού ἀκούστηκε, «Οὗτος ἐστιν ὁ Υἱός μου ὁ ἀγαπητός», λέγεται γιά τόν Ἰωάννη. Τά λόγια αὐτά εἰπώθηκαν γιά τόν Ἰησοῦ Χριστό. Μέ μορφή περιστερᾶς ἐμφανίστηκε τό Ἅγιο Πνεῦμα γιά νά δηλωθεῖ τό ἄκακο καί τό πρᾶο τοῦ Πνεύματος. Καί ἀκόμα, τό περιστέρι ἀγαπάει τήν καθαρότητα. Δέν συχνάζει ἐκεῖ ὅπου ὑπάρχει δυσωδία. Ἔτσι καί τό Ἅγιο Πνεῦμα. Ἀναπαύεται σέ καθαρές καρδιές. Ἀλλά θυμηθεῖτε, χριστιανοί μου, ὅτι ἐπί τοῦ Νῶε ἡ περιστερά ἐδήλωσε τήν παύση τοῦ κατακλυσμοῦ. Ἔτσι καί ἐδῶ στόν Ἰορδάνη, μέ τήν βάπτιση τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ, ἡ Περιστερά ἐδήλωσε τήν λύση τῶν ἁμαρτιῶν.

Φτάνουν αὐτά πού Σᾶς εἶπα, ἀδελφοί χριστιανοί, γιατί δέν ὑπάρχει χρόνος γιά περισσότερα.

Χρόνια πολλά σέ ὅλους καί ἰδιαίτερα στούς ἑορτάζοντες καί ἑορτάζουσες.

Μέ πολλές εὐχές,

† Ὁ Μητροπολίτης Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως Ἰερεμίας