Απαιτείται η ιουδαϊκή παράδοση για την κατανόηση της Καινής Διαθήκης και του Χριστού; (Ιερά Μητρόπολη Πειραιώς)

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΠΕΙΡΑΙΩΣ

ΓΡΑΦΕΙΟ ΕΠΙ ΤΩΝ ΑΙΡΕΣΕΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΠΑΡΑΘΡΗΣΚΕΙΩΝ

Εν Πειραιεί τη 4η Ιουλίου 2016.

ΑΠΑΙΤΕΙΤΑΙ Η ΙΟΥΔΑΪΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ ΤΗΣ ΚΑΙΝΗΣ ΔΙΑΘΗΚΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ;

    Με ενδιαφέρον παρακολουθούμε και μελετούμε το εδώ και μερικές δεκαετίες, το «άνοιγμα» του αιρετικού παπισμού προς τις διάφορες θρησκείες του κόσμου. Το άνοιγμα αυτό έλαβε την επίσημη διατύπωσή του στην γνωστή Συνοδική Εγκύκλιο Nostra Aetate της Β΄ Βατικανής Σύνοδου (1962-1965), με την οποία ο Παπισμός προσκαλεί τους Ρωμαιοκαθολικούς πιστούς να δώσουν μαρτυρία της χριστιανικής πίστης και ζωής, με σύνεση και αγάπη, με διάλογο και συνεργασία, με τους οπαδούς των άλλων θρησκειών, αναγνωρίζοντας, διατηρώντας και προωθώντας τα πνευματικά και ηθικά στοιχεία, καθώς και τις αξίες, που υπάρχουν στην κοινωνία και τον πολιτισμό τους. Προς τον σκοπό αυτό μάλιστα διοργάνωσε και διοργανώνει Διαθρησκειακές Συναντήσεις και Συνελεύσεις αρχής γενομένης από την Συνάντηση της Ασίζης το 1986. Όπως τονίσαμε και σε παλαιότερες ανακοινώσεις μας μέσα στο πνεύμα αυτών των συναντήσεων και Διαλόγων, καλλιεργήθηκε και καλλιεργείται η αντίληψη ότι οι άλλες θρησκείες αποτελούν «διαφορετικούς δρόμους αναγωγής στο Θεό», ή «διαφορετικούς τρόπους προσέγγισης του ιδίου Θεού». Άλλωστε οι διαθρησκειακές συμπροσευχές είναι το μεγάλο τεκμήριο αυτής της φρικτής πραγματικότητας.

Ο Ιουδαϊσμός υπήρξε μια από τις πρώτες θρησκείες που προσέγγισε ο Παπισμός. Ο νυν πάπας Φραγκίσκος, ήδη από τα χρόνια που ήταν «αρχιεπίσκοπος» Αργεντινής, είχε αναπτύξει στενές σχέσεις φιλίας με τους Εβραίους, όπως και οι προκάτοχοί του Ιωάννης – Παύλος ο Β΄ και Βενέδικτος ο ΙΣΤ΄. Ο πάπας Ιωάννης –Παύλος ο Β΄ ήταν ο πρώτος πάπας που πραγματοποίησε επίσημη επίσκεψη στην Μεγάλη Συναγωγή της Ρώμης το 1986, ο δε πάπας Βενέδικτος ο ΙΣΤ΄ο δεύτερος Πάπας που επισκέφτηκε το  2010 την ως άνω Συναγωγή. Το ίδιο επανέλαβε και ο πάπας Φραγκίσκος, ο οποίος στις 17 Ιανουαρίου 2016,συνεχίζοντας την παράδοση των προκατόχων του επισκέφτηκε την ίδια Συναγωγή.

 Μέσα σ’ αυτό το κλίμα του Διαθρησκειακού Οικουμενισμού, που υπαγορεύει σχέσεις φιλίας, αγάπης και συνεργασίας με τις άλλες θρησκείες κινείται ένα σχετικά πρόσφατο άρθρο που δημοσιεύτηκε στο γνωστό περιοδικό των εν Αθήναις Ιησουϊτών «ΑΝΟΙΧΤΟΙ ΟΡΙΖΟΝΤΕΣ» (τ. Μάρτιος – Απρίλιος 2016), του π. Θεοδώρου Κοντίδη, με τίτλο: «Δεν μπορούμε να κατανοήσουμε την Καινή Διαθήκη και τον Χριστό χωρίς την ιουδαϊκή παράδοση». Σ’ αυτό ο εν λόγω ιησουίτης «κληρικός», τονίζει τις «καλές σχέσεις μεταξύ καθολικισμού και ιουδαϊσμού», οι οποίες «είναι καλύτερες από κάθε άλλη εποχή».

   Αρχίζει το άρθρο του με μια αναδρομή στο παρελθόν και ισχυρίζεται ότι «στους πρώτους χριστιανικούς αιώνες υπήρχε αντιπαράθεση και έντονος ανταγωνισμός μεταξύ των δύο θρησκειών». Η αλήθεια είναι διαφορετική. Στους πρώτους χριστιανικούς χρόνους δεν υπήρχε καμιά αντιπαράθεση «μεταξύ των δύο θρησκειών», αλλά μονομερής σφοδρός διωγμός προς την Εκκλησία του Χριστού εκ μέρους του Ιουδαϊσμού. Οι πρώτοι διώκτες των Χριστιανών υπήρξαν οι Ιουδαίοι και συγκεκριμένα η θρησκευτική ηγεσία του Ισραήλ, όπως μαρτυρεί το βιβλίο των Πράξεων των Αποστόλων: «Ἀναστὰς δε ὁ ἀρχιερεὺς καὶ πάντες οἱ σὺν αὐτῷ, ἡ οὖσα αἵρεσις τῶν Σαδδουκαίων, ἐπλήσθησαν ζήλου καὶ ἐπέβαλον τὰς χεῖρας αὐτῶν ἐπὶ τοὺς ἀποστόλους, καὶ ἔθεντο αὐτοὺς ἐν τηρήσει δημοσίᾳ» (5,17-18). Ο άγιος πρωτομάρτυς Στέφανος λιθοβολείται και στη συνέχεια ξεσπάει «διωγμὸς μέγας ἐπὶ τὴν ἐκκλησίαν τὴν ἐν Ἱεροσολύμοις· πάντες δὲ διεσπάρησαν κατὰ τὰς χώρας τῆς Ἰουδαίας καὶ Σαμαρείας, πλὴν τῶν ἀποστόλων» (8,1). Αλλά και ο απόστολος Παύλος σ’ όποια πόλη πήγαινε και εκήρυττε τον Χριστό, σ’ όλες τις αποστολικές του περιοδείες, υφίστατο σφοδρό διωγμό μέχρις εξοντώσεως από τους απειθούντες Ιουδαίους: «ἰδόντες δὲ οἱ Ἰουδαῖοι τοὺς ὄχλους ἐπλήσθησαν ζήλου καὶ ἀντέλεγον τοῖς ὑπὸ τοῦ Παύλου λεγομένοις ἀντιλέγοντες καὶ βλασφημοῦντες» (13,45), «οἱ δὲ ἀπειθοῦντεςἸουδαῖοι ἐπήγειραν καὶ ἐκάκωσαν τὰς ψυχὰς τῶν ἐθνῶν κατὰ τῶν ἀδελφῶν» (14,2),  κλπ.

 Αλλά και στους πρώτους βυζαντινούς χρόνους, όταν η Εκκλησία βγήκε από τις κατακόμβες και έγινε κυρίαρχη πίστη, ουδεμία δίωξη των Εβραίων, όπως και όλων των θρησκευτικών μειονοτήτων, στο πολυεθνικό βυζαντινό κράτος, αναφέρεται! Αντίθετα, μάλιστα, αν και οι διάσπαρτοι και καταδιωγμένοι Ιουδαίοι, απολάμβαναν ισονομία και ελευθερίες, συνέχιζαν την μονομερή εχθρότητά τους κατά των Χριστιανών. Τρανταχτά παραδείγματα η αμοιβαία συμπάθεια Ιουδαϊσμού και του τελευταίου διώκτη της Εκκλησίας, θλιβερού Ιουλιανού του Παραβάτη (361-363), ο οποίος, προκειμένου να εκδικηθεί την Εκκλησία, ανέλαβε, ανεπιτυχώς, να ανεγείρει τον Ναό της Ιερουσαλήμ. Χαρακτηριστικό επίσης παράδειγμα είναι η φοβερές αναταραχές που προκαλούσαν οι Ιουδαίοι στην Αλεξάνδρεια επί αγίου Κυρίλλου (5^ος αιώνας), όπου εξαιτίας τους βρήκε τραγικό θάνατο η φιλόσοφος Υπατία (415).

  Αναφέρει ακόμη ο συντάκτης ότι μετά την «επικράτηση του Χριστιανισμού και τη διαμόρφωση της χριστιανικής Ευρώπης», «ως ξεχωριστές κοινότητες [οι Εβραίοι] γνώρισαν διώξεις και βία, προσπάθειες βίαιου εκχριστιανισμού, εξορίες, κατασχέσεις περιουσίας και θανάτους», που έφθασαν μέχρι «τα γνωστά πογκρόμ». Εδώ ακριβολογεί. Όμως από ποιούς υπέφεραν; Όχι βεβαίως από την Εκκλησία, αλλά από τους παπικούς! Αυτοί προκάλεσαν  τα φοβερά «πογκρόμ» εναντίον όσων δεν ήθελαν να υποταχτούν στην εξουσία του «πάπα» και φυσικά εναντίον των Εβραίων, όταν στην Ορθόδοξη Ανατολή συνέχιζαν να απολαμβάνουν ασφάλεια, ισονομία και ειρήνη. Κατά τον 16ο αιώνα μάλιστα ήταν τέτοιος ο διωγμός τους  στην «χριστιανική» Δύση, ώστε, όσοι δεν υποτάχτηκαν στον παπισμό, αναγκάστηκαν να φύγουν κατά χιλιάδες από την Ισπανία και άλλες χώρες της Ευρώπης, και να μεταναστεύσουν στις υπό την οθωμανική κυριαρχία Ορθόδοξες χώρες, όπου βρήκαν ηρεμία και ασφάλεια. Αλλά και στη σύγχρονη εποχή, όταν η «χριστιανική» Ευρώπη έκαιγε στα κρεματόρια τους Εβραίους, η Ορθόδοξη Ελλάδα μας, με πρωτοστατούσα την Εκκλησία μας, έσωσε χιλιάδες Εβραίους από το ολοκαύτωμα. Αρχιερείς, κληρικοί, μοναχοί και απλοί πιστοί έκρυβαν τους Εβραίους, με κίνδυνο της ζωής τους, από τους ναζί. Το γεγονός αυτό αναγνωρίζουν, με ευγνωμοσύνη, οι εν Ελλάδι Εβραίοι, σε αντίθεση με τον Παπισμό, ο οποίος κατηγορήθηκε ότι, όχι απλά συνεργάστηκε με το φασισμό και τον ναζισμό, αλλά ότι ευθύνεται και για την εξόντωση Εβραίων! Σε ελάχιστα μέρη του κόσμου απολαμβάνουν ειρηνική και ασφαλή ζωή οι Εβραίοι, καθώς και όλες οι μειονότητες, όπως στην Ελλάδα!

 Στη συνέχεια ισχυρίζεται ότι «οι ρίζες του Χριστιανισμού βρίσκονται στον ιουδαϊσμό και ότι δεν μπορούμε να καταλάβουμε την Καινή Διαθήκη και τον Χριστό, αν αγνοούμε την προηγούμενη βιβλική παράδοση». Αυτό πράγματι ισχύει ως προς το γεγονός ότι ο Χριστός κατά την ανθρώπινη φύση του κατάγεται από τον Ιουδαϊσμό. Όπως επίσης η Παναγία, οι απόστολοι, και οι πρώτοι άγιοι της Εκκλησίας μας προέρχονται από τους Ιουδαίους. Επίσης κατά το γεγονός ότι η  Καινή Διαθήκη είναι συνέχεια της Παλαιάς, διότι στην Παλαιά υπάρχουν οι μεσσιανικές προφητείες που ομιλούν και προαναγγέλλουν τον Μεσσία και διότι ο νόμος έγινε «παιδαγωγός εις Χριστόν» (Γαλ.3,24). Ωστόσο δεν πρέπει να ξεχνούμε ότι η κατανόηση τόσο της Παλαιάς όσο και της Καινής Διαθήκης είναι αδύνατη άνευ του φωτισμού της Χάριτος του αγίου Πνεύματος: «τότε διήνοιξεν αυτών τον νουν του συνιέναι τας γραφάς» (Λουκ.24,45). Γενικότερα το άγιο Πνεύμα είναι εκείνο που οδηγεί την Εκκλησία «εις πάσαν την αλήθειαν» (Ιωάν.16,13) και όχι απλά η ανάγνωση πηγών, όπως αφήνει να εννοηθεί ο κ. Κοντίδης.  

   Το ότι ο Χριστός, η Παναγία και η πρώτη εκκλησιαστική κοινότητα των αποστολικών χρόνων ήταν εβραϊκής καταγωγής, αυτό δεν σημαίνει ότι «οι Εβραίοι είναι πράγματι οι μεγαλύτεροι αδελφοί μας στην πίστη», όπως ισχυρίζεται παρά κάτω, διότι οι Εβραίοι στην πλειονότητά τους απαρνήθηκαν τον Χριστό, δεν επίστευσαν σ’ Αυτόν ως τον αναμενόμενο Μεσσία και τον εσταύρωσαν. Από τότε τους εγκατέλειψε ο Θεός και έπαυσαν να αποτελούν τον περιούσιο λαό του Θεού. Ο Χριστός ήταν σαφής: «ιδού αφίεται υμίν ο οίκος υμών έρημος», (Ματθ.23, 38). Έτσι δεν είναι δυνατόν να είναι «οι μεγαλύτεροι αδελφοί μας στην πίστη».

   Επίσης είναι ανάγκη να σταθούμε σε μια άλλη φράση του κ. Κοντίδη: «ο χριστιανισμός δεν είναι απαραίτητος στον ιουδαϊσμό και ο εβραϊκός κόσμος μπορεί να αδιαφορήσει για τη χριστιανική πίστη»! Αν καταλαβαίνουμε καλά το νόημα των λόγων του, οι Εβραίοι δεν έχουν ανάγκη της εν Χριστώ σωτηρίας;  Μπορούν να σωθούν μέσω της ιουδαϊκής θρησκείας; Τότε γιατί ήρθε ο Χριστός στον κόσμο και πέθανε στο σταυρό, αφού θα μπορούσε η ιουδαϊκή θρησκεία να μας σώσει; Δεν έχει διαβάσει ποτέ τον θεόπνευστο λόγο του αποστόλου Πέτρου, ότι «ουκ έστιν εν άλλω ουδενί (εκτός του Χριστού) η σωτηρία· ουδέ γαρ όνομά εστιν έτερον υπό τον ουρανόν το δεδομένον εν ανθρώποις εν ω δει σωθήναι ημάς» (Πραξ.4,12); Αυτή η θέση απηχεί ξεκάθαρα το βασικό δόγμα του Διαθρησκειακού Οικουμενισμού, ο οποίος απορρίπτοντας την αποκλειστικότητα της εν Χριστώ σωτηρίας, δέχεται ότι ο Θεός των Χριστιανών, των Εβραίων και του Ισλάμ, είναι ο ίδιος και επομένως  και στις άλλες θρησκείες υπάρχει σωτηρία!

 Ο κ. Κοντίδης κάνει λόγο για αδυναμία «κατανόησης της Καινής Διαθήκης και του Χριστού» άνευ του Ιουδαϊσμού. Αν ως Ιουδαϊσμό εννοεί μόνον την Παλαιά Διαθήκη, τότε και εμείς συμφωνούμε μαζί του, διότι αυτή υπήρξε παιδαγωγός εις Χριστόν. Αλλά η Παλαιά Διαθήκη δεν είναι πια το σύνολο της ιουδαϊκής παράδοσης, αλλά μέρος της. Αν πάλι ως Ιουδαϊσμό εννοεί την «ραβινική γραμματεία» του Ταλμούδ και της Καμπάλα, τότε «κατανοούμε» μεν τον Χριστό, αλλά από την ανάποδη, δηλαδή όχι ως Θεάνθρωπο αλλά ως απλό άνθρωπο και μάλιστα, εν πολλοίς, κατασυκοφαντημένο!  

 Τέλος υποδεικνύει στην Ορθόδοξη Εκκλησία μας, να «κάνει βήματα προσέγγισης προς τον ιουδαϊσμό». Να αλλάξει «αντιιουδαϊκές» φράσεις από τα λειτουργικά της κείμενα, όπως έκαμε η «εκκλησία» του κ.α. Του απαντάμε ευθέως ότι δεν χρειάζεται να προσεγγίσει η Ορθόδοξη Καθολική Εκκλησία μας τον Ιουδαϊσμό, δηλαδή την βιβλική παράδοση, διότι ουδέποτε αποστασιοποιήθηκε και εναντιώθηκε σε αυτή. Αντίθετα, με την αντιχριστιανική ταλμουδική παράδοση δε μπορεί να υπάρξει καμιά προσέγγιση, διότι απλούστατα δεν έχει τίποτε το κοινό μ’ αυτήν, αλλά τη χωρίζουν χαώδεις διαφορές και αντιθέσεις. Ούτε είναι ποτέ δυνατόν να έχει οποιαδήποτε μορφή συνεργασίας με τον Ιουδαϊσμό, όπως και με κάθε άλλη θρησκεία, διότι σύμφωνα με τον λόγο του αποστόλου Παύλου «Τις κοινωνία φωτί προς σκότος;» (Β΄ Κορ.6,14), χωρίς αυτό να αίρει την υποχρέωση του σεβασμού και της ειρηνικής συνυπάρξεως.

 Όσον αφορά την απάλειψη των «αντιουδαϊκών» λειτουργικών φράσεων της Εκκλησίας μας, τον πληροφορούμε ότι αυτές δεν στρέφονται κατά του ιουδαϊκού λαού, ως σύνολο, αφού πολλοί από τους Ιουδαίους επίστευσαν στον Χριστό και αυτό συνεχίζεται να γίνεται ως τα σήμερα. Τα πρώτα μέλη της Εκκλησίας των αποστολικών χρόνων, όπως αναφέραμε, ήταν Εβραίοι. Αλλά και σύμφωνα με τον εσχατολογικό λόγο του Παύλου, «πας Ισραήλ σωθήσεται» (Ρωμ.11,25). Οι «αντιουδαϊκές» φράσεις έχουν ιστορική και μόνο σημασία και αφορούν αποκλειστικά τους συγκεκριμένους σταυρωτές του Κυρίου (ιερατείο, συνέδριο και ο όχλος που ζητούσε την θανατική καταδίκη του Κυρίου). Γνωρίζουμε πολύ καλά ότι πολλοί από τους συγχρόνους Ιουδαίους δεν συμφωνούν με τη συγκεκριμένη εκείνη επιλογή των ομοφύλων τους θεοκτόνων και την καταδικάζουν. Έχουμε την πεποίθηση ότι η συντριπτική πλειοψηφία των συγχρόνων Ιουδαίων καταδικάζουν απερίφραστα την δίκη – παρωδία του Χριστού, τα δεινοπαθήματά Του και τον άδικο σταυρικό Του θάνατο. Ως εκ τούτου δεν ταυτίζονται με εκείνους και άρα δεν τους αγγίζουν οι «αντιουδαϊκές» φράσεις των λειτουργικών εκκλησιαστικών κειμένων. Άλλωστε, επίσης, ο ρατσισμός και κάθε έννοια διάκρισης ανθρώπων, είναι καταδικασμένα από την Ορθοδοξία μας, αποτελώντας ύβρη κατά του ιδίου του Θεού, ο Οποίος «εποίησέ τε εξ’ ενός αίματος παν έθνος ανθρώπων κατοικείν επί παν το πρόσωπον της γης» (Πραξ.17,26). Ο κάθε άνθρωπος, όλα τα ανθρώπινα πρόσωπα ανεξαρτήτως, είναι εικόνες του Θεού. Εφόσον ο Θεός σέβεται την ελευθερία του κάθε ανθρώπου, το ίδιο πρέπει να κάνουμε και εμείς. Αυτό κάνει η Ορθοδοξία μας στο δισχιλιόχρονο διάβα Της. Ας μην παρασύρεται ο κ. Κοντίδης από το αντίχριστο «δόγμα» της «εκκλησίας» του: «ο σκοπός αγιάζει τα μέσα», άρα και την κατάλυση της ελευθερίας του άλλου, ώστε να βλέπει ανάλογα (ανύπαρκτα) φαινόμενα και στον ορθόδοξο χώρο. Η δική του «εκκλησία» δημιούργησε «Ιερές Εξετάσεις» και έγειρε «Ιερούς Πολέμους» και Σταυροφορίες, για τον «συνετισμό» των πλανεμένων και όχι η Ορθοδοξία μας, η αληθινή Μία και αδιαίρετη Εκκλησία του Χριστού! Η ιστορία αποφάνθηκε για τον δεδομένο σεβασμό μας στην ελευθερία του κάθε ανθρώπου, του κάθε λαού. Στο δικαίωμά του να υπάρχει, όπως εκείνος επιθυμεί! Οι Ιουδαίοι το γνωρίζουν πολύ καλά αυτό και δεν έχουν ανάγκη συνηγόρων, σαν τον κ. Κοντίδη!  

    Περαίνοντας την ανακοίνωσή μας θα συμβουλεύαμε τον κ. Κοντίδη, να διαβάσει, εκτός από τις εγκυκλίους του «αλάθητου αγίου πατέρα» του και την Αγία Γραφή, τα συγγράμματα των Αγίων Πατέρων και επίσης την εκκλησιαστική ιστορία, για να «καθρεπτίσει» σ’ αυτά τη μαύρη ιστορία της δικής του «εκκλησίας» και εν προκειμένω, του διαχρονικού αντισημιτισμού της, την γενοκτονία του ιουδαϊκού λαού, πλάι στις τόσες άλλες γενοκτονίες της. Δεν μπορούμε να δεχτούμε υποδείξεις, εμείς οι Ορθόδοξοι, οι οποίοι δεν ευθυνόμαστε για κανενός είδους αντιιουδαϊσμό, γενοκτονίες και άλλες βιαιότητες, από «κληρικό» «εκκλησίας», η οποία αμαυρώνει την Εκκλησία του Χριστού, με τα διαχρονικά της εγκλήματα!

Εκ του Γραφείου επί των Αιρέσεων και Παραθρησκειών