Κυριακή Ε΄ Λουκά - Οι όψεις της αλήθειας

(Λουκ. ιστ΄ 19-31) (Γαλ. β΄16-20)

Οι όψεις της αλήθειας

«Ανθρωπός τις ήν ευφραινόμενος καθ’ ημέραν λαμπρώς…»

Τη γνωστή παραβολή του πλούσιου και του φτωχού Λαζάρου ξεδιπλώνει σήμερα ενώπιον μας η Εκκλησία. Καλεί όλους να εγκύψουν στα πολύ βαθιά μηνύματα και νοήματά της και να αντλήσουν από τους πολύτιμους θησαυρούς του περιεχομένου της. Ιδιαίτερα σημαντικές παράμετροι που άπτονται του κοινωνικού, όπως αποκαλείται, προβλήματος και κατ’ επέκταση της οικονομικής κρίσης που ταλανίζει την ανθρωπότητα σήμερα, βάζουν θα λέγαμε στη σωστή τους βάση κάποιες ευαισθησίες μας, στο βαθμό που πηγάζουν μέσα από το πνεύμα της αλήθειας του Ευαγγελίου. Αυτό συμβαίνει γιατί, όπως φαίνεται και μέσα από τη διήγηση,

Οι αντιθέσεις

Κάποιοι γύρω μας και παρά την οικονομική κρίση που σοβεί εξακολουθούν να διαθέτουν ίσως άφθονο χρήμα και υλικά αγαθά. Άλλοι όμως, όπως ο Κύριος στην επί γης παρουσία του, δεν έχουν «πού την κεφαλήν κλίνη». Αντιμετωπίζουν μεγάλες δυσκολίες και στερούνται ακόμη και τον επιούσιο. Οι αντιθέσεις αυτές αποτυπώνονται συχνά σε πολλά επίπεδα και παραμέτρους της ζωής. Το πρόβλημα έχει απασχολήσει κατά καιρούς πολλούς, ενώ δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που ακούστηκαν και συνεχίζουν να ακούονται εύηχα συνθήματα για τη λύση του.

Αν αποτολμήσουμε όμως να ψάξουμε στο βάθος των πραγμάτων, τότε θα ανακαλύψουμε ότι η σημερινή ευαγγελική περικοπή, αποκαθιστά σε μια σωστή διάσταση μερικές αλήθειες, οι οποίες ρίχνουν φως και αποκαλύπτουν σωτήριες διόδους. Πρέπει πρώτα να γίνει κατανοητό ότι ο φτωχός  δεν κερδίζει την εύνοια του Θεού επειδή έτυχε να είναι φτωχός, αλλά μόνον όταν στηρίζει τις ελπίδες του σ’ αυτόν και ζει σύμφωνα με το θέλημά του. Από την άλλη, ο πλούσιος δεν είναι καταδικασμένος μόνο και μόνο γιατί διαθέτει υλικά αγαθά, αλλά αυτό συμβαίνει όταν τα αναγάγει σε υπέρτατη αξία και στηρίζεται σ’ αυτά και όχι στο Θεό. Όταν ακόμα ξεχνά τον φτωχό και ταλαιπωρημένο συνάνθρωπό του και εγκλωβίζεται παγιδευμένος στον πλούτο του, τότε η αστοχία χαρακτηρίζει την πορεία της ζωής του. Επομένως, στη βάση αυτών των κριτηρίων που φαίνεται να λειτουργούν ανατρεπτικά μπροστά σε παγιωμένες αντιλήψεις, δεν αποκλείεται ένας πλούσιος να αναδεικνύεται πρότυπο αγάπης και ένας φτωχός να αναπτύσσει νοοτροπίες που οδηγούν στην  πλεονεξία.

Οι λέξεις «πλούσιος» και «φτωχός» στη διήγησή μας προσλαμβάνουν ένα διαφορετικό περιεχόμενο και ερμηνεύονται σε μια εντελώς άλλη βάση. Επισύρεται συγκεκριμένα η προσοχή στον κίνδυνο, ο άνθρωπος να φθάνει στο σημείο να δίνει απόλυτη αξία στα υλικά αγαθά και να χάνει τους πνευματικούς προσανατολισμούς του που λειτουργούν ως ο αληθινός πλούτος που μπορεί να του προσφέρει εσωτερική πληρότητα.

Η άλλη όψη

Ο πλούσιος της παραβολής όταν πια όλα είχαν τελειώσει και αναχθεί σε ένα άλλο επίπεδο, σε μια εσχατολογική διάσταση των πραγμάτων, βλέπουμε να βιώνει την άλλη όψη του νομίσματος. Αυτός βυθίζεται στη δυστυχία και τη στεναχώρια και ο φτωχός ευφραίνεται. Χάνει τα πάντα, ενώ ο Λάζαρος βρίσκεται στο πλήρωμα της ευτυχίας.

Ο ένας για την κακή διαχείριση του πλούτου αποκλείσθηκε από τη βασιλεία του Θεού. Ο άλλος για την άριστη αντιμετώπιση των δυσκολιών της ζωής, βραβεύθηκε από το Θεό και πέρασε στη δόξα της αιωνιότητας.

Το πρόβλημα του πλούτου και της φτώχειας έχει πολύ βαθιές ρίζες. Ο πλούτος δεν είναι από μόνος του κακός ή κάτι που απαγορεύεται για τον άνθρωπο. Άλλωστε, ο Θεός είναι που παρέχει τα αγαθά. Με την προϋπόθεση όμως ότι ο άνθρωπος θα κάνει σωστή διαχείριση κατά τρόπο που να τον οδηγεί σε έργα φιλανθρωπίας και όχι φιλαργυρίας και πλεονεξίας. Είναι χαρακτηριστικό αυτό που επισημαίνει ο ιερός Χρυσόστομος: «Ου κακόν ο πλούτος, αλλά η πλεονεξία, η φιλαργυρία, η αλαζονεία και η παράνομος αυτού χρήσις».

Η φτώχεια που μακαρίζεται σε άλλο σημείο του Ευαγγελίου, σημαίνει ακριβώς απαγκίστρωση από παγίδες της ζωής που φανερώνονται μέσα από υλικά στηρίγματα στη βάση της απολυτοποίησής τους και ανεπιφύλαχτη αποδοχή των πνευματικών προσανατολισμών, όπως αυτοί αποκαλύπτονται μέσα από τον πλούτο της αγάπης του Χριστού.

Αγαπητοί αδελφοί, η παραβολή θέλει να στρέψει την προσοχή μας στο μεγάλο προσκλητήριο που μάς απευθύνει ο Θεός για μετάνοια και καινούργια ζωή. Η απόφαση για ανταπόκριση λαμβάνεται, αφού απογυμνωθεί κάποιος από ό,τι τον κρατά δέσμιο και αιχμάλωτο, από ό,τι τον εμποδίζει να δει καθαρά το μέλλον του, από ό,τι του δίνει μια αυτάρεσκη βεβαιότητα για τη ζωή του. Η απόφαση παίρνεται στη βάση της απόλυτης εμπιστοσύνης στο Θεό και όχι των όποιων υλικών στηριγμάτων. Αυτό το νέο ήθος αποκαλύπτεται και στη ζωή των αγίων της Εκκλησίας. Τιμούμε σήμερα τον Ακίνδυνο, τον Ελπιδοφόρο, τον Ανεμπόδιστο, τον Πηγάσιο, τον Αφθόνιο και άλλους που μνημονεύονται στο σημερινό εορτολόγιο και τους παρακαλούμε να πρεσβεύουν υπέρ ημών στον Κύριο για να μάς δίνει τη δύναμη να ακολουθούμε το ευλογημένο παράδειγμά τους. Αμήν.

Χριστάκης Ευσταθίου, Θεολόγος – Εκκλησία Κύπρου