Μητροπολίτης Γόρτυνος Ἰερεμίας, Για την προσευχή

           ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ

ΓΟΡΤΥΝΟΣ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΕΩΣ                                                 

Δημητσάνα – Μεγαλόπολη, Κυριακή 25 Μαΐου 2014

ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΟ ΕΓΚΥΚΛΙΟ ΚΗΡΥΓΜΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ

ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΕΥΧΗ

1. Ἀδελφοί μου χριστιανοί! Γιά νά νοιώθουμε ὄμορφα καί γιά νά ἔχει νόημα ἡ ζωή μας πρέπει νά βροῦμε τόν Θεό. ῎Εχουμε γίνει γιά τόν Θεό, ὅπως τό ψάρι ἔγινε γιά τό νερό. Καί ὅπως τό ψάρι σπαρταράει ἔξω ἀπό τό νερό, ἔτσι καί ἡμεῖς «σπαρταρᾶμε», ἀγχωνόμαστε μακρυά ἀπό τόν Θεό. Ἐπιθυμῶ, ἀγαπητοί μου, νά ἔχετε κοινωνία, συχνή ἐπικοινωνία μέ τόν Θεό. Καί τήν ἐπικοινωνία αὐτή θά τήν πετύχετε μέ τήν προσευχή. Χριστιανοί μου, νά προσεύχεσθε. Ἡ ἀνώτερη καί ἡ γλυκύτερη ἔκφραση τοῦ ἀνθρώπου εἶναι ὅταν μιλάει μέ τόν Θεό του, τόν Δημιουργό του καί τόν Σωτήρα του.

2. Ὅταν, ἀγαπητοί μου, λέγω νά προσεύχεστε, ἐννοῶ νά ἀφήνετε τήν καρδιά σας νά μιλάει μέ τόν Θεό. Νά Τοῦ μιλᾶτε σάν τό πιό ἀγαπητό σας καί οἰκεῖο καί δικό σας πρόσωπο. Νά τοῦ τά λέτε ὅλα. Ὁ ἅγιος Ἰωάννης τῆς Κλίμακος, γιά τόν ὁποῖον σᾶς ἔχω μιλήσει ἄλλοτε, μᾶς λέγει ὅτι πρέπει νά μιλᾶμε στόν Θεό, ὅπως ἕνα μικρό παιδάκι μιλάει στόν μπαμπᾶ του. Καί τό μικρό παιδάκι λέει στόν μπαμπᾶ του ἐλεύθερα ὅ,τι θέλει. Τοῦ λέει ὅτι θέλει καραμέλες· καί τό λέει μάλιστα αὐτό ἀπαιτητικά. Ἔτσι καί ἐμεῖς ἐλεύθερα καί ἐμπιστευτικά νά μιλᾶμε στόν Θεό μας.

3. Ὅμως, ἄν καί ὁποιαδήποτε ὥρα μποροῦμε νά προσευχόμαστε καί μποροῦμε νά λέμε στήν προσευχή μας ὅ,τι θέλουμε, ὅ,τι ἔχει ἡ καρδιά μας, ὅμως ὑπάρχουν κάποιες ὁρισμένες ὧρες καί στιγμές πού δέν πρέπει νά παραλείπουμε νά προσευχόμαστε· καί ἡ Ἐκκλησία μας καθόρισε εἰδικές προσευχές πού πρέπει νά λέγουμε. Ναί, πρέπει νά προσευχόμαστε ἐκκλησιαστικά: Νά προσευχόμαστε δηλαδή καί τίς ὧρες πού καθόρισε ἡ Ἐκκλησία νά προσευχόμαστε καί νά μήν παραλείπουμε τίς προσευχές μέ τίς ὁποῖες Αὐτή, ἡ Μάνα μας Ἐκκλησία, μᾶς παρέδωσε νά λέγουμε. Αὐτό βέβαια νά τό κάνετε ὅσο μπορεῖ ὁ καθένας· ὅσο μπορεῖ, ξαναλέγω, ἀνάλογα μέ τήν ἐργασία του, μέ τήν ὑγεία του καί μέ τήν διάθεση πού ἔχει. Ἡ προσευχή πρέπει νά ἀρχίζει εὐχάριστα καί νά τελειώνει εὐχάριστα. Ποτέ πίεση στήν προσευχή· γιατί ἄν μᾶς εἶναι πιεστική καί ἀναγκαστική, δέν μᾶς φέρνει χαρά καί γλυκασμό, ἀλλά μᾶς φέρνει ἄγχος καί ταραχή καί αὐτό ἔπειτα μᾶς δημιουργεῖ ἐνοχές. Εἶναι φρικτό αὐτό τό αἴσθημα.

4. Γιά νά πῶ τά βασικά, κατά πρῶτον, χριστιανοί μου, πρέπει νά κάνουμε τήν πρωινή μας προσευχή. Εἶναι πολύ φυσικό αὐτό: Πέρασε μία νύκτα καί ξημέρωσε μιά καινούργια μέρα. Ἄς εὐχαριστήσουμε τόν Θεό γι᾽ αὐτό καί ἄς Τόν παρακαλέσουμε γιά τήν νέα μέρα πού μᾶς ἔδωσε. Ἄς λέμε αὐτά τά ἁπλᾶ λογάκια: «Παναγία μου, Σ᾽ εὐχαριαστῶ γιά τήν καινούργια μέρα πού μοῦ ἔδωσες. Εὐλόγησέ την νά εἶναι εἰρηνική καί ἀναμάρτητη. Νά μήν κάνω κακό καί νά μήν πάθω κακό. Εὐλόγησε τούς ἀνθρώπους μέ τούς ὁποίους θά συναντηθῶ καί θά συνομιλήσω σήμερα· νά μήν τούς σκανδαλίσω καί νά μήν τούς πικράνω». Εἶναι ὡραία αὐτή ἡ ἁπλῆ καί σύντομη προσευχή γιά μιά καλή ἀρχή τῆς ἡμέρας. Ὅμως, στήν πρωϊνή μας προσευχή πρέπει νά λέμε καί τό «Πάτερ ἡμῶν...». Τό εἶπαν «Κυριακή προσευχή» τό «Πάτερ ἡμῶν», ἐπειδή μᾶς τήν παρέδωσε ὁ Κύριος τήν προσευχή αὐτή. Καί ἀφοῦ μᾶς τήν παρέδωσε ὁ Κύριός μας Ἰησοῦς Χριστός πρέπει ὁπωσδήποτε νά τήν λέγουμε. Νά τήν λέγουμε κάθε μέρα καί πολλές φορές τήν ἡμέρα. Ἀκόμη ἀπό τήν πρωϊνή μας αὐτή προσευχή καί ἀπό κάθε μας ἄλλη προσευχή δέν πρέπει ποτέ νά ἀπουσιάζει ἡ Παναγία. Γιατί ὅπως ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ πέρασε ἀπό τήν Παναγία γιά νά ἔρθει ἀνάμεσά μας, ἔτσι καί καί ἡ προσευχή μας πρέπει νά περνάει ἀπό τήν Παναγία γιά νά πάει στόν Θεό. Μιά σύντομη καί ὡραία προσ­ευχή στήν Παναγία, ἡ πιό καλή ἀπ᾽ ὅλες, εἶναι τό «Θεοτόκε Παρθένε...». Νά τό λέμε ὅλοι αὐτό στήν πρωϊνή προσευχή μας, ἀλλά καί ἄλλες ὧρες τῆς ἡμέρας. Ἐπίσης ἡ Ἐκκλησία ὡς πρωϊνή προσευχή ἔχει συνθέσει ὁλόκληρη Ἀκολουθία, πού τήν λέμε Ὄρθρο. Ὅσοι ἔχετε τόν χρόνο, ὅσοι ἔχετε τήν διάθεση, πέστε ἀπό τήν Ἀκολουθία αὐτή τόν Ἑξάψαλμο, τήν «Τιμιωτέρα...» καί τήν Δοξολογία.

5. Τά ἴδια θά πῶ καί γιά τό ἀπόγευμα πού ἔχουμε τήν Ἀκολουθία τοῦ Ἑσπερινοῦ. Σᾶς συνιστῶ, χριστιανοί μου, κάθε βράδυ, στίς 6 περίπου, νά λέτε ἀπό τήν Σύνοψή σας τό «Φῶς ἱλαρόν....» καί τό «Καταξίωσον Κύριε ἐν τῇ ἑσπέρᾳ ταύτῃ...». Δέν εἶναι πάνω ἀπό δύο ἤ τό πολύ τρία λεπτά τό νά πεῖτε τίς προσευχές αὐτές. Κάνετε ὅμως ἕνα μικρό Ἑσπερινό μέ τίς δυό αὐτές προσευχές, πού καθόρισε ἡ Ἐκκλησία νά λέμε, τήν ἀπογευματινή ὥρα.

6. Προτοῦ νά κοιμηθοῦμε τό βράδυ πάλι πρέπει νά κάνουμε τήν προσευχή μας. Ἄς εὐχαριστοῦμε τόν Θεό μέ τήν προσευχή μας αὐτή γιά τήν ἡμέρα πού πέρασε καί ἄς Τόν παρακαλέσουμε γιά τήν νύχτα πού μᾶς ἔρχεται, γιά νά μή μᾶς συμβεῖ κανένα κακό, σωματικό ἤ πνεματικό κακό. Ἡ προσευχή πού ἔχει ἡ Ἐκκλησία μας γιά τήν ὥρα αὐτή λέγεται Ἀπόδειπνο. Λέγεται ἔτσι, γιατί γίνεται μετά τό δεῖπνο, μετά δηλαδή τό βραδυνό φαγητό. Ἄν ἔχετε χρόνο καί διάθεση, χριστιανοί μου, νά λέτε τήν Ἀκολουθία αὐτή. Κι ἄν δέν μπορεῖτε νά τήν πεῖτε ὅλη, πέστε μόνο τήν προσευχή στήν Παναγία μας, τό «Ἄσπιλε, ἀμόλυντε..» καί τήν προσευχή στόν Χριστό μας, τό «Καί δός ἡμῖν, Δέσποτα...». Ὅ,τι μπορεῖτε, κάνετε, χριστιανοί μου, ὅ,τι μπορεῖτε· ἔστω καί λίγο, ἀρκεῖ ὅμως αὐτό νά βγαίνει ἀπό τήν καρδιά. Πάντως, ἄς μήν ξεγελᾶμε τόν ἑαυτό μας μέ τό νά κάνουμε ὡς προσευχή μόνο τόν Σταυρό μας καί τίποτε ἄλλο. Προσευχή σημαίνει νά μιλᾶμε στόν Θεό, νά Τοῦ λέμε λόγια καρδιακά καί ἐπίμονα καί νά νοιώθουμε μέσα μας τήν γλύκα τῆς ὁμιλίας μας αὐτῆς στόν Θεό.

7. Ὑπάρχει μιά ὡραία προσευχή, χριστιανοί μου, πού παρακαλῶ νά τήν ἀγαπήσετε. Εἶναι οἱ Χαιρετισμοί στήν Παναγία. Ἐκεῖνο τό «Χαῖρε», πού εἶπε ὁ Ἀρχάγγελος Γαβριήλ στήν Παναγία μας, τό πῆρε ἡ Ἐκκλησία μας καί τό ἔκανε ὁλόκληρη Ἀκολουθία. Σᾶς παρακαλῶ νά λέτε τούς «Χαιρετισμούς» κάθε μέρα καί θά λάβετε πολλή εὐλογία ἀπό τήν Κυρία Θεοτόκο γι᾽ αὐτό. Λέγοντας τούς «Χαιρετισμούς» εἶναι σάν νά γίνεστε σεῖς ὁ Ἀρχάγγελος Γαβριήλ καί ἐπαναλαμβάνετε στήν Παρθένο Μαρία τόν χαιρετισμό πού εἶπε ἐκεῖνος σ᾽ Αὐτήν. Κάνετε λίγο ἀπό τούς «Χαιρετισμούς» τήν μία ἡμέρα, ὅσο μπορεῖτε, τρία ἤ πέντε λεπτά μόνο, καί τήν ἄλλη ἡμέρα συνεχίστε ἀπό ἐκεῖ πού σταματήσατε τήν προηγούμενη μέρα. Μήν παραλείπετε ἀκόμη νά λέτε καί τήν προσευχή πού μᾶς παρέδωσαν οἱ ἅγιοι Πατέρες μας, τήν προσευχή πού ἔχει πέντε λόγια. Εἶναι τό «Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ ἐλέησόν με». Τήν προσευχή αὐτή μποροῦμε νά τήν λέμε ἀπό μέσα μας (νοερά) καί περπατώντας στόν δρόμο καί ἀσχολούμενοι μέ κάτι πρόχειρο ἤ καί ξαπλωμένοι στό κρεββάτι.

8. Χριστιανοί μου, καί κάτι, τώρα στό τέλος, πολύ σοβαρό σχετικά μέ τήν προσευχή: Γιά νά εἰσακουστεῖ ἡ προσευχή μας ἀπό τόν Θεό, πρέπει ἡ καρδιά μας νά μήν ἔχει μῖσος μέ κάποιον. Γι᾽ αὐτό εἶναι ἀνάγκη νά συγχωροῦμε αὐτούς πού μᾶς ἔκαναν κακό. Δεῖγμα δέ ὅτι πραγματικά τούς ἔχουμε συγχωρήσει εἶναι τό νά προσευχόμαστε γι᾽ αὐτούς. Ἄς λέμε δηλαδή στήν προσευχή μας: «Χριστέ μου, συγχωρῶ τούς ἐχθρούς μου, συγχώρεσε καί Σύ τά ἁμαρτήματά μου. Φώτισε αὐτούς πού μέ ἐχθρεύονται, συγχώρεσέ τους καί ἕνωσέ μας ὅλους μέ ἀγάπη στήν Βασιλεία Σου τήν ἐπουράνιο»!

Μέ πολλές εὐχές

† Ὁ Μητροπολίτης Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως Ἰερεμίας