Πρωτοπρ. Βασίλειος Α. Γεωργόπουλος, Η αντίστροφος νοηματοδότησις των θεολογικών εννοιών. Προσοχή εις την παγίδα

Η αντίστροφος νοηματοδότησις των θεολογικών εννοιών

Προσοχή εις την παγίδα
Του πρωτ. Βασιλείου Α. Γεωργοπούλου, Λέκτορος Θεολογικής Σχολής Α.Π.Θ.

Ένα φαινόμενο και ταυτοχρόνως παγίδα, που συναντά κάποιος στα πλαίσια του ευρύτερου νεοεποχίτικου και αποκρυφιστικού χώρου είναι η πρακτική που χρησιμοποιούν εκπρόσωποι και κινήσεις του και συνίσταται στην αντίστροφη νοηματοδότηση διαφόρων θεολογικών εννοιών.

Πρόκειται για μια συνήθη, πλην όμως επικίνδυνη πρακτική, που δημιουργεί εσφαλμένες εντυπώσεις και ελλοχεύει ο κίνδυνος, εάν δεν τον αντιληφθούμε εγκαίρως ή εάν το αγνοούμε, να οδηγηθούμε σε ένα είδος πνευματικής σύγχυσης ή και αλλοίωσης του εκκλησιαστικού φρονήματος.

Παρεμπιπτόντως πρέπει να υπογραμμίσουμε ότι η συγκεκριμένη πρακτική χρησιμοποιείται και από τις διάφορες αιρετικές και παραχριστιανικές ομάδες. Οι λέξεις-όροι, π.χ. Θεός ή Χριστός, δεν κατανοούνται με τον ίδιο τρόπο από τους Μάρτυρες του Ιεχωβά, τους Μορμόνους ή τους οπαδούς της Χριστιανικής Επιστήμης.

Υπάρχει όμως μια διαφορά. Στις αιρετικές και παραχριστιανικές κινήσεις, οι όροι έχουν αιρετικό περιεχόμενο εξ αρχής, ενώ στους ποικίλους νεοεποχίτικους και αποκρυφιστικούς χώρους, η αντίστροφη νοηματοδότηση των θεολογικών όρων χρησιμοποιείται ως μεθόδευση και ως τρόπος σταδιακής υιοθέτησης αλλότριου και αντιχριστιανικού φρονήματος.

Είναι ανάγκη τόσο ο ποιμένας, όσο και ο κάθε χριστιανός να είναι υποψιασμένοι, όχι όμως καχύποπτοι, γι’ αυτού του είδους την πρακτική. Σε διάφορα κοσμικά περιοδικά, σε διαδικτυακούς τόπους, σε εκπομπές ΜΜΕ τοπικής και πανελλήνιας εμβέλειας, πολλές φορές θα δούμε αρθρογραφία ή συζητήσεις για θρησκευτικά θέματα, που γίνεται χρήση θεολογικής ορολογίας πλην όμως εμπεριέχει αντίστροφη νοηματοδότηση ασυμβίβαστη με την ορθόδοξη ή την παραδοσιακή χριστιανική θεώρηση των όρων.

Αρθρογράφοι και ομιλητές, άλλοτε εν αγνοία τους και άλλοτε σκοπίμως, υιοθετούν και χρησιμοποιούν θεολογικούς όρους, που η νοηματοδότησή τους δεν ταυτίζεται με την εκκλησιαστική νοηματοδότηση του όρου όπως εκ πρώτης όψεως πιστεύει ο αναγνώστης ή ο ακροατής.

Ο στόχος αυτής της πρακτικής είναι ένας και μοναδικός. Η αλλοίωση του φρονήματος και η εκ των έσω διάβρωση, ώστε οι νεοεποχίτικες και αποκρυφιστικές δοξασίες να καταστούν εύκολα προσλήψιμες. Οι όροι π.χ. Θεός, Χριστός, Πνεύμα, προσευχή, αγάπη, ειρήνη, πίστη, πνευματικότητα, ψυχή, θάνατος κ.ά. χρησιμοποιούνται ευκαίρως από τους εκπροσώπους αυτών των χώρων, πλην όμως δεν νοηματοδοτούνται με το εκκλησιαστικό τους περιεχόμενο και δεν σχετίζονται με την αυθεντική χριστιανική πίστη.
Αναφέρουμε τρία αντιπροσωπευτικά παραδείγματα:

1. Με τη λέξη Θεός, δεν εννοούν το Μυστήριο της Αγίας Τριάδος, αλλά ένα άκρως υποκειμενικό και απροσδιόριστο εννοιολογικό νεφέλωμα.

2. Κάνοντας λόγο περί Χριστού δεν αναφέρονται στον Θεάνθρωπο Κύριο, αλλά στη λεγόμενη «χριστική κατάσταση».

3. Μιλώντας για προσευχή, την παρουσιάζουν ή την εξισώνουν με τη διαλογιστική πρακτική των εξωχριστιανικών θρησκευμάτων.

Προσοχή, λοιπόν, και σ’ αυτή τη μεθόδευση. Η Παύλειος προτροπή στον Απόστολο Τιμόθεο: «Πρόσεχε τῇ ἀναγνώσει, τῇ παρακλήσει, τῇ διδασκαλίᾳ» (Α’ Τιμ. 4, 13) είναι και γι’ αυτή την περίπτωση εξαιρετικά επίκαιρη.

Ορθόδοξος Τύπος, 16/05/2014