Ἱκανοποίηση θείας δικαιοσύνης; (ΙΒ΄)

ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΣΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ

Ἱκανοποίηση θείας δικαιοσύνης; ΙΒ΄

Ή έννοια της δικαιοσύνης

Β'

Ή έννοια τής δικαιοσύνης κατέχει κεν­τρικότατη θέση στή διδασκαλία τής Αγί­ας Γραφής. Έτσι, τονίζεται έπιμόνως ότι ό Θεός είναι δίκαιος: «δίκαιος Κύριος και δικαιοσύνας ήγάττησεν» (Ψαλμ. Γ 7), «δίκαιος ει, Κύριε, και εύθείαι αί κρίσεις σου» (Ψαλμ. ριη' 137), «δίκαιος Κύρι­ος έν πάσαις ταίς όδοίς αυτού» (Ψαλμ. ρμδ' 17). Υπογραμμίζεται τό μέγεθος τής δικαιοσύνης Του, πού είναι μεγά­λη και άσάλευτη σάν τά πανύψηλα βου­νά- «ή δικαιοσύνη σου ώς όρη Θεού» (Ψαλμ. λε' 7). Βεβαιώνεται ή αιώνια διάρκειά της- «ή δικαιοσύνη σου δικαιο­σύνη εις τόν αιώνα» (Ψαλμ. ριη' 142). Διευκρινίζεται ότι οί έντολές Του είναι έκφραση τής δικαιοσύνης Του- «δικαι­οσύνη τά μαρτύριά σου εις τόν αιώνα» (Ψαλμ. ριη' 144).

Τό κατεξοχήν βέβαια κείμενο τής Γρα­φής πού πραγματεύεται τήν έννοια τής δικαιοσύνης τοΰ Θεοϋ στό έργο τής σω­τηρίας τοϋ άνθρώπου είναι τό γνωστό τοϋ τρίτου κεφαλαίου τής πρός Ρωμαί­ους επιστολής τοΰ άποστόλου Παύλου.

Έκεί ό Απόστολος τονίζει ότι όλοι οί άνθρωποι, 'Εβραίοι και ειδωλολάτρες, έχουν άμαρτήσει και στερούνται τή δό­ξα πού παρέχει ό Θεός- «πάντες γάρ ήμαρτον και ύστερουνται τής δόξης τοϋ Θεοϋ». Πώς λοιπόν έπιτυγχάνουν τή λύτρωση, τή δικαίωσή τους; «Δωρεάν τή αύτοϋ χάριτι διά τής άπολυτρώσεως τής έν Χριστώ Ιησού»- δωρεάν τήν άποκτοϋν- τούς καθιστά δικαίους ή χάρη πού άπορρέει άπό τή λυτρωτική θυσία τοΰ Χριστού. Και Αύτόν, τόν Χριστό, «προέθετο ό Θεός ίλαστήριον διά τής πίστε­ως έν τω αύτού αϊματι»· ό Χριστός πρό πάντων τών αιώνων είχε προβλεφθεί νά γίνει μεσίτης έξιλασμοΰ μεταξύ τοϋ Θεοϋ και τών άνθρώπων πού πιστεύουν σ' Αύτόν. Πώς θά γινόταν αύτό; Μέ τό Αίμα Του, μέ τή Θυσία Του πάνω στόν Σταυ­ρό. Και όρισε ό Θεός νά γίνει ό έξιλασμός αύτός μέ τό Αίμα τοϋ Χριστού «εις ένδειξιν τής δικαιοσύνης αύτοϋ»- γιά νά φανε­ρωθεί ή δικαιοσύνη τοΰ Θεοϋ. Νά φανεί δηλαδή ότι ό Θεός είναι δίκαιος δεχόμε­νος νά θυσιαστεί ό Υιός Του γιά τις άμαρτίες μας, καθιστώντας μέ αύτόν τόν τρό­πο δίκαιο κάθε άμαρτωλό, «εις τό είναι αύτόν δίκαιον και δικαιοϋντα τόν έκ πί­στεως Ίησοϋ».

Τί είναι ή δικαιοσύνη τοϋ Θεού; Είναι «ή άπό Θεοϋ δικαίωσις καί άθώωσις και άπαλλαγή τών άμαρτιών», τονίζει ό ιερός Φώτιος και ρωτάει: Πώς δικαιωνόμαστε; «Άπολυτρούμενοι τάς άμαρτίας ήμών»- δικαιωνόμαστε μέ τό νά λυτρωνόμαστε άπό τις άμαρτίες μας. Διά μέσου ποιοϋ; «Διά Ίησοϋ Χριστού». Καί πώς μάς λυ­τρώνει ό Χριστός; «Τω ίδϊω αϊματι»1.

Ή έπιμονή τοϋ Άποστόλου στήν έν­νοια τής δικαιοσύνης είναι στό κείμενο πού προαναφέραμε πολύ χαρακτηριστική. Δύο φορές μάλιστα χρησιμοποιεί τήν έκφραση «ένδειξις δικαιοσύνης».

Τί όμως σημαίνει «ένδειξις δικαιοσύ­νης»; Ό ιερός Χρυσόστομος άπαντώντας στό έρώτημα αύτό τονίζει ότι όπως «ένδειξις πλούτου» είναι όχι μόνο τό νά είναι κανείς πλούσιος άλλά καϊ τό νά πλουτίζει καϊ άλλους, «οϋτω και δικαιοσύνης ένδειξις» είναι όχι μόνο τό νά είναι κάποιος δίκαιος, άλλά καϊ νά καθιστά δικαίους καϊ άλλους «έν άμαρ- τίαις κατασαπέντας», άνθρώπους πού έχουν σαπίσει μέσα στήν άμαρτία. Έτσι άλλωστε, συνεχίζει, τό διευκρινίζει στή συνέχεια τοϋ κειμένου ό ίδιος ό άπόστολος Παύλος λέγοντας ότι «ένδειξις δικαι­οσύνης» είναι τό νά είναι ό Θεός δίκαι­ος και νά δικαιώνει «τόν έκ πίστεως Ίη­σοϋ», αύτόν πού πιστεύει στόν Χριστό. Μή λοιπόν άμφιβάλλεις, οΰτε νά άποφεύγεις τή δικαιοσύνη τοϋ Θεοϋ, διότι είναι διπλό τό καλό της- καί έλαφρύ καϊ προσιτό σέ όλους2.

'Ερμηνεύοντας τις φράσεις «εις ένδειξιν τής δικαιοσύνης αύτοϋ διά τήν πάρε- σιν τών προγεγονότων άμαρτημάτων» και «έν τή άνοχή τοϋ Θεοϋ, πρός ένδειξιν τής δικαιοσύνης αύτοϋ έν τώ νϋν καιρώ», ό Θεοδώρητος Κύρου τονίζει ότι τής άγαθότητος τοϋ Θεοϋ έκδήλωση ήταν ή μακροθυμία Του πρός τούς άμαρτάνοντες και τής δικαιοσύνης Του τό νά κατασκευάσει τέτοιο φάρμακο, τής δικαιώσεώς τους διά τοϋ Χριστού. Καϊ «δικαίως καϊ φιλανθρώπως ό τών όλων Θεός τά καθ' ημάς ωκονόμησε»3.

Είναι λοιπόν καίρια και ιδιαιτέρως ση­μαντική ή θέση τής δικαιοσύνης στή σχέ­ση τοΰ Θεοϋ μέ τόν κόσμο- τόσο, ώστε σέ άλλο σημείο νά τονίζεται άπό τήν Αγία Γραφή ότι αύτή προηγείται όλων τών έν- εργειών τοϋ Θεοϋ: «Δικαιοσύνη ενώπιον αύτοϋ προπορεύσεται» (Ψαλμ. πδ' 14).

Αύτή ή τελευταία έννοια είναι βασικότατη καϊ άποτελεΐ τό κλειδί γιά τήν όρθή κατανόηση τοϋ μυστηρίου τής σωτηρί­ας μας, διότι βεβαιώνει ότι ή δικαιοσύ­νη προηγείται όλων τών ένεργειών τοϋ Θεοϋ. 'Επομένως προηγείται και τής ό­λης Του περί τόν άνθρωπο οικονομίας, τοϋ συνόλου δηλαδή τών ένεργειών Του διά τών όποιων χάρισε τή σωτηρία στό άνθρώπινο γένος. Και είναι αύτό κάτι πού ιδιαιτέρως ύπογραμμίζεται άπό τούς Πατέρες τής 'Εκκλησίας, όπως θά δοϋμε σέ έπόμενα άρθρα μας.

………………………………………………………………………..

[1]          Φωτίου Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως, Ύπομνηματική έξήγησις είς τήν πρός Ρωμαίους, ΕΠΕ 14, 240: «Πάντες ττιστεύοντες είς Χριστόν δωρεάν δικαιούνται, τό πιστεύειν μόνον συνεισάγοντες. πώς δέ δικαιούμεθα; άπολυτρούμενοι τάς άμαρτί­ας ήμων. διά τίνος δέ άπολυτρούμεθα; διά Ίησοϋ Χρίστου, πώς λυτροΰντος έκείνου; τώ ίδίω αϊματι».

2.         «Τί έστιν, "Ενδειξις τής δικαιοσύνης; Ώσπερ ένδειξις πλούτου, τό μή μόνον αύτόν είναι πλούσιον, άλλά και έτερους πλουσίους ποιείν· και ζωής, τό μή μόνον αύτόν είναι ζώντα, άλλά και νεκρούς ζωοποιεϊν- και δυνάμεως, τό μή μόνον αύτόν είναι δυνατόν, άλλά καϊ τούς άσθενεΐς δυναμοϋν· ούτω και δικαιοσύνης ένδειξις, τό μή μόνον αύτόν είναι δίκαιον, άλλά και τό έτέρους έν άμαρτίαις κατασα­πέντας εξαίφνης δικαίους ποιείν. Τούτο ( ούν και αύτός έρμηνεύων έπήγαγε, τίς έστιν ένδειξις· Είς τό είναι αύτόν δίκαιον, και δικαιοΰντα τόν έκ πίστε­ως Ίησοϋ. Μή τοίνυν άμφίβαλλε- ού γάρ έξ έργων, άλλ' άπό πίστεως- μηδέ φεύγε τήν τοϋ Θεοϋ δι­καιοσύνην- διπλούν γάρ αύτής τό άγαθόν, ότι και κούφόν έστι, και πάσι προκείμενον» (Είς τήν πρός Ρωμαίους PG 60, 444).

3.         Θεοδωρήτου έπισκόπου Κύρου, Ερμηνεία τής πρός Ρωμαίους έπιστολής, PG 82, 85: «Εν τή άνοχή τοϋ Θεοϋ, πρός ένδειξιν τής δικαιοσύνης αύτοΰ έν τφ νϋν καιρώ. Και τήν αγαθότητα τήν οί- κείαν έδειξεν ό Θεός, έπί πλείστον μακροθυμήσας τοΤς άνθρώποις παρανομοϋσι, και τήν δικαιοσύνην αύτοΰ δήλην πεποίηκεν άπασιν. Ότι δέ ού μάτην ήνεγκε τούς άνθρώπους παρανομούντος, άλλά τούτο προκατασκευάζων αύτοΤς τής σωτηρίας τό φάρμακον, λέγει- Είς τό είναι αύτόν δίκαιον και δι­καιοΰντα τόν έκ πίστεως Ιησοΰ Χριστοϋ. Αμφότε­ρα γάρ είδέναι προσήκει, και ότι δικαίως και φιλανθρώπως ό τών όλων Θεός τά καθ' ήμας ωκονόμη­σε, και ότι πάς τώ Δεσπότη πιστεύων Χριστώ τήν έκ τής πίστεως δικαιοσύνην καρποϋται».

Περιοδικό “Ο ΣΩΤΗΡ”

Δείτε σχετικά και:

-Ἱκανοποίηση θείας δικαιοσύνης; ΙΑ΄

-Ἱκανοποίηση θείας δικαιοσύνης; Ι΄

-Ἱκανοποίηση θείας δικαιοσύνης; Θ΄

-Ἱκανοποίηση θείας δικαιοσύνης; Η΄

-Ἱκανοποίηση θείας δικαιοσύνης; Z΄

-Ικανοποίηση θείας δικαιοσύνης; (ΣΤ΄)

-Ικανοποίηση θείας δικαιοσύνης; (Ε΄)

-Ικανοποίηση θείας δικαιοσύνης; (Δ΄)

-Iκανοποίηση θείας δικαιοσύνης; ( Γ )

-Iκανοποίηση θείας δικαιοσύνης; ( Β )

-Προσέγγιση στο μυστήριο του Σταυρού (Α΄)