Εορτή τοῦ ἁγίου Νικολάου . Περὶ ὑπακοῆς (+Μητροπολίτου Φλωρίνης Αυγουστίνου Καντιώτου)

Περὶ ὑπακοῆς

«Πείθεσθε τοῖς ἡγουμένοις ὑμῶν καὶ ὑπείκετε» (Ἑβρ. 13,17)

(Ομιλία του †Επισκόπου Φλωρίνης Αυγουστίνου Καντιώτου)

Μᾶς συνιστᾷ, ἀδελφοί μου, σήμερα ὁ ἀπόστολος τῆς ἑορτῆς τοῦ ἁγίου Νικολάου ἕνα καθῆκον, μιὰ ἀρετή, στὴν ὁποία οἱ Ἕλληνες δυστυχῶς ὑστεροῦμε. Ἐνῷ ἀλλοῦ διακρινόμεθα, στὸ θέμα αὐτὸ εἴμαστε ἐλλιπεῖς, καὶ ἔρχονται περιστάσεις ποὺ παίρνουμε μηδέν·γινόμαστε ἕνα ἀκυβέρνητο μπουλούκι.

Ποιό εἶνε τὸ καθῆκον; Ἡ ὑπακοή, ἡ πειθαρχία.«Πείθεσθε τοῖς ἡγουμένοις ὑμῶν καὶ ὑπείκετε»(Ἑβρ. 13,17), συμβουλεύει. Τὸ δὲ «ὑπείκετε» ἴσον ὑπακούετε. Ναί, ὑπακούετε. Ποιοί πρέπει νὰ ὑπακούουν; Οἱ Χριστιανοί. Σὲ ποιους νὰ ὑπακούουν; Στοὺς «ἡγουμένους» . Ποιοι λέγονται «ἡγούμενοι» ; Μὴ νομίσετε ὅτι ἡ λέξι «ἡγούμενος» ἔχει τὴν ἔννοια ἡγουμένου μοναστηρίου, π.χ. τοῦ Ἁγίου Ὄρους. Ὄχι. Ἔχει εὐρυτέρα ἔννοια.

«Ἡγούμενος» σημαίνει αὐτὸς ποὺ πάει μπροστὰ καὶ ὁδηγεῖ τοὺς ἄλλους. Ὅσοι ἀπὸ σᾶς κάνατε μεγάλες πορεῖες, ἢ ὡς στρατιῶτες, καὶ βρεθήκατε μέσα σὲ δασώδεις περιοχές, θὰ χρειαστήκατε ὁδηγό. Εἶδα ἐπιλοχίες,ποὺ τοὺς ὡδηγοῦσε στὸ πεδίο τῆς μάχης ἕνας τσομπᾶνος ποὺ ἤξερε τὸ μέρος. Σ᾿ αὐτὲς τὶς περιπτώσεις βλέπετε καὶ ἀξιωματικοὺς καὶ στρατηγοὺς ἀκόμη ν᾿ ἀκολουθοῦν τὰ ἴχνη ἑνὸς ἁπλοῦ ἀνθρώπου.

«Ἡγούμενος» λοιπὸν λέγεται ὁ ὁδηγός,αὐτὸς ποὺ πάει μπροστὰ καὶ τὸν ἀκολουθοῦν πίσω ὅλοι οἱ ἄλλοι. Καὶ πρέπει οἱ Χριστιανοὶ νὰ ὑπακούουν στοὺς «ἡγουμένους» . Ὅπως στὸ στρατὸ «ἡγούμενοι» εἶνε οἱ ἀξιωματικοὶ καὶ στὸ κράτος οἱ πολιτικοὶ ἡγέτες, ἔτσι στὴν Ἐκκλησία «ἡγούμενοι» εἶνε οἱ ἱερεῖς, κατ᾿ ἐξοχὴν δὲ «ἡγούμενος» εἶνε ὁ ἐπίσκοπος.

Πῶς, τώρα, θὰ μάθουμε νὰ ὑπακούουμε;

⃝ Ἡ ἁγία Γραφή, σ᾿ αὐτὸν ποὺ εἶνε τεμπέλης,λέει· «Ἴθι πρὸς τὸν μύρμηκα, ὦ ὀκνηρέ»· πήγαινε στὸ μυρμήγκι, τεμπέλη(Παρ. 6,6) , γιὰ νὰ πάρῃς μαθήματα ἐργατικότητος. Ἀλλὰ τὸ ἴδιο μποροῦμε νὰ ποῦμε καὶ γιὰ ᾿κεῖνον ποὺδὲν ὑπακούει, ἀλλὰ σηκώνει μπαϊράκι καὶ κάνει τοῦ κεφαλιοῦ του. Ὁ ὀκνηρὸς νὰ πάῃ στὸ μυρμήγκι· ἀλλὰ καὶ ὁ ἀναρχικός, αὐτὸς ποὺ δὲν ἀναγνωρίζει καμμία ἀρχή, νὰ πάῃ στὸ μυρμήγκι. Γιατί; ποιό ἄλλο γνώρισμα ἔχει τὸ μυρμήγκι; Ἔχει πειθαρχία στὶς ἀρχές. Στέλνει σήματα μὲ τὶς κεραῖες του καὶ διατάζει τ᾿ ἄλλα μυρμήγκια· καὶ μόλις ἐκεῖνα λάβουν τὸ σῆμα,ἀμέσως ἀλλάζουν πορεία, κατευθύνονται ἐκεῖ ποὺ καλεῖ ὁ ἀρχηγός. Ἂν ὑπάρχῃ κανένα βάρος νὰ σηκώσουν, παίρνουν τὸ σῆμα καὶ αὐτοστιγμεὶ σπεύδουν ὅλα γιὰ νὰ τὸ μεταφέρουν μὲ κόπο στὴ φωλιά τους. Κι ἂν ἄλλα μυρμήγκια θελήσουν ν᾿ ἁρπάξουν ἀπὸ τὶς ἀποθῆκες τὰ τρόφιμά τους, τότε ἔξω ἀπὸ τὴ μυρμηγκοφωλιὰ διεξάγεται κραταιὸς ἀγώνας, καὶ ὅλοι σὰν στρατιῶτες πειθαρχοῦν στὰ κελεύσματα τοῦ μυστηριώδους ἀρχηγοῦ, ποὺ ἀπὸ τὸ βάθος τῆς φωλιᾶς διευθύνει τὸν ἀγῶνα. Τὰ μυρμήγκια, δηλαδή, εἶνε καὶ ὑπόδειγμα πειθαρχίας. Ἔλα λοιπὸν ἐσύ, ἀναρχικέ, νὰ πάρῃς τὸ μάθημά σου, μάθημα τάξεως καὶ πει-θαρχίας, ἀπὸ τὴ μυρμηγκοφωλιά.

⃝ Ὑπόδειγμα ἐργατικότητος ἀλλὰ καὶ πειθαρχίας εἶνε καὶ ἡ μέλισσα . Στὴν κυψέλη κυριαρχεῖ ἡ βασίλισσα. Χιλιάδες μέλισσες, ὅλοτὸ σμῆνος, πειθαρχεῖ σ᾿ αὐτήν. Ἂν λείψῃ ἢ σκοτωθῇ ἡ βασίλισσα, τὸ μελίσσι διαλύεται.

⃝ Λοιπὸν τὸ μυρμήγκι ὑπακοή, ἡ μέλισσα ὑπακοή. Θέλετε κι ἄλλο παράδειγμα; Ῥίξτε τὰ μάτια σας στὸν οὐρανό, γιὰ νὰ δῆτε τὰ σμήνη τῶν πουλιῶν. Κι αὐτὰ ἔχουν πειθαρχία. Ἐὰν παρατηρήσετε τὸ καλοκαίρι, πῶς διασχίζουν τὸν οὐρανὸ οἱ πελαργοί  , θὰ δῆτε ὅτι σχηματίζουν τρίγωνο. Τί σοφία κι αὐτό! Μὲ τὴ γωνία, ποὺ σχηματίζουν, σχίζουν εὐκολώτερα τὸν ἀέρα, ὅπως τὸ πλοῖο τὸ νερό. Εἶνε παρα-τεταγμένοι ὅλοι ὁ ἕνας κατόπιν τοῦ ἄλλου.Καὶ ἂν κανένας βγῇ ἀπὸ τὴ γραμμή, ὑπάρχει πελαργός, ποὺ μὲ τὸ ῥάμφος του τὸν τσιμπάει καὶ τὸν ἀναγκάζει νὰ ἐπανέλθῃ στὴν τάξι.

⃝ Νά καὶ τὰ πρόβατα . Κι αὐτὰ κάνουν ὑπακοή.Ὅπου πάῃ ὁ κριός, ὁ ἀρχηγὸς τῆς ποίμνης,ἐκεῖ πηγαίνει ὅλο τὸ ποίμνιο. Κ᾿ ἐπειδὴ τὰ πρόβατα ὑπακούουν στοὺς κριούς, γι᾿ αὐτὸ ἀκριβῶς καὶ ὁ Ὅμηρος στὰ ἔπη του ὀνομάζει τοὺς στρατιωτικοὺς καὶ πολιτικούς ἡγέτας κριούς  . Ὅπως οἱ κριοὶ προΐστανται τοῦ ποιμνίου, ἔτσι καὶ οἱ ἀρχηγοὶ τῶν ἐθνῶν εἶνε οἱὁδηγοὶ τῶν λαῶν.

⃝ Ὑπακοή! Ἂν ῥίξουμε μιὰ ματιὰ καὶ στὰ ἄψυχα, στὰ οὐράνια σώματα , θὰ θαυμάσουμε. Ἔλα ἥλιε, ἔλα φεγγάρι, ἐλᾶτε ἄστρα τ᾿ οὐρανοῦ, νὰ μᾶς διδάξετε τὴν πειθαρχία. Ῥολόϊ !Σὲ ποιόν ὑπακούουν; Ὅλα στὸ Θεό, ποὺ ῥύ-θμισε τὸ σύμπαν. –Τὴν τάδε ὥρα θ᾿ ἀνατείλῃς! –Παρών, λέει ὁ ἥλιος, διατάξτε. Καὶ ἐπὶαἰῶνες συνεχίζει νὰ βγαίνῃ ἀκριβῶς στὴν ὥρα του. Ἐὰν δὲν ὑπακούσουν αὐτὰ τὰ ἄψυχα,θὰ γίνῃ ἀναρχία στὸ σύμπαν.

Τὰ πάντα, ἀγαπητοί μου, κάνουν ὑπακοή.Καὶ μόνο ὁ ἄνθρωπος δημιουργεῖ ἀναρχία .Ἀναρχία, διότι δὲν ὑπακούει στὸ Θεό· ἀναρχία, διότι δὲν ὑπακούει στοὺς φύσει καὶ θέσειἡγέτες του.

Ὑπακοὴ ὀφείλει τὸ παιδὶ στὸν πατέρα, ὁμαθητὴς στὸ δάσκαλο, ὁ στρατιώτης στὸν αξιωματικό, ὁ ναύτης στὸν πλοίαρχο, οἱ ἐπιβάτες στὸν ὁδηγό, ὁ ἀσθενὴς στὸ γιατρό. Ὑπακοὴ οἱ πάντες· ἀκόμα καὶ οἱ ἀστροναῦτες, κιαὐτοὶ ἀπὸ τὸ διάστημα περιμένουν διαταγὲς ἀπὸ τὴ Γῆ, ἀπὸ ἐκείνους ποὺ τοὺς κατευθύνουν, καὶ ὑπακούουν.Θεμελιώδης νόμος τῆς φύσεως καὶ τῆς ζωῆς ἡ ὑπακοή. Συνεπῶς πρέπει καὶ οἱ Χριστιανοὶ νὰ κάνουν ὑπακοή. Ποῦ νὰ ὑπακούουν; Στοὺς ἱερεῖς καὶ στὸν ἐπίσκοπο.

Τὸ εἶπε ὁ ἴδιος ὁ Χριστός, ὅταν ἔδινε στοὺς ἀποστόλους τὴ μεγάλη ἐντολὴ «Πορευθέντες εἰς τὸν κόσμον ἅπαντα κηρύξατε τὸ εὐαγγέλιον πάσῃ τῇ κτίσει...» καὶ «μαθητεύσατε πάντα τὰ ἔθνη» (Μᾶρκ. 16,15. Ματθ. 28,19) . Ἐγκατέστησε τοὺς ἀποστόλους, καὶ οἱ ἀπόστολοι ἐγκατέστησαν τοὺς ἐπισκόπους, καὶ οἱ ἐπίσκοποι ἐγκαθιστοῦν τοὺς ἱερεῖς . Ἔτσι ὑπάρχει ἱεραρχία στὴν Ἐκκλησία. Καὶ λέει ὁ Χριστὸς στοὺς ἀποστόλους· –Πηγαίνετε παντοῦ καὶ κηρύξτε. –Μά, Κύριε, ἐσὺ ἤσουν ὁ Θεάνθρωπος καὶσὲ ἄκουγαν· ἐμᾶς δὲν θὰ μᾶς ἀκούσουν.

 –Ὄχι, λέει ὁ Χριστός· «ὁ ἀκούων ὑμῶν ἐμοῦ  ἀκούει, καὶ ὁ ἀθετῶν ὑμᾶς ἐμὲ ἀθετεῖ» · ὅποιος ὑπακούει σ᾽ ἐσᾶς , ὑπακούει σ᾽ ἐμένα τὸν ἴδιο , καὶ ὅποιος καταφρονεῖ ἐσᾶς, καταφρονεῖ ἐμένα (Λουκ. 10,16) .Ἐδῶ λοιπὸν στηρίζεται ὅλη ἡ ἐκκλησιαστικὴ ἱεραρχία . Ὑπακοὴ στὸ Χριστὸ καὶ ὑπακοὴ σ᾿ ἐκείνους οἱ ὁποῖοι ἐν Πνεύματι ἁγίῳ ἐγκαταστάθηκαν στὶς χαλεπὲς αὐτὲς ἡμέρες ἐπίσκοποι καὶ ποιμένες .Καὶ ὅμως· ἐκεῖ ποὺ δὲν ὑπάρχει σεβασμὸς καὶ ὑπακοὴ εἶνε, δυστυχῶς, στοὺς πνευματικοὺς ἡγέτας . Στὸ στρατὸ δὲν τολμᾷ ὁ στρατιώτης νὰ μὴ πειθαρχήσῃ στὸν ἀξιωματικό, γιατὶ θὰ περάσῃ ἀπὸ στρατοδικεῖο. Ὁ ἀσθενὴςδὲν τολμᾷ νὰ μὴν ὑπακούσῃ στὸ γιατρό, γιατὶξέρει ὅτι θὰ ὁδηγηθῇ στὸ φέρετρο. Ἀλλ᾿ ἐδῶ;Ὁ οἱοσδήποτε ἀνυπακούει· καὶ τὰ μικρὰ παιδιὰ ἀκόμα, ὅπως λέει ὁ ἱ. Χρυσόστομος. Δὲν ὑπακούουν, παρ᾿ ὅλο τὸ φιλελεύθερο καὶ δη-μοκρατικὸ πνεῦμα τῆς Ἐκκλησίας μας, καὶπαρ᾿ ὅλο ποὺ ἡ Ἐκκλησία δὲν ἔχει ὅπλα βίαςκαὶ τυραννίας.Δὲν ἔχουμε ἐμεῖς ξίφη καὶ τὰνκς καὶ ἄλλατέτοια ὅπλα. Τὸ μόνο ὅπλο μας εἶνε ὁ λόγος .Καὶ δὲν μπορεῖ κανείς νὰ μᾶς τὸ ἀφαιρέσῃ.

«Ὑπείκετε», πειθαρχεῖτε, λέει ἡ ἁγία Γραφή. Ὑπακούουν ὅμως; Δὲν ὑπακούουν. Τί λέει ἡ Ἐκκλησία; Ἐκκλησιάζεσθε! Ἐλάχιστοι ἐκκλησιάζονται, οὔτε τὸ 2%. Νηστεύετε! Τίποτε… Ἐξομολογεῖσθε! Τίποτε… Ἐλεεῖτε! Μπᾶ… Διαβάζετε Γραφή! Τίποτε…

Καμμία ὑπακοὴ σ᾿ αὐτὲς τὶς βασικὲς ἐντολές.Καὶ ὅμως, ἀδελφοί μου, πρέπει νὰ ὑπακού-ωμε. Διότι ἡ ὑπακοὴ εἶνε ζωή, εἶνε ἀσφάλεια,εἶνε πρόοδος στὸν κόσμο.Θὰ μοῦ πῆτε· Μὰ τί θέλεις ἐσύ; νὰ ἐγκαταστήσῃς δεσποτοκρατία , παπαδοκρατία καὶ καλογεροκρατία; Ὄχι, ἀγαπητοί μου· δὲν ἔχουμε τέτοιες βλέψεις. Μιὰ κλωστὴ τοῦ ῥάσου μου δὲν τὴν ἀνταλλάσσω μὲ ὅλα τὰ ἀξιώματα τοῦ κόσμου τούτου. Εἶμαι κληρικός, εἶμαι ἐπίσκοπος, πιστεύω στὸ Εὐαγγέλιο, εἶμαι δημοκρατικός, ὄχι ὑπὸ τὴν ἔννοια τὴν πολιτικὴ ἀλ-λὰ ὑπὸ τὴν ἔννοια τὴν χριστιανική· «εἴ τις θέλει ὀπίσω μου ἐλθεῖν…» (Ματθ. 16,24) . Ἀλλὰ πρέπει νὰ παραμείνῃ σεβαστὴ ἡ θέσις μας ὡς πνευματικῶν ἡγετῶν. Διότι πιστεύω ἀκραδάντως,ὅτι ἡ Ἑλλὰς ὑπὸ τὸ Εὐαγγέλιο θὰ γίνῃ ἄστροφωτεινό, ποὺ θὰ φωτίζῃ ὁλόκληρο τὸν κόσμο· ἀμήν

(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος-

Ἀπομαγνητοφωνημένη ὁμιλία, ἡ ὁποία ἔγινε στὸν ἱ. ναὸ Ἁγ. Νικολάου πόλεως Φλωρίνης τὴν Πέμπτη 6-12-1973.