Κυριακή των Αγίων Πατέρων της Δ΄Οικουμενικής Συνόδου – Η συμπεριφορά των χριστιανών σε σχέση με τους αιρετικούς; (Αποστολικό Ανάγνωσμα)

Αποστολικό Ανάγνωσμα:Τίτου γ΄ 8-15

Η ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΤΩΝ ΧΡΙΣΤΙΑΝΩΝ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΟΥΣ ΑΙΡΕΤΙΚΟΥΣ

«Αἱρετικόν ἄνθρωπον μετά μίαν καί δευτέραν παραιτοῦ, εἰδώς ὅτι ἐξέστραπται ὁ τοιοῦτος καί ἁμαρτάνει ὤν αὐτοκατάκριτος»

Ἡ σημερινή ἑορτή τῶν Ἁγίων Πατέρων τῆς Δ΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου, πού συγκλήθηκε στήν Χαλκηδόνα τό ἔτος 451 μ.Χ. καί παρέστησαν 630 θεοφόροι Πατέρες καί ἀσχολήθηκαν μέ τήν περί τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ διδασκαλία μᾶς δίνει τήν ἀφορμή νά ἐπανέλθουμε στό θέμα τῶν αἱρετικῶν καί μάλιστα νά καθορίσουμε τίς σχέσεις μας μαζί τους. Ὁ ἀπόστολος Παῦλος μᾶς συνιστᾶ, ὅπως ἤδη διαβάσατε στήν ἀρχή: «Αἱρετικόν ἄνθρωπον μετά πρώτης καί δευτέρας νουθεσίας ἄφηνέ τον, παρέτησέ τον. Νά γνωρίζεις, ὅτι ἕνας τέτοιος ἄνθρωπος δηλαδή αἱρετικός ἔχει διαστραφεῖ, ἁμαρτάνει καί καταδικάζει ὁ ἴδιος τόν ἑαυτό του». Μέσα σ’ αὐτές τίς δύο φράσεις συμπυκνώνεται ὅλη ἡ ἐμπειρία τῆς Ἐκκλησίας σχετικά μέ τό πρόβλημα τῶν αἱρετικῶν. Σήμερα θά ἐπαναλάβουμε τίς βασικές ἀρχές τῆς συμπεριφορᾶς μας καί τῆς στάσεως μας ἀπέναντί τους.

Αἱρετικός καταρχάς εἶναι κάθε ἄνθρωπος, πού δέν ἔχει τήν ἴδια πίστη μέ μᾶς. Αἱρετικός εἶναι κάθε ἄνθρωπος πού ἑρμηνεύει τήν Ἁγία Γραφή κατά διαφορετικό τρόπο ἀπό ἐκεῖνον πού τήν ἑρμηνεύει ἡ Ἐκκλησία μας. Αἱρετικός εἶναι κάθε ἄνθρωπος πού διδάσκει διαφορετικά ἀπ’ ἐκεῖνα πού γράφει ἡ ἁγία Γραφή μας καί τά ἑρμηνεύει ἡ Ἐκκλησία μας χωρίς λάθη καί πλάνες. Οἱ αἱρετικοί εἶναι ὀργανωμένοι σέ ὁμάδες καί κοινότητες. Πολλές φορές οἱ πλάνες τους κρύπτονται κάτω ἀπό ἕνα ἀθῶο ὄνομα, ὥστε νά μήν τούς ἀντιλαμβάνονται οἱ ἀνυποψίαστοι. Γι’ αὐτό ὁ Χριστός καί ἡ Ἁγία Γραφή τούς χαρακτήρισε ἐπικίνδυνους λύκους ἁρπακτικούς πού κρύβουν τίς προθέσεις κάτω ἀπό ἕνα ἔνδυμα ἀθωότητος, εὐγενείας, καλωσύνης, διαθέσεως γιά ἐξυπηρέτηση ἀκόμα καί προσποιητής καί ὑποκριτικῆς ἀγάπης. Ὁ Κύριος τούς χαρακτήρισε ὡς ψευδοπροφῆτες καί ψευδοδιδασκάλους στούς ὁποίους ἀσφαλῶς δέν πρέπει νά δείχνουμε ἐμπιστοσύνη. Ὁ Χριστός μᾶς προειδοποίησε ὅτι πρέπει νά τούς ἀποφεύγουμε καί νά μήν τούς συναναστρεφόμαστε. Ἀκόμη ὁ Κύριος μας προειδοποίησε ὅτι καθώς πλησιάζουν οἱ ἔσχατες ἡμέρες οἱ αἱρετικοί θά πληθύνονται σέ τέτοιο βαθμό πού οἱ Χριστιανοί θά κινδυνεύουν νά πλανηθοῦν πολύ εὔκολα ἄν δέν εἶναι προσεκτικοί καί ἄγρυπνοι.

Νομίζω ὅτι εἶναι περιττό νά σᾶς ὑπενθυμίσω ὅτι οἱ κίνδυνοι ἀπό τούς αἱρετικούς εἶναι ποικίλοι καί μεγάλοι. Πρῶτος καί σοβαρότατος κίνδυνος εἶναι ἡ ἀπώλεια τῆς σωτηρίας. Νά πιστεύουμε ὅτι θά σωθοῦμε, ἀλλά τελικῶς νά διαψευσθοῦμε σ’ αὐτήν τήν ἐλπίδα.

Ἐπειδή δέν πιστεύαμε σωστά ὅπως διδάσκει ἡ ὀρθόδοξη Ἐκκλησία. Ἐκτός ὅμως ἀπ’ αὐτόν τόν κίνδυνο ἀπό τούς αἱρετικούς ἀπειλοῦνται καί οἱ ἄλλοι τομεῖς τῆς ζωῆς μας. Δημιουργοῦνται οἰκογενειακά, κοινωνικά, ἐθνικά προβλήματα. Καταστρέφονται συνειδήσεις καί χάνεται ἡ προσωπικότητα τῶν θυμάτων πού ἐνεπλάκησαν στά δίχτυα τους καί ἔπεσαν στίς παγίδες τους. Γι’ αὐτό χρειάζεται νά εἴμαστε προσεκτικοί καί ἐπιφυλακτικοί ἀπέναντί τους καί ἰδιαιτέρως ἄς ἔχουμε ὑπ’ ὄψιν μας ὅτι:

α. Ὅποιος μᾶς μιλᾶ γιά τόν Χριστό ἤ κρατᾶ στά χέρια του τήν Ἁγία Γραφή δέν εἶναι σίγουρο, οὔτε βέβαιο ὅτι πιστεύει στόν Χριστό ὅπως ΕΜΕΙΣ ΠΙΣΤΕΥΟΥΜΕ. Εἶναι στ’ ἀλήθεια τραγικό καί φοβερό νά ἀποτελεῖ ἡ Ἁγία Γραφή τό βιβλίο τῶν αἱρετικῶν ὅλων. Ὅλοι οἱ αἱρετικοί σ’ αὐτήν παραπέμπουν. Ἐπειδή δέν εἶναι δύσκολο στόν καθένα χριστιανό νά ἀντιληφθεῖ ἀμέσως τίς πλάνες καί τίς κακοδοξίες τῶν αἱρετικῶν πρέπει νά τούς ἀποφεύγει μέ κάθε τρόπο. Εἶναι δόλιοι καί πανούργοι ἀπατεῶνες πού λεηλατοῦν τίς ἀνθρώπινες ψυχές. Μήν τούς ἐμπιστεύεστε κρατεῖστε τους ἔξω ἀπό τό σπίτι σας, τήν οἰκογένειά σας, τόν νοῦ σας καί τήν ψυχή σας. Πολλές φορές χριστιανοί πού ἔδειξαν ἐμπιστοσύνη μετανόησαν, ἀλλά τό κακό εἶχε γίνει. Σέ ἀνάλογες περιπτώσεις οἱ ζημιές δέν ἀποκαθίστανται εὔκολα. Οἱ πληγές δέν θεραπεύονται ἀμέσως.

β. Σύμφωνα μέ τό παραπάνω πνεῦμα πρέπει νά ἀποφεύγετε κάθε συζήτηση μαζί τους καί ἰδιαιτέρως σέ θέματα πίστεως καί διδασκαλίας τῆς Ἁγίας Γραφῆς. Ἐνδέχεται νά μήν εἶσθε σωστά ἐνημερωμένοι, ὁπότε κινδυνεύετε νά παρασυρθεῖτε στήν πλάνη, ὅταν μάλιστα ἀγνοεῖτε τίς διαβολικές μεθόδους πού χρησιμοποιοῦν γιά νά σᾶς κάνουν νά ἀμφιβάλλετε γιά τήν πίστη σας καί νά σᾶς παρασύρουν στήν πλάνη της.

Τό ἔργο αὐτό τοῦ διαλόγου μέ τούς αἱρετικούς ἡ Ἐκκλησία μας τό ἔχει ἀναθέσει σέ ὑπεύθυνους καί κατηρτισμένους Πατέρες, πού γνωρίζουν τίς μεθοδεῖες καί τά τεχνάσματα τῶν αἱρετικῶν. Μήν δέχεσθε λοιπόν νά γίνονται διδάσκαλοι σας ἄνθρωποι μέ σκοτεινά ἐλατήρια καί ἐπικίνδυνες μεθόδους. Πολλές φορές οἱ ἀκατάρτιστοι χριστιανοί εἶναι παιχνιδάκια στά χέρια τῶν αἱρετικῶν.

γ. Τήν ἄρνηση σας αὐτή ἐπιβάλλεται νά τήν δείξετε μέ εὐγένεια. Ὄχι μέ ὕβρεις καί βιαιότητες. Ἀνυποχώρητοι νά ἀρνηθεῖτε νά συνομιλήσετε μαζί τους. Ἀνυποχώρητοι νά ἀρνηθεῖτε νά πάρετε βιβλία ἤ περιοδικά, ὅταν μάλιστα σᾶς ζητήσουν νά τά ἀγοράσετε. Νά μήν τούς ἀκολουθεῖτε σέ συγκεντρώσεις τους ἤ σέ ὁμιλίες ἤ τελετές ἔστω καί ἀπό εὐγένεια ἤ κοινωνικότητα. Κινδυνεύετε γιατί σᾶς θεωροῦν ἕνα ὑποψήφιο θύμα τους. Ἐκμεταλλεύονται κάθε περίσταση γιά νά σᾶς ἐπηρεάσουν καί νά σᾶς ὑποτάξουν πνευματικά.

δ. Ἡ Ἐκκλησία ἔχει στελέχη στά ὁποῖα μπορεῖτε νά καταφεύγετε ὅταν διαπιστώνετε κάποιο πρόβλημα σέ συγγενικό ἤ γνωστό καί οἰκεῖο πρόσωπό σας. Ἀπευθυνθεῖτε στούς πνευματικούς πατέρες σας καί ἐκεῖνοι θά σᾶς καθοδηγήσουν σωστά γιά τό πῶς θά ἀντιμετωπίσετε τό πρόβλημα.

ε. Οἱ αἱρετικοί διακρίνονται σέ δύο κατηγορίες. Ἡ πρώτη κατηγορία εἶναι οἱ αἱρεσιάρχες, οἱ ἀρχηγοί, οἱ ἡγέτες καί τά στελέχη τῶν ὀργανώσεων. Γι’ αὐτούς ὁ Ἀπόστολος Παῦλος γράφει σήμερα : «ὅτι αὐτοί εἶναι διεστραμμένοι καί γι’ αὐτό ἀδιόρθωτοι. Αὐτοί δέν θεραπεύονται. Ὑπάρχουν ὅμως καί τά θύματα. Πρός αὐτούς συμπεριφερόμαστε κατά τήν συμβουλή του μέ πραότητα μήπως τούς δώσει ὁ Θεός μετάνοια γιά νά γνωρίσουν τήν ἀλήθεια καί συνέλθουν ξεφεύγοντας ἀπό τήν παγίδα τοῦ διαβόλου, ὅπου ἐκρατοῦντο αἰχμάλωτοι γιά νά κάνουν τό θέλημά του (Β΄ Τιμ. β΄ 25-26). Δέν εἶναι σωστό λοιπόν ἐμεῖς νά τούς συμπεριφερόμαστε μέ κακία. Ἐπιβάλλεται ὅμως νά μήν ἔχουμε σχέσεις μαζί τους μήπως καί συνέλθουν ἀντιλαμβανόμενοι ὅτι εὑρίσκονται σέ ἄλλο πνευματικό χῶρο πού δέν ἔχει σχέση μέ τήν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ.

στ. Οἱ χριστιανοί κατά τήν παραγγελία τοῦ Κυρίου μας ὀφείλουμε νά προσευχώμαστε γιά ὅλους, ἰδιαιτέρως ὅμως γιά ἐκείνους πού ἐπηρεάζονται καί κινδυνεύουν. Αὐτό εἶναι τό καθῆκον μας, πού δέν πρέπει νά λησμονοῦμε.

Ἡ συμβουλή τοῦ Ἀποστόλου στόν Τιμόθεο εἶναι ἀντί νά καταγίνεται μέ τούς αἱρετικούς καλλίτερα νά διδάσκει τούς χριστιανούς.

Ἔτσι καί ἐμεῖς. Ἀντί νά ἀσχολούμαστε νά καθοδηγήσουμε τούς αἱρετικούς ἄς φροντίσουμε πρῶτα νά διδάχθοῦμε ἐμεῖς σωστά τήν πίστη μας, μελετώντας σχετικά βιβλία καί ἰδιαιτέρως τήν Ἁγία Γραφή, παρακολουθώντας ὁμιλίες καί συμμετέχοντας σέ κάθε ἐκδήλωση τῆς Ἐκκλησίας μας πού ἔχει σκοπό τήν πνευματική οἰκοδομή καί τήν σωτηρία μας. Πρίν ἀσχοληθοῦμε μέ τούς αἱρετικούς ἄς ἀσχοληθοῦμε μέ τόν ἤ τήν σύζυγό μας καί τά παιδιά μας. Ἄς βοηθήσουμε πρῶτα αὐτούς. Γιά τούς αἱρετικούς ὑπάρχουν πιό ἔμπειροι γιά νά ἀσχοληθοῦν μαζί τους.  

Αρχιμ. Καλλίνικος Νικολάου, Ι.Μ. Καισαριανής/