Γιώργος Ν. Παπαθανασόπουλος, Σύγκρουση θρησκευτικών και πολιτικών γεωστρατηγικών στη Συρία

Σύγκρουση θρησκευτικών και πολιτικών γεωστρατηγικών στη Συρία

Του Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου

            Στη Συρία εξελίσσεται ένας σκληρός και αιματηρότατος πόλεμος, που οφείλεται στο αυταρχικό καθεστώς του Μπασίρ αλ Άσαντ, αλλά και στη σύγκρουση θρησκευτικών και πολιτικών γεωστρατηγικών.  Θύμα του ο ίδιος ο λαός της Συρίας και ιδιαίτερα οι Χριστιανοί της χώρας, οι οποίοι από φόβο θανάτου τηρούν σιωπή, όμως στην πραγματικότητα  βρίσκονται σε απελπιστική κατάσταση. Οι συγκρουόμενες και αλληλομισούμενες ισλαμικές παρατάξεις τους θεωρούν εξίσου «μαύρα πρόβατα» και κινδυνεύει άμεσα η ζωή τους με οποιοδήποτε ισλαμικό καθεστώς κι αν επικρατήσει*.

            Εδώ και δεκαετίες το αυταρχικό Μπααθικό καθεστώς της Συρίας κυριαρχείται από την ισλαμική παραφυάδα των αλαουιτών και  καταπιέζει τους Σουνίτες, που αποτελούν τη μεγάλη πλειονοψηφία στη χώρα και βέβαια  τους Χριστιανούς, μεταξύ των οποίων οι περισσότεροι ανήκουν στο Ελληνορθόδοξο Πατριαρχείο της Αντιοχείας. Οι αλαουίτες είναι συγγενείς με τους σιίτες μουσουλμάνους και η Συρία βρίσκει στήριγμα στο σιιτικό καθεστώς των μουλάδων του Ιράν, έχει δε την ίδια ισλαμική – σιιτική αντίληψη με τους χεζμπολάχ του Λιβάνου. Οι σιίτες ουσιαστικά κυριαρχούν και στο Ιράκ, στο οποίο αποτελούν την πλειονοψηφία του πληθυσμού. Ιράν – Ιράκ – Συρία – Λίβανος δημιουργούν ένα άξονα, που θέλουν να εξουδετερώσουν από την μία πλευρά οι σουνιτικές χώρες, κυρίως η Τουρκία, η Σαουδική Αραβία και το Κατάρ, και από την άλλη η Δύση. Λαμβανομένου υπόψη ότι το Ιράν είναι το ισχυρότερο κράτος του άξονα, το Ιράκ ελέγχεται ακόμη από τις ΗΠΑ, ο Λίβανος αποτελεί ενοχλητική μεν αλλά αμελητέας ισχύος χώρα, μένει ως πρώτος στόχος προς εξουδετέρωση το φιλοϊρανικό καθεστώς της Συρίας. Έτσι προωθήθηκε  η χρηματοδότηση από τις αραβικές σουνιτικές χώρες   και η εξώθηση σε εξέγερση των σουνιτών της Συρίας προς ανατροπή του καθεστώτος Ασαντ. Σημειώνεται ότι τα καθεστώτα στη Σαουδική Αραβία και στο Κατάρ δεν είναι λιγότερο αυταρχικά από αυτό της Συρίας, αλλά αυτό ουδείς το αναφέρει...Επίσης στη Σαουδική Αραβία οι Χριστιανοί υποφέρουν πολύ περισσότερο από αυτούς της Συρίας...

Ο πόλεμος μεταξύ σιιτών και σουνιτών για την επικράτηση στο Ισλάμ και γενικότερα στον κόσμο ( αφού και οι δύο κλάδοι δέχονται πως ο πόλεμος προς τους «απίστους» συνεχίζεται έως ότου όλοι τους δεχθούν ότι ένας είναι ο Θεός και προφήτης του ο Μωάμεθ) εξελίσσεται σε πολύ αιματηρότερο  από τους θρησκευτικούς πολέμους  που έζησε η Δυτική Ευρώπη στους περασμένους αιώνες. Στους σιίτες το Ιράν είναι η αναμφισβήτητη ηγετική δύναμη, ενώ στους σουνίτες πολλές είναι οι χώρες που διεκδικούν την ηγεσία τους. Μεταξύ αυτών η Σαουδική Αραβία, που έχει όμως εξασθενημένη ηγεσία, το πολύ πλούσιο Κατάρ, που έχει μια αυταρχική, δυναμική και με πολλές φιλοδοξίες ηγεσία  αλλά είναι μικροσκοπικό σε έκταση και σε πληθυσμό, η Τουρκία, με τους φιλοδοξους νεοοθωμανιστές Ερντογκάν και Νταβούτογλου, η Αίγυπτος, ιδιαίτερα τώρα με την ισλαμική κυβέρνηση που απέκτησε, το Πακιστάν, που έχει εσωτερικά προβλήματα  και η Ινδονησία, που  είναι αρκετά μακριά από τις γεωστρατηγικές ζώνες ανταγωνισμού.

Η περίπτωση  της Συρίας δεν έχει σχέση με αυτές  της Αιγύπτου, της Τυνισίας και της Λιβύης. Στη σουνιτική Τυνισία το διεφθαρμένο καθεστώς κατέρρευσε, όπως το ίδιο συνέβη και στη σουνιτική Αίγυπτο, ενώ στη σουνιτική Λιβύη πέραν της φρικτής καταπίεσης του καθεστώτος Καντάφι υπάρχουν και οι οξύτατες αντιπαραθέσεις μεταξύ των κατοίκων των τριών αλληλομισούμενων μέχρι θανάτου περιοχών και φυλών, της Κυρηναϊκής, με πρωτεύουσα τη Βεγγάζη, της Τριπολίτιδας, με πρωτεύουσα την Τρίπολη και της Φεζάν, από την οποία καταγόταν ο Καντάφι, με πρωτεύουσα τη Σεββά. Η Συρία έχει την ιδιαιτερότητα ότι το 18% των αλαουιτών καταπιέζει το 75% των Σουνιτών, οπότε φαίνεται φυσική η εξέγερση τους... Οι αλαουίτες αποτελούν από δεκατίες στη Συρία την ελίτ σε όλους τους κρατικούς τομείς, δηλαδή στο στρατό, στην αστυνομία, στις μυστικές υπηρεσίες και στο διπλωματικό σώμα.

Οι σουνίτες μουσουλμάνοι με την πτώση του καθεστώτος Άσαντ στη Συρία, που επιδιώκουν και χρηματοδοτούν, επιθυμούν να αποδυναμώσουν  τους σιίτες του Ιράν και να μειώσουν έτσι μέχρι και να εξουδετερώσουν πλήρως τις εντός των χωρών τους κινήσεις των αντικαθεστωτικών ισλαμιστών, οι οποίοι υποκινούνται από το Ιράν, για την ανατροπή των μοναρχικών τους καθεστώτων, ιδιαίτερα στην Αραβική χερσόνησο. Οι «τζιχαντιστές»  οργανώνονται σε διάφορες χώρες αποκτούν οργάνωση όπως εκείνη της Αλ Κάϊντα και αποτελούν θανάσιμο κίνδυνο για τα αυταρχικά καθεστώτα στις σουνιτικές χώρες. Ως προς τον Λίβανο η αντίληψη των σουνιτών είναι πως όποιος κατέχει την εξουσία στη Συρία ελέγχει και τη γειτονική χώρα...

Η γεωστρατηγική για την περιοχή, που έχει ως επίκεντρο τη Συρία, πέρα από τη θρησκευτική έχει και την πολιτική και στρατιωτική της διάσταση. Οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοι τους βλέπουν με ανησυχία την αύξηση της ισχύος των σιιτών αγιατολάχ και μουλάδων του Ιράν, που δεν μπορεί να την ελέγξει. Με τη λογική αυτή επιθυμούν να εξουδετερώσουν με κάθε τρόπο το ευνοϊκό για το Ιράν καθεστώς Ασαντ, που αποτελεί ένα προπύργιο του στη Μεσόγειο. Αντίθετα η Μόσχα και το Πεκίνο βλέπουν κάθε παρενόχληση της Δύσης ως ευνοϊκή εξέλιξη  και έτσι προστατεύουν τα αυταρχικά καθεστώτα του Ιράν και, κατ’ επέκταση, της Συρίας. Στη στάση τους αυτή Μόσχα και Πεκίνο καταλήγουν και γιατί δεν μπορούν να επηρεάσουν υπέρ τους τα φιλοαμερικανικά καθεστώτα των σουνιτών...  

Η γεωστρατηγική του Ισραήλ επηρεάζει σαφώς τη στάση των ΗΠΑ και των άλλων χωρών της Δύσης. Το Ισραήλ βλέπει μεν ως  μέγιστο εχθρό του το Ιράν, που κατ’ επανάληψη έχει απειλήσει ότι «θα το σβήσει από τον χάρτη», κι επομένως επιθυμεί την πτώση του φιλοϊρανικού καθεστώτος Άσαντ στη γειτονική Συρία, αλλά δεν παραβλέπει το γεγονός ότι τα ίδια αισθήματα προς αυτό τρέφουν και οι σουνιτικές χώρες, έστω κι αν οι ηγεσίες τους δημόσια δεν εκφράζονται όπως αυτή του Ιράν. Η έναντι του Ισραήλ στάση των ηγεσιών αυτών οφείλεται και στο ότι  ελέγχονται από τις  ΗΠΑ... Το Ισραήλ σήμερα έχει απέναντι του και τη σουνιτική Τουρκία, με την οποία έως πριν από λίγο καιρό  διατηρούσε άριστες σχέσεις και τη σουνιτική Αίγυπτο των αδελφών μουσουλμάνων, που σταμάτησαν μια περίοδο ευνοϊκής ουδετερότητας που διατηρούσε το καθεστώς Μουμπάρακ. Επομένως το Ισραήλ επιθυμεί την πτώση του Ασαντ, αλλά δεν περιμένει να βελτιωθούν οι σχέσεις του με τη Συρία, με ένα σουνιτικό καθεστώς που θα τον αντικαταστήσει. Με βάση τις εξελίξεις που αναφέρουμε πολιτική, οικονομική και στρατιωτική διέξοδο του Ισραήλ   αποτελούν σήμερα μόνον η Κύπρος και η Ελλάδα...

*Στη Συρία και από τα 25 περίπου εκατομμύρια του συνολικού πλθυσμού οι Χριστιανοί υπολογίζονται σε 1,8 εκατομμύρια, από τα οποία τα 1,2 ανήκουν στην Ελληνορθόδοξη Εκκλησία της Αντιοχείας. Τα μέλη της λένε με υπερηφάνεια πως η αραμαϊκή λειτουργική τους γλώσσα είναι αυτή που μιλούσε ο Ιησούς Χριστός και πως στην πόλη της Αντιοχείας οι μαθητές Του πήραν το όνομα Χριστιανοί ( Πρ. ια΄  26). Στο διάβα των αιώνων  υπέφεραν από  πολλούς και αιματηρούς διωγμούς, αλλά διατήρησαν ακέραιη την Ορθόδοξη Χριστιανική τους συνείδηση. Λόγω της απάνθρωπης καταπίεσης, που από χρόνια  υφίστανται, πολλοί επέλεξαν  το δρόμο της μετανάστευσης. Σήμερα υπάρχουν πολυπληθείς κοινότητες τους στην Ελλάδα και γενικά στη Δυτική Ευρώπη, καθώς και στη Βόρεια και Νότια Αμερική.-