Η εισήγηση του Μητροπολίτου Μονεμβασίας και Σπάρτης Ευστάθιου στην Ημερίδα περί Ιερών Ησυχαστηρίων.

 

Την Πέμπτη 15 Μαρτίου 2012, πραγματοποιήθηκαν οι εργασίες της Συνοδικής Επιτροπής Τροποποιήσεως του Κανονισμού περί Ιερών Μονών και καταρτίσεως Κανονισμού περί Ιερών Ησυχαστηρίων.

Αφού αναφέρουμε ότι η απόφαση που πάρθηκε αφορά τη λειτουργία των νεοϊδρυθέντων ησυχαστήριων και όχι των υπαρχόντων, τα οποία θα λειτουργούν όπως  σήμερα, σας παραθέτουμε την εισήγηση του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Μονεμβασίας και Σπάρτης στη συγκεκριμένη ημερίδα.

ΠΡΟΣΦΩΝΗΣΙΣ

ΕΙΣ ΤΗΝ ΗΜΕΡΙΔΑ

ΔΙΑ ΤΟΥΣ ΗΓΟΥΜΕΝΟΥΣ ΤΩΝ ΙΕΡΩΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΩΝ,

ΑΝΔΡΩΩΝ ΚΑΙ ΓΥΝΑΙΚΕΙΩΝ,

ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ

ΑΘΗΝΑ  15 ΜΑΡΤΙΟΥ 2012

Μακαριώτατε, Σεβασμιώτατοι ἅγιοι ἀδελφοί,

Σεβάσμιοι ἐκπρόσωποι τῶν Ἱερῶν Ἡσυχαστηρίων τῆς

Ἐκκλησίας μας,

Ἐκ προοιμίου ἐκφράζω σέ Σᾶς, Μακαριώτατε, τίς εὐγνώμονες εὐχαριστίες, τίς προσωπικές, ἀλλά καί τῶν Σεβαστῶν Μελῶν καί τοῦ Γραμματέως τῆς Συνοδικῆς Ἐπιτροπῆς ἐπί τοῦ Μοναχικοῦ βίου, γιατί τήν ταπεινή εἰσήγησή μας τήν ἐκάματε ἀπόφασή σας καί ἀποδείξατε, γιά μία φορά ἀκόμη, ὅτι καί τόν Μοναχισμό ἀγαπᾶτε ὅπως τοῦ πρέπει καί τούς κτύπους τῆς καρδιᾶς σας ταυτίσατε μέ ἐκείνους τῶν ἐνασκουμένων πατέρων καί μητέρων, πού ἀποτελοῦν τή δόξα τῆς Ἐκκλησίας μας καί τούς πνευματικούς πνεύμονές της, χωρίς τούς ὁποίους ἡ πνευματική ζωή τῶν μελῶν της ὑστερεῖ καί ζημιώνεται καί ἀσφυκτιᾶ.

Χαιρετίζω μέ ἀνείπωτη χαρά τήν παροῦσα Σύναξή μας, ἡ ὁποία πραγματοποιεῖται στόν χῶρο τῆς ἱστορικῆς Ἱερᾶς Μονῆς Κοιμήσεως Θεοτόκου Πεντέλης καί στό φιλόξενο Διορθόδοξο Κέντρο τῆς Ἐκκλησίας μας.

Καί πῶς νά μή χαίρεται κανείς, ὅταν εὑρίσκεται ἀνάμεσα σέ ἀνθρώπους πού πασχίζουν μ’ ἕναν ἀσταμάτητο ἰσόβιο ἀγῶνα νά ἀναδειχθοῦν ἐπίγειοι ἄγγελοι καί οὐράνιοι ἄνθρωποι; Πῶς νά μή συγκινεῖται, ὅταν  ἀναστρέφεται ἐκείνους τούς ξεχωριστούς ἀζύγους, οἱ ὁποῖοι εἰσέρχονται καθημερινά στόν γνόφο τῆς θείας παρουσίας τοῦ Θεοῦ, ἀγγίζουν τά κράσπεδα τῆς ἁγίας περιβολῆς του, ἀναπνέουν ἀδιάκοπα τόν Σωτῆρα Κύριο καί τῶν ὁποίων οἱ καρδιές λαμπαδιάζουν  ἀπό ἐξιδιασμένη ἀγάπη πρός τον Θεό, ἐνῶ στό πρόσωπό τους ἀντανακλᾶ ἡ γαλήνη τοῦ παραδείσου;

Ὁ Μοναχός μέ ἄσκηση ποικίλη κατορθώνει νά βλέπει τά ἀόρατα καί νά κατανοεῖ τά ἀπερινόητα, γιατί εἶναι τό σταμνί κάτω ἀπό τή βρύση τοῦ θείου ἐλέους πού γεμίζει ἀπό τήν ἀφθόνως καί ἀενάως βρύουσα θεία Χάρη. Ἡ ἀποστολή του εἶναι νά ἀποτελεῖ τό ἀντίβαρο ἔναντι κάθε μορφῆς ἐκκοσμικεύσεως τῆς χριστιανικῆς κοινωνίας καί παράδειγμα γιά τούς κοσμικούς, ὥστε νά μή λησμονοῦν τήν οὐράνια καί μέλλουσα πατρίδα, «ἧς  τεχνίτης καί δημιουργός ὁ Θεός». Μέ ἄλλα λόγια, ὁ Μοναχός ἀποτελεῖ ἀποκάλυψη θεία καί δόξα τῆς Ἐκκλησίας, ἀφοῦ «καύχημα  Ἐκκλησίας ἡ μοναχική πολιτεία» κατά τόν ἅγιο  Ἰσαάκ τόν Σύρο.

Παρά ταῦτα, στίς μέρες μας καί αὐτός δοκιμάζεται καί ἴσως αὔριο δοκιμασθεῖ περισσότερο καί ἀντιγράψει τή ζωή καί τά κατορθώματα  τῶν Μοναχῶν ἄλλων ἐποχῶν, πού τίς «τρέμει ὁ λογισμός». Εἶναι ὑποχρεωμένος νά χάσει δικαιώματα ἐλευθερίας καί νά ὑποταχθεῖ σέ νόμους συντεταγμένης πολιτείας, νά τά διεκδικήσει ἤ νά τά ὑπερασπιστεῖ μέσα ἀπό ἐπιταγές, εἴτε τῆς Ἐκκλησίας, πού ὁριοθετοῦν οἱ ἱεροί Κανόνες, εἴτε τῆς Πολιτείας, πού προσδιορίζουν οἱ νόμοι της.

Ὅταν π.χ. δίδονται χρήματα στή Μονή, αὐτή ὑποχρεοῦται νά δώσει τή σχετική ἀπόδειξη, εἴτε γιά τήν ἐπιβαλλόμενη, στίς μέρες μας προπάντων, διαφάνεια, εἴτε γιά τόν ἔλεγχο τῆς ἐφορίας. Ὅταν ἀγοράζεις ἤ ἐκποιεῖς, ἡ ἐκτίμηση γίνεται ἀπό κοσμική ἀρχή μέ τήν παρουσία δικηγόρου ἤ συμβολαιογράφου. Ὅταν ζημιωθεῖς, μπορεῖς νά συγχωρήσεις καί νά δώσεις καί τό ἱμάτιό σου, ὅταν, ὅμως, ζημιώσεις ἀκόμη καί ἀθέλητα, θά ὁρκισθεῖς ἐνώπιον τοῦ δικαστηρίου ἤ θά φυλακισθεῖς, μέχρι νά «δώσεις καί τόν τελευταῖο κοδράντη».

Ἤδη, ἡ ἵδρυση  τῶν Ἡσυχαστηρίων ἀπαιτεῖ προϋποθέσεις πού δημιουργοῦν δυσφορία καί ἐμπόδια γιά τούς Μοναχούς, τῶν ὁποίων ἡ κύρια φροντίδα  καί ὁ διακαής πόθος  εἶναι ἡ βία τῆς φύσεως, ἡ ὁμοίωση μέ τόν Θεό, ἡ βαθύτατη καί μόνη ἐμπειρία τῶν ἀκτίστων θείων ἐνεργειῶν, «ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ καί ἡ δικαιοσύνη Αὐτοῦ» καί καθημερινός λογισμός τους τό «σήμερον οὐκ ἐλυτρώθην, αὔριον λυτροῦμαι» κατά τόν ἅγιο Μακάριο τόν Αἰγύπτιο, μαζί μέ τήν ἀδιάκοπη προσευχή.

Γιά πολλά χρόνια ἔχουν σωρευθεῖ, δέ λέγω προβλήματα, ἀλλά σοβαρά θέματα  πού  ἀφοροῦν στά Ἱερά Ἡσυχαστήρια καί ἀπασχολοῦν τήν Ἱερά Σύνοδο, τούς Σεβ. Ἱεράρχες, εἰδικούς Πανεπιστημιακούς διδασκάλους, τό Ὑπουργεῖο Παιδείας ἀκόμη καί τά Δικαστήρια.

Οἱ εἰδικοί καί ἁρμόδιοι διατυπώνουν ὄχι ἀντίπαλες ἤ ἐχθρικές μεταξύ τους θέσεις, ἀλλά διαφορετικές ἀπόψεις, οἱ ὁποῖες δημιουργοῦν σύγχυση καί δυσκολεύουν τήν ὁμαλή λειτουργία τῶν Ἱερῶν Ἡσυχαστηρίων.

Ἡ 866/1974 ἀπόφαση τοῦ Συμβουλίου τῆς Ἐπικρατείας στέκεται ἐμπόδιο γιά τήν ἵδρυση ἄλλων Ἡσυχαστηρίων, ἀλλά καί αὐτή ἑρμηνεύεται ποικιλοτρόπως, ὥστε ἡ Διεύθυνση τοῦ ἁρμοδίου Ὑπουργείου ἄλλους φακέλους νά ἐπιστρέφει ἀνεπίτρεπτα στήν Ἱερά Σύνοδο καί ἄλλους νά προωθεῖ, καί μέ αὐτόν τόν τρόπο νά δημιουργοῦνται παράπονα, διαμαρτυρίες ἀκόμη καί καταφορά γιά δῆθεν ἀμέλεια τῆς Ἱερᾶς Συνόδου.  Ἀκόμη καί μεταξύ τῶν Ἡσυχαστηρίων τῶν ἤδη λειτουργούντων εἴτε νόμιμα εἴτε ἄτυπα διατυπώνονται ἐκ διαμέτρου ἀντίθετες ἀπόψεις, ὅπως π.χ. ὅτι  τά Ἡσυχαστήρια δέν εἶναι Μονές καί οἱ ἱεροί Κανόνες δέν ἔχουν σ’ αὐτά ἐφαρμογή, οἱ ὁποῖες ἔγιναν φανερές ἀπό τήν ἐπ’ ἐσχάτως σχηματισθεῖσα ἀλληλογραφία καί τήν ὑποβολή εὐάριθμων σχεδίων Κανονισμοῦ.

Ὁ φόβος τῶν ἤδη λειτουργούντων, τροφοδοτούμενος ἀπό ἀνεύθυνες καί ἐν πολλοῖς κακόβουλες διαδόσεις περί δῆθεν διαλύσεως αὐτῶν ἤ ψηφίσεως Κανονισμοῦ ἐπαχθοῦς καί αὐθαίρετου χωρίς τή γνώμη τους, ἔχει δημιουργήσει ἕνα βαρύ κλῖμα, ὡς μή ὤφελε, σέ μία περίοδο δοκιμασίας τοῦ λαοῦ καί τῆς Ἐκκλησίας μας, πού ἀπαιτεῖ, ἄν μή τί ἄλλο, τήν ὁμόνοια, τήν ἑνότητα, τήν ἠρεμία καί τή γαλήνη τῆς ψυχῆς μας, ὥστε ἐν καθαρᾶ καρδία νά ὑμνοῦμε τόν Θεό καί νά ἀντιμετωπίσουμε τήν ἐνεστῶσα ἀνάγκη.

Ἀναθέσαμε, λοιπόν, μία μόνο εἰσήγηση καί μάλιστα σέ Ἡγούμενο Ἡσυχαστηρίου πού διακρίνεται γιά τόν κρυστάλλινο ὀρθόδοξο λόγο του, γιά τή γνώση του, τό ἦθος του καί τήν ἐμπειρία του, γιά νά δοθεῖ χρόνος νά καταθέσετε καί τίς δικές σας ἀπόψεις, ὥστε φεύγοντας νά ἔχουμε ἕτοιμο καί, ἄν εἶναι δυνατό, ἄρτιο τό σχέδιο τοῦ Κανονισμοῦ, προκειμένου νά ὑποβληθεῖ στήν Ἱερά Σύνοδο γιά τήν ἔγκριση.

Τελειώνοντας ἐκφράζω τίς εὐγνώμονες εὐχαριστίες μου  στά ἔντιμα καί ξεχωριστά Μέλη τῆς Συνοδικῆς Ἐπιτροπῆς ἐπί τοῦ Μοναχικοῦ βίου καί στόν Γραμματέα αὐτῆς γιά τήν ἄψογη συνεργασία μας καί γιά τίς πολύωρες καί ὑπεύθυνες συνεδριάσεις, στίς ὁποῖες κατέθεταν μέ σοβαρότητα, ὑπευθυνότητα καί διάκριση τίς ἀπόψεις τους, καθώς καί στόν Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Θερμοπυλῶν κ. Ἰωάννη, Ἡγούμενο τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Πεντέλης, γιά τή φιλοξενία  τῆς Ἡμερίδας μας καί εὔχομαι αἴσια τήν ἔκβαση αὐτῆς.