Γιατί βαπτίσθηκε ο Χριστός;(+Μητροπολίτου Φλωρίνης Αυγουστίνου Καντιώτου)

Γιατί βαπτίσθηκε ο Χριστός;

(Ομιλία του †Μητροπολίτου Φλωρίνης Αυγουστίνου Καντιώτου)

ΣΗΜΕΡΑ, ἀγαπητοί μου, εἶνε μεγάλη ἑορτὴ καὶ πανήγυρις. Σήμερα εἶνε Θεοφάνεια.Σήμερα ἁγιάζονται τὰ ὕδατα καὶ παίρνουν οἱ Χριστιανοὶ ἁγιασμένο νερό. Ἔτσι ἡ Ἐκκλησία δείχνει, ὅτι ἐνδιαφέρεται καὶ γιὰ τὰ ὑλικὰπράγματα. Ὑλικὸ εἶνε τὸ νερό, στοιχεῖο ὅμωςἀπαραίτητο γιὰ τὴ ζωὴ τοῦ ἀνθρώπου.

 Νερό. Στοιχεῖο ἄφθονο· βροχὲς καὶ χιόνια,δεξαμενὲς ὑδάτων, πηγὲς καὶ βρύσες, ῥυάκια καὶ ποταμοὶ μεγάλοι, ὅπως ὁ Βόλγας στὴ Ῥωσία, ὁ Νεῖλος στὴν Ἀφρική, ὁ Γάγγης στὴν Ἄπω Ἀνατολή, καὶ στὴν Ἀμερικὴ ὁ Ἀμαζόνιοςκαὶ ὁ Μισσισιππῆς. Τεράστιοι ποταμοί, πλωτοὶ ποταμοί. Καὶ ὅμως ὅλους αὐτοὺς τοὺς νίκησε ἕνας ἄσημος ποταμός, ὁ Ἰορδάνης.

Αὐτὸς κατέλαβε τὰ σκῆπτρα καὶ εἶνε τώρα πασίγνωστος. Ἀκόμα καὶ οἱ Ἐσκιμῶοι καὶ οἱ Αἰθίοπες τὸν γνωρίζουν.Καὶ πῶς ἔγινε τόσο γνωστός; Συνέβη στὰ νερά του ἕνα ἱστορικὸ γεγονὸς παγκοσμίου σημασίας. Ἐκεῖ βαπτίσθηκε ὁ Κύριος ἡμῶνἸησοῦς Χριστός. Γεννᾶται ὅμως ἕνα ἐρώτημα. Ἐμεῖς βαπτιζόμεθα, διότι εἴμεθα ἁμαρτωλοί· ἀλλὰ ὁ Χριστὸς γιατί βαπτίσθηκε; Ὁ Χριστὸς ἦτο ἀναμάρτητος. Καὶ ἦτο ἀναμάρτητος, πρῶτον διότι δὲν γεννήθηκε ὅπως ἐμεῖς. Ἐμεῖς ὅλοι γεννώμεθα κατὰ φυσικὸ τρόπο, ἐνῷ ὁ Χριστὸς γεννήθηκε κατὰ ὑπερφυσικὸ τρόπο. Γεννήθηκε «ἐκ Πνεύματος ἁγίου καὶ Μαρίας τῆς παρθένου» (Σύμβ. πίστ.) . Αὐτὴ εἶνε ἡ πίστι μας. Καὶ δεύτερον ὑπῆρξε ἀναμάρτητος, διότι ἡ ζωή του ἦτο ἀμόλυντος, πιὸ λαμπρὴ κι ἀπὸ τὸν ἥλιο.Αὐτόπτες καὶ αὐτήκοοι (ὅπως εἶνε οἱ δώδεκα ἀπόστολοι) ὁμολογοῦν, ὅτι δὲν διέπραξε ἁμαρτία «οὐδὲ εὑρέθη δόλος ἐν τῷ στόματι αὐ τοῦ» (Ἠσ. 53,9. Α΄ Πέτρ. 2,22) . Ὁ ἴδιος δὲ ὁ Χριστὸςτόλμησε—καὶ εἶνε ὁ μόνος ἄνθρωπος— νὰ ρωτήσῃ τοὺς ἐχθρούς του· «Τίς ἐλέγχει με περὶ ἁμαρτίας;» (Ἰωάν. 8,46) . Καὶ τὸ ἐρώτημα αὐτὸ παραμένει ἀναπάντητο. Ἀναμάρτητος εἶνε.Γι᾿ αὐτὸ ἡ Ἐκκλησία ψάλλει· «Ἐκάλυψεν οὐ ρανοὺς ἡ ἀρετή σου, Χριστέ» (βλ. Ἀβ. 3,3. Καταβ. Ὑπαπ.) .Ἀλλ᾿ ὁ Χριστὸς εἶνε ἀναμάρτητος καὶ γιὰ ἕναν ἄλλο λόγο, ποὺ ἀναφέρεται στὸ σημερινὸ εὐαγγέλιο. Ποῦ φαίνεται ἡ ἀναμαρτησία του;Τὸ εὐαγγέλιο σήμερα λέει, ὅτι ἐκεῖ στὸν Ἰορδάνη πήγαιναν καὶ ἐβαπτίζοντο οἱ ἄνθρωποι.Πῶς ἐβαπτίζοντο; Μπαίνανε μέσα στὰ νερὰτοῦ ποταμοῦ, ἐβυθίζοντο μέχρι τὸ λαιμό, κι ἀπὸ τὴ θέσι αὐτὴ ἐξωμολογοῦντο τὶς ἁμαρτίες τους. Ἔμεναν μέσα στὰ νερὰ ὅσο διαρκοῦσε ἡ ἐξομολόγησί τους, ἄλλοι περισσότεροι κι ἄλλοι λιγώτερο. Ὑπῆρξε ὅμως ἕνας, ἕνας καὶ μόνος, ποὺ μόλις μπῆκε βγῆκε. Τὸ λέει τὸ εὐαγγέλιο, ὅτι «εὐθέως» ἐξῆλθε ἀπὸ τὰ νερὰ τοῦ Ἰορδάνου (Μᾶρκ. 1,10) . Εἶνε ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός. Μόνο αὐτὸς μόλις μπῆκε βγῆκε.Διότι δὲν εἶχε νὰ πῇ καμμιά ἁμαρτία.

Εἶνε λοιπὸν ἀναμάρτητος. Ἀλλ᾿ ἐφ᾿ ὅσον εἶνε ἀναμάρτητος, τότε —ἐρωτοῦν οἱ πατέρες καὶ ἐρωτοῦμε κ᾿ ἐμεῖς— γιατί βαπτίσθηκε; Στὸ ἐρώτημα αὐτὸ ἀπαντᾷ ἡ Ἐκκλησία.

- Βαπτίσθηκε γιὰ ἕνα μεγάλο λόγο. Βαπτίσθηκε, γιὰ νὰ φανερωθῇ τὸ μέγα μυστήριο.Ποιό μυστήριο; Τὸ μυστήριο εἶνε παντοῦ, ἁπλώνεται σὲ ὅλο τὸν κόσμο, ἀκόμα καὶ στὸ ἐλάχιστο τμῆμα τῆς ὕλης, τὸ ἄτομο. Κι ἀφοῦ ἁπλώνεται στὸν ὑλικὸ κόσμο, πολὺ περισσότερο ἁπλώνεται στὸν πνευματικὸ κόσμο. Μυστήριο τῶν μυστηρίων, ἀπρόσιτο στὴν ἀνθρώπινη διάνοια, εἶνε αὐτὸ ποὺ κηρύττει ἡ Ἐκκλησία μας·ὅτι ὁ Θεὸς εἶνε τρισυπόστατος. Ἕνας ἥλιος–τρεῖς ἥλιοι,τρισήλιος Θεότης. Ἁγία Τριάς, Πατὴρ Υἱὸς καὶ ἅγιον Πνεῦμα, ἐλέησον τὸν κόσμο κ᾿ ἐμᾶς τοὺς ἁμαρτωλούς.

Αὐτὴ εἶνε ἡ πίστι μας. Καὶ τὸ μυστήριο αὐτὸ ἀποκαλύφθηκε μὲ τὴ  βάπτισι τοῦ Χριστοῦ.Τότε, ἐνῷ ὁ Υἱὸς ἐβαπτίζετο, ὁ Πατὴρ μαρτύρησε ἀπὸ τὸν οὐρανό, καὶ τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιο κατῆλθε μὲ τὴ μορφὴ περιστερᾶς.

Ἰδού, λοιπόν, ὁ ἕνας λόγος γιὰ τὸν ὁποῖο βαπτίσθηκε ὁ Χριστός. Ὑπάρχει ὅμως μαζὶ μ᾿ αὐτὸν καὶ ἄλλος λόγος. Ὁ Χριστός, τὸ δεύτεροπρόσωπο τῆς ἁγίας Τριάδος, ἦταν ἄγνωστος στοὺς ἀνθρώπους . Κανείς δὲν τὸν ἐγνώριζε.

Τὰ περισσότερα χρόνια τῆς ζωῆς του τὰ πέρασε σ᾿ ἕνα μικρὸ χωριό, τὴ Ναζαρέτ. Ἐκεῖ ἔζησε μέχρι τὰ τριάντα του χρόνια. Εἶνε ψέμα αὐτὸ ποὺ διαδίδουν, ὅτι ὁ Χριστὸς πῆγεστὶς Ἰνδίες νὰ σπουδάσῃ. Ὄχι. Δὲν πῆγε οὔτεστὶς Ἰνδίες, οὔτε σὲ σχολὲς καὶ πανεπιστήμια. Ἔμεινε ἐκεῖ φτωχὸς καὶ ἄσημος, ἐργαζόμενος ὡς μαραγκός, καὶ μὲ τὸν ἱδρῶτα του ἔβγαζε τὸ ψωμί του. Καὶ ἔτσι ἦταν ἄγνωστος.Κανείς δὲν μποροῦσε νὰ φαντασθῇ, ὅτι κάτωἀπὸ τὸ ταπεινὸ αὐτὸ σχῆμα κρύβεται τὸ μεγαλεῖο τῆς Θεότητος.

Τώρα, ποὺ ἦρθε στὸν Ἰορδάνη, τὸ μυστήριο φανερώθηκε. Ποιό μυστήριο; Ὅτι αὐτὸςεἶνε ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ, ὁ ἀναμενόμενος Λυτρωτής . Ὁ οὐρανὸς ἄνοιξε κι ἀπὸ ψηλὰ ἀκούστηκε φωνὴ πρὸς τὴ γῆ, οὐράνιο διάγγελμαποὺ δὲν ξανακούστηκε. Εἶνε αὐτὸ ποὺ θὰ ἐπαναληφθῇ καὶ στὸ Θαβὼρ μὲ τὴ φωνὴ «Οὗτός ἐστιν ὁ υἱός μου ὁ ἀγαπητός, ἐν ᾦ εὐδόκησα· αὐτοῦ ἀκούετε» (Ματθ. 17,5) .

Ἔτσι ὁ οὐρανὸς ἔδειξε τὸν ὁδηγό. Μᾶς εἶπε· Τώρα ἔχετε ὁδηγό , δὲν εἶστε χωρὶς ὁδηγό. Οἱ ἄνθρωποι βέβαια προτιμοῦν ἄλλους ὁδηγούς. Ἀλλὰ οἱ ὁδηγοὶ ἐκεῖνοι εἶνε τυφλοί. Καὶ «τυφλὸς τυφλὸν ἐὰν ὁδηγῇ, ἀμφότεροι εἰς  βόθυνον πεσοῦνται» (ἔ.ἀ.15,14) . Ὁδηγὸς εἶνε ἕνας καὶ μόνο, ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός.Αὐτὸς ὁδηγεῖ ὅλη τὴν ἀνθρωπότητα. Ἂν τὸν ἄκουγαν οἱ ἄνθρωποι, ἡ γῆ θά ᾿ταν παράδεισος καὶ τὸ περιστέρι μὲ τὸ κλαδὶ τῆς ἐλιᾶςστὸ στόμα θὰ πετοῦσε παντοῦ στὸν κόσμο.

Ἀδελφοί μου! Καὶ οἱ μεγαλύτεροι θεολόγοι νὰ προσπαθήσουν δὲν μποροῦν νὰ ἐξηγήσουν αὐτὸ τὸ μυστήριο. Μὲ τὸ μυαλὸ δὲν πιάνεται. Πῶς μποροῦμε νὰ τὸ πλησιάσουμε; Θὰ πῶ ἕνα τρόπο μ᾿ ἕνα παράδειγμα. Στοὺς αἰθέρες ὑπάρχουν, ὅπως γνωρίζουμε, τὰ λεγόμενα ἑρτζιανὰ κύματα. Μεταφέρουν ἀπ᾿ ἄκρου εἰς ἄκρο τὶς φωνὲς ὅλων τῶν ῥαδιοσταθμῶν. Ἀλλὰ γιὰ νὰ τὰ συλλάβῃς καὶ ν᾿ ἀκούσῃς τὶς φωνές, πρέπει νὰ ἔχῃς ῥαδιόφωνο μὲ κεραία. Ὅπως λοιπὸν γιὰ ν᾿ ἀκούσῃς τὴ φωνὴ τῶν διαφόρων σταθμῶν πρέπει νὰ ὑπάρχῃ κεραία, ἔτσι κ᾿ ἐδῶ μᾶς χρειάζεται κεραία.

Ἐμεῖς ζοῦμε χωρὶς κεραία. Τὴν ἔχουμε σπάσει. Ἐὰν στὸ σπίτι χαλάσῃ ἡ κεραία τοῦ ῥαδιοφώνου, τρέχουμε καὶ τὴ διορθώνουμε.Γιὰ ν᾿ ἀκούσουμε τί; Ἀνοησίες καὶ βλακεῖες.Καὶ εἶνε εὐτυχὴς ὅποιος κλείνει τὰ ῥαδιόφωνα καὶ τὶς τηλεοράσεις, διότι ὅσο τ᾽ ἀκούει γεμίζει τὸ μυαλό του σκουπίδια. Σκουπιδότοπος ἔγινε τὸ μυαλὸ τοῦ ἀνθρώπου μὲ τὰ σκουπίδια ποὺ σκορπίζουν οἱ σταθμοὶ τοῦ κόσμου. Κεραία λοιπόν. Ποιά εἶνε ἡ κεραία;

Ἡ πίστις. Ὤ ἡ πίστις! Αὐτὴ εἶνε ἡ κεραία· μ᾿ αὐτὴν ἀκοῦμε ὑπεργήινα μηνύματα, ποὺ ἔρχονται ὄχι ἀπὸ ἐπιγείους σταθμούς, ἀλλ᾿ ἀπὸ τὸν ὑπερκόσμιο σταθμὸ τῆς ἁγίας Τριάδος. Ὦ ἁγία Τριάς, φώτισον πάντας ἡμᾶς. Δόςμας πίστι. Ἔτσι συλλαμβάνονται τὰ κύματα αὐτά. Ἔτσι θὰ μπορέσουμε νὰ νοήσουμε τὸμέγα αὐτὸ μυστήριο.Ἀλλὰ καὶ κάτι ἄλλο ἀκόμα. Γιὰ νὰ εἶνε ἡ πνευματική μας κεραία καθαρὴ καὶ ν᾿ ἀκούσομε τὰ μηνύματα αὐτά, γιὰ νὰ μὴν εἴμαστε ἄνθρωποι μόνο τῶν πέντε αἰσθήσεων, ἐπικούρειοι, ὀπαδοὶ τοῦ Ἐπικούρου, ἀλλὰ νὰ εἴμαστε ἄνθρωποι τοῦ πνεύματος, πρέπει νὰ πᾶμε στὸν Ἰορδάνη ποταμὸ σήμερα. Ποῦ νὰ πᾶμε; Δὲν ἐννοῶ τὸν Ἰορδάνη τῆς Παλαιστίνης. Ἐκεῖνος ὁ Ἰορδάνης αὐτὲς τὶς ἡμέρες συγκεντρώνει πλήθη ἀνθρώπων ἀπ᾿ ὅλο τὸνκόσμο. Δὲν λέω νὰ πᾶμε ἐκεῖ. Ὑπάρχει ἕνας ἄλλος Ἰορδάνης ἀνώτερος. Ὁ Ἰορδάνης αὐτὸς δὲν εἶνε νερά. Γιατὶ ὄχι  ἕναν Ἰορδάνη, ὄχι  ἕναν Ἀξιό, ὄχι ἕναν Ἁλιάκμονα, ἀλλὰ ὅλους τοὺς ποταμοὺς νὰ περάσουμε, εἶνε ἀδύνατον νὰ καθαριστοῦμε, ἂν δὲν περάσουμε ἀπὸ τὸν ἄλλον ἐκεῖνο Ἰορδάνη. Ποῖος εἶνε αὐτός; Τὸ λένε οἱ πατέρες· εἶνε τὸ δάκρυ. Ἕνα δάκρυ ἀγάπης γιὰ τὸ  Θεὸ καὶ μετανοίας γιὰ τὰ ἁμαρτήματά μας.

Κόσμε τοῦ αἰῶνος τούτου, δός μου ἕνα δάκρυ! Πολλὰ δάκρυα κυλοῦν στὸν κόσμο. Ἂνκατέβαινε ἕνας ἄγγελος καὶ μάζευε τὰ δάκρυα ποὺ χύνονται, θὰ σχημάτιζε ἕνα ποτα-μό. Δὲν ἔχουν ὅμως ἀξία ὅλα τὰ δάκρυα. Ἕνα μόνο δάκρυ ἔχει ἀξία· τὸ δάκρυ γιὰ τὸ ἁμαρτωλὸ συνειδός μας, τὸ δάκρυ τῆς Μετανοίας ,ὅπως ἦταν τὸ δάκρυ τοῦ Πέτρου ποὺ «ἐξελθὼν ἔξω ἔκλαυσε πικρῶς» (Λουκ. 22,62).

Ἂς κλάψουμε λοιπὸν κ᾿ ἐμεῖς μὲ μετάνοια.Καὶ τὸ δάκρυ τῆς μετανοίας θὰ γίνῃ Ἰορδάνης. Καὶ μέσα στὸν Ἰορδάνη αὐτὸν θὰ αἰσθανθοῦμε κ᾿ ἐμεῖς τὸ μεγαλεῖο τῆς ἁγίας Τριάδος, ὑμνοῦντες Πατέρα Υἱὸν καὶ ἅγιον Πνεῦμα εἰς αἰῶνας αἰώνων· ἀμήν.

(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος

Ἀπομαγνητοφωνημένη ὁμιλία, ἡ ὁποία ἔγινε στὸν ἱ. ναὸ Ἁγ. Παντελεήμονος Φλωρίνης τὴν Κυριακὴ 6-1-1980.