Για το μάθημα των Θρησκευτικών

ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΩΝ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΩΝ

Πολλές σκέψεις μέ ἒχουν ἀπασχολήσει καί πολλές ἀπόψεις ἒχω διαβάσει σχετικά μέ τό πολύπλευρο θέμα τῆς καταργήσεως ἢ μή τῆς διδασκαλίας τῶν θρησκευτικῶν, ὡς ὁμολογιακοῦ μαθήματος καί τῆς ἀντικατάστασής του ἀπό ἓνα μάθημα θρησκειολογίας στά σχολεῖα μας. Θά προσπαθήσω, μέσα στόν γενικότερο προβληματισμό, νά καταθέσω συνοπτικά μερικές ἀπό αὐτές τίς σκέψεις, ἀρχίζοντας ἀπό ἓνα φαινομενικά ρητορικό, ἀλλά θεμελιῶδες, κατά τή γνώμη μου, ἐρώτημα:

     «Ἐπιθυμοῦμε ἆραγε ἀκόμα νἀ διατηρήσουν τά παιδιά μας τόν χαρακτηρισμό τοῦ Ἓλληνα, στή μακραίωνη οὐσιαστική του διάσταση, μέ μιά συνειδητοποιημένη ταυτότητα ἢ μᾶς ἀρκεῖ νά ἐκπαιδεύονται στά σχολεῖα μας ἁπλῶς ὡς ἑλληνόφωνες»;

     Ἂν ἐπιθυμοῦμε τό πρῶτο, ἂς θυμηθοῦμε, πρός ἐνίσχυση, τή ρήση τοῦ Ἡρόδοτου γιά τό «ὃμαιμον, τό ὁμόγλωσσον, τά τῶν Θεῶν κοινά ἱδρύματα καί τά ὁμότροπα ἢθη», στοιχεῖα πού συγκροτοῦσαν ἀνέκαθεν τήν ταυτότητα τῶν Ἑλλήνων. Ἂς θυμηθοῦμε ἀκόμα τόν… καταλυτικό ρόλο τῆς θρησκείας μας στούς ἀγῶνες τῆς πατρίδας μας: «Γιά τοῦ Χριστοῦ τήν πίστη τήν ἁγία καί τῆς πατρίδος τήν ἐλευθερία», ἀλλά καί τίς διαπιστώσεις πολλῶν νηφάλιων καί ἀντικειμενικῶν Ἑλλήνων καί ξένων μελετητῶν πού ἒγραψαν ὃτι «γιά τόν Ἓλληνα ἡ πίστη εἶναι τό σπίτι του».

    Ἀκούω, ὃμως, ἓνα ἰσχυρό ἀντίλογο πού λέει ὃτι «Ἡ πίστη δέν διδάσκεται» καί ὃτι «Ἡ οἰκογένεια ἒχει τόν κυρίαρχο ρόλο στή θρησκευτική ἀγωγή τῶν παιδιῶν». Ποιός θά μποροῦσε νά ὑποστηρίξει τό ἀντίθετο; Ὃμως, ἂν τό παιδί δέν γνωρίσει ἀπό νωρίς καί συστηματικά, κατά τή διάρκεια τῆς στοιχειώδους καί δευτεροβάθμιας ἐκπαίδευσής του, τίς νοηματικές διαστάσεις καί τίς ἀξίες πού περικλείει ὁ θησαυρός τῶν ἱερῶν κειμένων τῆς ὀρθόδοξης χριστιανικῆς πίστης μας, στήν ὁποία ἂλλωστε βαπτίστηκε ἀπό τούς γονεῖς του, πῶς θά μπορέσει, στή συνέχεια, νά συνειδητοποιήσει τή σημασία της; Μήπως μέσα ἀπό ἓνα μάθημα Θρησκειολογίας τό ὁποῖο θά τό ἐνημερώνει γενικῶς γιά τίς διάφορες θρησκεῖες ὃπως ἀκριβῶς ἡ Γεωγραφία τοῦ μαθαίνει τά σχετικά μέ τίς διάφορες χῶρες, τίς πρωτεύουσες, τά προϊόντα καί τό κλῖμα τους;

     Ἡ γενίκευση, τό γνωρίζω καλά, ἀποδυναμώνει πάντα τά ὃποια ἐπιχειρήματα. Γι’ αὐτό δέν θέλω καθόλου νά παραβλέψω τό γεγονός ὃτι ἡ σημασία τοῦ μαθήματος τῶν Θρησκευτικῶν καί ἡ ἀπήχηση πού ἒχει αὐτό  στήν ψυχή τῶν παιδιῶν εἶναι ἀπόλυτα συνυφασμένες καί εὐθέως ἐξαρτώμενες ἀπό τό τί πιστεύει καί τό τί ἒχει θησαυρίσει στή δική του ψυχική περιουσία αὐτός πού διδάσκει τό μάθημα. Ὁ ὁποῖος, μάλιστα, στά μάτια τῶν παιδιῶν, ἒχει καί τήν αἲγλη τῆς αὐθεντίας. Προσωπικά, δέν θά ξεχάσω ποτέ τό πόσα σημαντικά μηνύματα πῆρα κι ἐγώ ἡ ἲδια, ἀκούγοντας τά παιδιά μας νά μεταφέρουν στό σπίτι μας τά ὃσα τούς ἒλεγε, στό μάθημά του, ἐκεῖνος ὁ φωτισμένος θεολόγος καθηγητής τους.

    Ἒχω ἐπίγνωση ὃτι ἀποτελεῖ ἀφόρητη κοινοτοπία, ἀλλά πρέπει νά ἐπισημάνω ὃτι ζοῦμε στήν ἐποχή τῆς λατρείας τοῦ χρήματος, τῆς παιδείας τοῦ «θέλω», τοῦ ἂγριου ἀνταγωνισμοῦ, τῆς ἒκπτωσης μέχρι μηδενισμοῦ τῶν ἠθικῶν ἀξιῶν, τῆς διεκδίκησης καί τοῦ ὀδυνηροῦ ἀτομισμοῦ. Σ’ αὐτήν  τήν ἐποχή, ἐμεῖς οἱ γονεῖς στήν πλειονότητά μας, ἁλυσοδεμένοι στή στεῖρα χρησιμοθηρική καί ἀπνευμάτιστη ἐπιδίωξη ὑλικῶν μόνο ἀγαθῶν καί ἐκπλήρωσης ἐπιθυμιῶν, τίς ὁποῖες ἀνοήτως μεταφράζουμε σέ ἀνάγκες,  φροντίζουμε ὑπερβολικά τό μυαλό, τό σῶμα καί τήν ἐφήμερη καλοπέραση τῶν παιδιῶν μας καί ἀγνοοῦμε κατάφωρα τήν ψυχή τους. Ἀγνοοῦμε ἢ δέν θέλουμε νά ἀντιληφθοῦμε τό ψυχικό κενό πού προκύπτει ἀπό τόν ἂκρατο ὑλισμό πού ἀδιάκοπα προβάλλεται γύρω τους. Δέν θέλουμε νά ἀκούσουμε τήν ἂηχη κραυγή γιά βοήθεια πού ἐκπέμπουν τά μάτια τους, τά ὁποῖα σπανίως πιά κοιτάζουμε, ἐκτός καί ἂν ἡ ἀντανάκλασή τους μᾶς ἒρθει μέσα ἀπό τή γυάλινη ὀθόνη στήν ὁποία εἲμαστε ὃλοι προσηλωμένοι.

     Εἶναι, ἑπομένως, κατά τή γνώμη μου, ἐπιτακτική ἡ ἀνάγκη, πέρα ἀπό Συνταγματικές καί ἂλλες ἐπιταγές, μέ γνώμονα τήν οὐσιαστική Παιδεία καί ὂχι ἁπλῶς τήν ἐκπαίδευση τῶν παιδιῶν μας, νά παραμείνει στά σχολεῖα μας τό μάθημα τῶν θρησκευτικῶν, ὡς ὁμολογιακό τῆς Ὀρθόδοξης Χριστιανικῆς μας Πίστης. Νά παραμείνει ἡ ἐλπίδα ὃτι, μέσα στίς τόσες στεγνές ὧρες τῆς διδασκαλίας καί, βεβαίως, μαζί μέ ὃσα ἡ οἰκογένεια θέλει καί ὑποχρεοῦται νά προσφέρει, αὐτό τό μάθημα θά μπορεῖ νά δροσίζει τίς καρδιές τους μέ νάματα τῆς χριστιανικῆς ἀγάπης.

     Μέσα ἀπό τήν ἀνάλυση τῶν ἱερῶν μας κειμένων – μέ τήν προϋπόθεση ὃτι αὐτή γίνεται ἀπό φωτισμένους δασκάλους – τά παιδιά μας θά γνωρίσουν τά παραδείγματα τῆς πηγαίας καί ἀνιδιοτελοῦς προσφορᾶς καί τό μεγαλεῖο τῆς θυσίας, τήν ἀνακούφιση τῆς προσευχῆς καί τήν παρηγοριά τῆς ἀληθινῆς μετάνοιας. Θά συναισθανθοῦν ἀκόμα τό μυστήριο, τήν εὐλογία καί τό ὑπέροχο δῶρο πού εἶναι ἡ ζωή, ἀλλά καί τή σημασία τῆς ἀποστολῆς της καί, τέλος, θά ἀποκτήσουν τό ἓρμα μιᾶς συνειδητοποιημένης ταυτότητας.

 «ΡΩΜ-ΝΙΟΣ»