Γιώργος Ν. Παπαθανασόπουλος, Θαυμαστής του Μεγάλου Αλεξάνδρου ο Ναπολέων

Θαυμαστής του Μεγάλου Αλεξάνδρου ο Ναπολέων

Του Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου

                Η μεγάλη έκθεση για τον Μέγα Αλέξανδρο και τον ελληνικό πολιτισμό που διέδωσε σε όλη την Οικουμένη φιλοξενείται έως τις 14 Ιανουαρίου 2012 σε αίθουσες του Μουσείου του Λούβρου, στο Παρίσι, που φέρουν το όνομα του Ναπολέοντα. Η Έκθεση συμπίπτει με τα  180 χρόνια από την έκρηξη της Ελληνικής Επανάστασης, που οδήγησε στην ελευθερία των Ελλήνων από την Πελοπόννησο έως την Ήπειρο, τη Μακεδονία, τη Θράκη, την Κρήτη και τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου, αλλά και από τον θάνατο του Ναπολέοντα, που τον βρήκε εξόριστο στο νησί της Αγίας Ελένης, στις 5 Μαϊου του 1821. Δεν είναι γνωστό αν τυχαία  τα εκθέματα για τον Μέγα Αλέξανδρο τοποθετήθηκαν στις αίθουσες που φέρουν το όνομα του Ναπολέοντα. Γιατί αυτός θαύμαζε τον Έλληνα στρατηλάτη, όπως αποδεικνύεται  από τα αποφθέγματα που άφησε και τα οποία κυκλοφορούνται  στις εκδόσεις "Les belles lettres"*.

            Ο Βοναπάρτης  είχε εντυπωσιαστεί από το πώς ο Μέγας Αλέξανδρος σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα πέτυχε τόσα πολλά και σπουδαία και ήθελε να τον αμιλλάται στις μοναδικές ικανότητες που διέθετε στον στρατηγικό και στον πολιτικό τομέα. Το 1816 και ενώ ήταν αιχμάλωτος στο νησί της Αγίας Ελένης έγραψε: "Αυτό που αγαπώ στον Μέγα Αλέξανδρο δεν είναι οι πετυχημένες εκστρατείες του, που δεν μπορεί να τις συλλάβει ανθρώπινος νους, αλλά τα πολιτικά μέσα που χρησιμοποίησε για να κατορθώσει στα τριάντα τρία του χρόνια να αφήσει μια καλά θεμελιωμένη και λειτουργούσα αυτοκρατορία, στην οποία κατέφερε να τον αγαπήσουν οι νικημένοι λαοί". Ο Ναπολέων δεν μπόρεσε ούτε την αυτοκρατορία του σωστά να θεμελιώσει, ούτε κατάφερε να αγαπηθεί από τους λαούς που είχε υποτάξει.

            Το κατόρθωμα του Μεγάλου Αλεξάνδρου να γίνει αποδεκτός από τους λαούς που νικούσε στους πολέμους  θέλησε να το δικαιολογήσει ο Ναπολέων, υποστηρίζοντας  ότι επετεύχθη σε εποχή που οι πολιτιστικές συνθήκες το επέτρεπαν, ενώ στη δική του ήταν ανέφικτο. Λίγες ώρες μετά τη στέψη του ως αυτοκράτορα της Γαλλίας δήλωσε στους εμπίστους του συνεργάτες: "Κοιτάξτε τον Μέγα Αλέξανδρο: Οι λαοί της Ανατολής τον πίστεψαν όταν τους δήλωσε ότι είναι υιός του Δία…Ε! λοιπόν αν έβγαινα εγώ και δήλωνα σήμερα, με την ευκαιρία του τίτλου που πήρα, Υιός του Αιώνιου Πατέρα δεν θα υπήρχε γαβριάς και χαμίνι που δεν θα με αποδοκίμαζαν και δεν θα με γιουχάϊζαν όταν περνούσα στο δρόμο. Οι λαοί σήμερα είναι ενημερωμένοι και δεν υπάρχουν περιθώρια τέτοιων δηλώσεων".

            Η ανάγνωση της Ιστορίας και η εμβάθυνση στα κατορθώματα των μεγάλων ανδρών  άρεσε στον Ναπολέοντα και συνιστούσε σε όλους τους συνεργάτες του, πολιτικούς και στρατιωτικούς, να διαβάζουν το βίο τους και να παραδειγματίζονται. Σημειώνεται ότι θαύμαζε όχι μόνο τον Μέγα Αλέξανδρο, αλλά και άλλους σημαντικούς στρατηλάτες. Στον Υπουργό του των Στρατιωτικών Μιό ντε Μελιτό είχε πει: " Η παρουσία του στρατηγού είναι απαραίτητη: είναι η κεφαλή, είναι το παν για ένα στράτευμα! Δεν ήταν ο ρωμαϊκός στρατός που υπέταξε τη Γαλατία, αλλά ο Καίσαρας' δεν ήταν ο στρατός της Καρθαγένης που έφτασε στις πύλες της Ρώμης, αλλά ο Αννίβας' δεν ήταν ο στρατός των Μακεδόνων που έφτασε στον Ινδό ποταμό, αλλά ο Αλέξανδρος…".

Ζήλευε ο Γάλλος στρατηγός που ο Αλέξανδρος ξεκίνησε στα τριάντα του την εκστρατεία στην Ανατολή και στα 33 του είχε κατορθώσει να φτάσει στον Ινδό. Ο ίδιος, στα 44 του χρόνια εξομολογήθηκε στον Λουί Ματιέ ντε Μολέ (σ.σ. φίλο του πολιτικό), ότι σ' αυτή την  ηλικία θεωρούσε τον εαυτό του αρκετά μεγάλο για να συνεχίσει να πολεμάει με  τις  συνενωμένες στρατιωτικές δυνάμεις των χωρών της Ιεράς Συμμαχίας. Του είπε συγκεκριμένα: " Ό,τι μπορεί πρέπει να το κάνει κανείς στα τριάντα του χρόνια. Μετά την ηλικία αυτή δεν υπάρχουν οι ίδιες δυνάμεις για να κάνει πόλεμο. Ο Μέγας Αλέξανδρος πέθανε όταν οι σωματικές και ψυχικές του δυνάμεις ήσαν σε πλήρη ακμή".  Ο Ναπολέων θαύμαζε τον Μέγα Αλέξανδρο και για την αποφασιστικότητα του. Όταν πληροφορήθηκε ότι συνεργάτες του στις διαπραγματεύσεις του Σατιγιόν, το 1814, ήσαν έτοιμοι να αποδεχθούν τους ταπεινωτικούς όρους που τους έθεταν οι εχθροί της Γαλλίας ένιωσε βαθιά απογοήτευση από την προδοτική τους στάση και είπε στον στρατηγό Σαβαρί, που τότε εκτελούσε χρέη Υπουργού της Αστυνομίας: "Όλοι αυτοί οι άνθρωποι που μας προδίδουν δεν γνωρίζουν καθόλου ότι κόβω τον Γόρδιο Δεσμό, όπως ο Μέγας Αλέξανδρος' να ξέρουν ότι ο Ναπολέων παραμένει αυτός που ήταν στο Βαγκράμ και στο Αούστερλιτζ ( σ.σ. περιοχές στις οποίες πέτυχε μεγάλες νίκες επί των Αυστριακών) και ότι δεν ανέχεται καμιά συνωμοσία σε βάρος της χώρας του".

            Κουρασμένος, άρρωστος  και ταπεινωμένος στο νησί της Αγίας Ελένης ο Βοναπάρτης είπε στον έμπιστο του στρατηγό Σαρλ Τριστάν ντε Μοντολόν, που τον είχε ακολουθήσει στην εξορία, ενεργούσε ως αυλάρχης του και δημοσίευσε τα απομνημονεύματα και τις διηγήσεις του: " Αν σκοτωνόμουν στη Μόσχα ( σ.σ. εννοεί κατά την εκεί εκστρατεία) θα είχα ένα τέλος παρόμοιο με αυτό του Μεγάλου Αλεξάνδρου' αν σκοτωνόμουν στο Βατερλό ( σ.σ. στη μάχη όπου ηττήθηκε) θα ήταν ένας καλός θάνατος. Θλίβομαι που τελειώνω τη ζωή μου φυλακισμένος στην εξορία και όχι ως ήρωας σε ένα από τα ένδοξα πεδία των μαχών που έδωσα". Ιδιοφυής ο Ναπολέων είχε επίγνωση ότι δεν θα μείνει στην Ιστορία ως ένας στρατηλάτης, όπως ο Μέγας Αλέξανδρος που διαμόρφωσε στην Οικουμένη μια νέα πολιτισμική εποχή, την ελληνιστική Στο τέλος της ζωής του παραδέχθηκε  ότι οι επόμενες γενιές θα τον θυμούνται  περισσότερο για σημαντικά θεσμικά μέτρα που έλαβε στη Γαλλία, όπως ο Αστικός Κώδικας, των οποίων οι Αρχές διαδόθηκαν σε όλο τον κόσμο.

            Η έκθεση για τον Μέγα Αλέξανδρο στον Λούβρο είναι μια σημαντική συμβολή στην αλήθεια, ότι ο Μέγας Αλέξανδρος ήταν Έλληνας, ότι η Αρχαία Μακεδονία ήταν Ελλάδα και ότι, χάρη στον Έλληνα στρατηλάτη διαδόθηκε το Ελληνικό πνεύμα στην Οικουμένη, η ελληνική γλώσσα έγινε η κοινή γλώσσα όλων των λαών και με τις δυνατότητες που διέθετε συντέλεσε να γραφούν σ' αυτήν τα ιερά κείμενα των Χριστιανών και να διατυπωθούν τα δόγματα που διέπουν την Πίστη τους.  Ενδεικτικά η επιμελήτρια της Έκθεσης κα Σοφί Ντεκάν απαντώντας στον συντάκτη της εφημερίδας "Τα Νέα" Γιώργο Αρχιμανδρίτη σημείωσε ότι αντικείμενο της Έκθεσης είναι η αρχαία Μακεδονία "που ήταν ελληνική" και τόνισε πως για τους Γάλλους "Ο Αλέξανδρος είναι Έλληνας" και πως "επιστημονικά η αρχαία Μακεδονία είναι μέρος της Ελλάδας, οπότε κάθε άλλη προσπάθεια οικειοποίησης των συμβόλων της είναι εντελώς άτοπη". - 

* Lucian Regenbongen " Napoleon a dit - Aphorismes, citations et opinions", Preface de Jean Tulard, Ed. "Belles Lettres", Paris, 1998